Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

PROGRAM

KURSU KWALIFIKACYJNEGO

Z ZAKRESU OLIGOFRENOPEDAGOGIKI

Program opracowano na podstawie programu ramowego

„kursu kwalifikacyjnego z zakresu oligofrenopedagogiki

dla nauczycieli i wychowawców placówek dla dzieci upośledzonych umysłowo” Ministerstwa Edukacji Narodowej z 1992 r.

Rzeszów, styczeń 2012 r.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Cele i zadania kursu ...........................................................................................3

2. Uprawnienia po ukończeniu kursu ....................................................................3

3. Kryteria naboru uczestników, uwzględniające w szczególności
   wymagania w zakresie posiadanego poziomu wykształcenia ............................3

1. Plan i program kursu

1. Plan kursu (siatka godzin) ....................................................................................4

2. Program kursu (treści kształcenia) ......................................................................4

1. Organizacja kursu

1. Informacja o warunkach lokalowych i wyposażeniu
   gwarantujących prawidłową realizację zajęć ...................................................22

2. Wykaz osób przewidzianych do realizacji zajęć ujętych w planie
   kursu wraz z informacjami o posiadanych przez nich kwalifikacjach
   do prowadzenia zajęć na tym kursie .................................................................22

3. Warunki ukończenia kursu ...............................................................................24

4. Dokumentacja kursu .........................................................................................24

I. Wstęp

1. Cele i zadania kursu

Program kursu kwalifikacyjnego odpowiada wymogom określonym w planie i programie kursu kwalifikacyjnego w zakresie Oligofrenopedagogiki opracowanego przez dr hab. Andrzeja Giryńskiego, zatwierdzonego przez MEN (Warszawa, 1992). Kurs jest przeznaczony dla nauczycieli i wychowawców placówek dla dzieci upośledzonych umysłowo.

Cele kursu

Celem realizacji programu kursu jest wyposażenie słuchaczy w wiedzę umożliwiającą racjonalne programowanie i podejmowanie skutecznych oddziaływań rewalidacyjnych i psychokorekcyjnych w stosunku do dzieci i młodzieży upośledzonej w różnym stopniu (lekkim, umiarkowanym i znacznym), przebywających w placówkach szkolnictwa specjalnego oraz środowisku rodzinnym.

W ramach realizowanego programu kursu szczególnie eksponowana jest wiedza stanowiąca podstawę:

• planowania pracy dydaktyczno-wychowawczej z uwzględnieniem współczesnych koncepcji nauczania i uczenia się oraz wychowywania,

• trafnego doboru i stosowania współczesnych form i metod kształcenia oraz usprawniania społecznego osób niepełnosprawnych umysłowo,

• podejmowania czynności diagnostycznych (diagnoza psychopedagogiczna) w zakresie określania u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo, trudności w uczeniu się oraz ujawnianiu reakcji społecznie oczekiwanych,

• prowadzenia pracy w środowisku rodzinnym dzieci niepełnosprawnych umysłowo (poradnictwo rodzinne).

2. Uprawnienia po ukończeniu kursu

Absolwenci kursu otrzymują kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i szkołach specjalnych, specjalnych ośrodkach szkolno – wychowawczych, do pracy z dziećmi i młodzieżą upośledzoną w różnym stopniu (lekkim, umiarkowanym i znacznym) i uczniami z niepełnosprawnością sprzężoną oraz do prowadzenia zajęć rewalidacyjno – wychowawczych z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem w stopniu głębokim.

3. Kryteria naboru uczestników, uwzględniające w szczególności wymagania w zakresie posiadanego poziomu wykształcenia

Uczestnicy:

Kurs jest przeznaczony dla nauczycieli i wychowawców placówek dla dzieci upośledzonych umysłowo w różnym stopniu (lekkim, umiarkowanym i znacznym).

Zasady rekrutacji uczestników kursu:

• Wypełnienie i złożenie osobiście lub przesłanie pocztą formularza zgłoszeniowego zgodnie z zapisami Regulaminu rekrutacji projektu pt. „Edukacja skuteczna, przyjazna, nowoczesna – rozwój kompetencji kadry zarządzającej i pedagogicznej szkół i placówek oświatowych w województwie podkarpackim”.

• Zakwalifikowanie kandydata przez Komisję Rekrutacyjną.

II. Plan i program kursu

1. Plan kursu (siatka godzin)

Nazwa modułu	Liczba godzin	Formy zaliczeń
	ogółem	wykłady
Pedagogika specjalna	25	10
Oligofrenopedagogika	45	15
Pedagogika twórczości	12	6
Podstawy psychologiczne rewalidacji upośledzonych umysłowo	45	15
Rewalidacja indywidualna	35	10
Metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo	40	10
Metodyka wychowania głębiej upośledzonych umysłowo	40	10
Metodyka wychowania w internacie	30	10
Razem	272	86

2. Program kursu (treści kształcenia)

Program kursu obejmuje osiem przedmiotów:

1. Pedagogika specjalna.

2. Oligofrenopedagogika.

3. Pedagogika twórczości.

4. Podstawy psychologiczne rewalidacji upośledzonych umysłowo.

5. Rewalidacja indywidualna.

6. Metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo.

7. Metodyka wychowania głębiej upośledzonych umysłowo.

8. Metodyka wychowania w internacie.

1. Pedagogika specjalna:

Cele

Celem nauczania przedmiotu „Pedagogika specjalna” jest wprowadzenie słuchaczy w ogólną problematykę związaną z organizowaniem pracy wychowawczo-dydaktycznej oraz terapeutycznej z osobami niepełnosprawnymi. W szczególności celem tego przedmiotu jest:

• ukazanie podstawowych zadań pedagogiki specjalnej oraz jej związków z innymi naukami,

• ekspozycja podstawowych zasad, form i metod rehabilitacji, rewalidacji i resocjalizacji,

• zaprezentowanie aktualnej struktury szkolnictwa specjalnego w Polsce i w wybranych krajach,

• ukazanie nowych tendencji i podstawowych aktualnych problemów pedagogiki specjalnej.

Treści programowe:

1. Podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej. Problematyka teleologiczna w pedagogice specjalnej. Obszary i kierunki działalności pedagogiki specjalnej. Prawa osób niepełnosprawnych - podstawowe dokumenty.

2. System kształcenia specjalnego. Nowe tendencje.

3. Problematyka integracji w pedagogice specjalnej. Integracja w Polsce i za granicą. Nauczanie zintegrowane. Przedszkola i szkoły integracyjne.

4. Metody pedagogiki specjalnej.

5. Główne nurty rewalidacji w poszczególnych pięciu działach pedagogiki specjalnej. Zagadnienia profilaktyki, terapii, diagnozy.

6. Rewalidacja głuchych i niesłyszących. Konsekwencje braku słuchu dla rozwoju II układu sygnałowego. Wpływ głuchoty na rozwój emocjonalno-społeczny: postawy, charakterologię. Sposoby komunikowania się jednostek z uszkodzonym słuchem. Omówienie głównych kierunków rewalidacji dzieci głuchych i niedosłyszących.

7. Rewalidacja dzieci niewidomych i niedowidzących. Konsekwencje braku wzroku dla rozwoju I układu sygnałowego. Zasady i metody nauczania dzieci niewidomych. Wpływ ślepoty na orientację przestrzenną, sprawność ruchową, na rozwój emocjonalny i społeczny, „zmysł przeszkód". Metody porozumiewania się osób głucho-niewidomych (metody uniwersalne i specjalne).

8. Zmiany i zaburzenia psychiczne oraz fizyczne występujące przy upośledzeniu umysłowym. Potrzeby psychiczne dzieci głębiej upośledzonych umysłowo. System kształcenia upośledzonych umysłowo.

9. Rewalidacja przewlekle chorych i kalekich. Zadania terapii wychowawczej. Rodzaje terapii wychowawczej. Sytuacja dziecka hospitalizowanego - obciążenia. Warunki i specyfika wychowania w zakładach leczniczych. System kształcenia przewlekle chorych i kalekich.

10. Problematyka niedostosowania społecznego. Objawy i etiologia niedostosowania społecznego. Metody i techniki wychowawcze stosowane w placówkach resocjalizacyjnych.

11. Metody pedagogiki specjalnej. Metoda ośrodków zainteresowań a metoda ośrodków pracy. Techniki Freineta, analiza poszczególnych technik, form planowania kontroli i samokontroli, organizacja i wyposażenie klasy. Wady i zalety technik Freineta. Metoda instrumentalna. Przykłady i próba jej oceny.

Literatura:

1. Doroszewska J., Pedagogika specjalna, Ossolineum, Wrocław 1981

2. Harring U. Schiefelbush R., Metody pedagogiki specjalnej, PWN, Warszawa 1973

3. Hulek A., Pedagogika rewalidacyjna, PWN, Warszawa 1977

4. Lipkowski O., Pedagogika specjalna, PWN, Warszawa 1978

5. Sękowska Z., Pedagogika specjalna, PWN, Warszawa 1982

6. Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej.

7. Smith Deborah Deutsch: Pedagogika specjalna. Tom I i II. Warszawa 2009

8. Dykcik Władysław: Pedagogika specjalna. Poznań 2006

9. Krause Amadeusz: Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków 2010

10. Zawiślak Aleksandra: Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. Kraków 2009

2. Oligofrenopedagogika

Cele

Celem realizacji modułu "oligofrenopedagogika" jest przygotowanie słuchaczy kursu do:

• trafnego ustalania i analizowania ogólnych praw mechanizmów stanowiących podstawę rozwoju psychofizycznego oraz społecznego osób niepełnosprawnych umysłowo,

• planowania pracy dydaktyczno-wychowawczej i środowiskowej z uwzględnieniem współczesnych koncepcji stymulowania rozwoju osób niepełnosprawnych umysłowo,

• trafnego i selektywnego określania szczegółowych celów i zadań działalności rewalidacyjnej i socjalnej, w zależności od stopnia upośledzenia umysłowego, wieku oraz innych zaburzeń psychosomatycznych występujących u dziecka, podejmowania czynności diagnostycznych (diagnoza psychopedagogiczna) w zakresie oceny zachowań oczekiwanych społecznie, ujawnianych przez osoby niepełnosprawne umysłowo,

• formułowania trafnej diagnozy uwarunkowań psychopedagogicznych przebiegu procesu rewalidacji w środowisku instytucjonalnym (Ośrodki Szkolno-Wychowawcze, Domy Opieki Społecznej, Szkoły Specjalne itp.) i pozainstytucjonalnym (rodzina, grupy lokalne) osób niepełnosprawnych umysłowo,

• ustalania psychopedagogicznych postaw integracji osób niepełnosprawnych umysłowo ze środowiskiem społecznym,

• prowadzenia pracy w środowisku rodzinnym, lokalnym osób niepełnosprawnych umysłowo (doradztwo, poradnictwo rodzinne),

• umiejętnego wychwytywania relacji miedzy oligofrenopedagogiką a innymi dyscyplinami naukowymi wspierającymi proces socjalizacji osób niepełnosprawnych umysłowo,

• wyciągania praktycznych wniosków wynikających ze specyfiki uczenia się osób niepełnosprawnych umysłowo, stanowiących podstawę organizowania procesu kształcenia oraz doboru technik modyfikowania zachowań,

• dostrzegania i właściwego wykorzystywania w praktyce podstawowych tendencji oraz kierunków przemian zachodzących we współczesnej teorii kształcenia osób niepełnosprawnych umysłowo z uwzględnieniem ewolucji treści, form i metod rewalidacyjnych,

• ciągłych poszukiwań twórczych w zakresie modyfikowania treści, form, metod w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych umysłowo, w zależności od typu upośledzenia umysłowego, wieku i rodzaju placówki opiekuńczo-wychowawczej.

Treści programowe:

1. Charakterystyka oligofrenopedagogiki jako nauki. Główne cele i zadania oligofrenopedagogiki. Związki oligofrenopedagogiki z innymi dyscyplinami naukowymi, jej charakter interdyscyplinarny. Metodologia badań występująca w oligofrenopedagogice.

2. Współczesne systemy rewalidowania osób niepełnosprawnych umysłowo. Charakterystyka systemów rewalidacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem:

• wyposażania w wiedzę i umiejętności,

• modyfikowania zachowań (koncepcje oparte o teorie uczenia się),

• idei integracji i normalizacji w procesie oddziaływania rewalidacyjnego.

3. Koncepcje ujmowania zjawiska upośledzenia umysłowego i ich wpływ na programowanie i realizowanie oddziaływań rewalidacyjnych na osoby niepełnosprawne umysłowo. Analiza ujmowania istoty upośledzenia umysłowego w świetle koncepcji: biologiczno - klinicznej, psychologiczno - rozwojowej, społecznej. Relacja zachodząca między określonymi w/w koncepcjami a kierunkami oddziaływań rewalidacyjnych.

4. Cele kształcenia niepełnosprawnych umysłowo i możliwości ich osiągania w świetle dotychczasowych wyników badań nad adaptacją społeczną tych osób. Uwarunkowania psychopedagogiczne przebiegu procesu socjalizacji osób niepełnosprawnych umysłowo. Zakres działalności korekcyjnej wzmacniającej, usprawniającej, kompensacyjnej, diagnostycznej i profilaktycznej. Ogólne normy postępowania psychokorekcyjnego i pedagogicznego z osobami niepełnosprawnymi umysłowo.

5. Specyficzne właściwości procesu uczenia się osób niepełnosprawnych umysłowo a planowanie i realizacja czynności rewalidacyjnych. Uwarunkowania psychospołeczne uczenia się osób niepełnosprawnych umysłowo. Sfera emocjonalno - motywacyjna oraz sfera poznawcza a funkcjonowanie osób niepełnosprawnych umysłowo w sytuacjach zadaniowych.

6. Organizacja procesu uczenia się osób niepełnosprawnych umysłowo ze szczególnym uwzględnieniem czynników poprzedzających i występujących w trakcie tego procesu. Wyniki badań nad zdolnościami uczenia się osób niepełnosprawnych umysłowo.

7. Teoria kształcenia specjalnego, kształtowanie dyspozycji kierunkowych, interwencyjnego oddziaływania, a dobór procedur postępowania rewalidacyjnego z osobami niepełnosprawnymi umysłowo. Dobór i stosowanie w praktyce kształcenia osób niepełnosprawnych umysłowo, metod wychowania ukierunkowującego i oddziaływania interwencyjnego na odchylenia rozwojowe.

8. Rozwój psychospołeczny osób niepełnosprawnych umysłowo. Przejawy i uwarunkowania. Przejawy zachowań przystosowawczych i niedostosowanych społecznie charakteryzujących osoby niepełnosprawne umysłowo. Koncepcje rozwoju społecznego i ich zastosowanie w modelu rewalidacyjnym, uwzględnianym w pracy z osobami niepełnosprawnymi umysłowo. Ocena funkcjonowania społecznego osób niepełnosprawnych umysłowo w świetle dotychczasowych badań.

9. Czynniki intelektualne i pozaintelektualne warunkujące przebieg interakcji między osobami niepełnosprawnymi umysłowo a środowiskiem społecznym. Proces spostrzegania interpersonalnego i rozumienie sytuacji społecznych przez osoby niepełnosprawne umysłowo. Fazy rozwoju poznawczego i moralno-społecznego, a funkcjonowanie interpersonalne osób niepełnosprawnych umysłowo.

10. Rola środowiska rodzinnego w procesie oddziaływań rewalidacyjnych na osoby niepełnosprawne umysłowo. Postawy rodzicielskie wychowawczo pożądane i wychowawczo niepożądane, a rozwój moralno-społeczny osób niepełnosprawnych umysłowo. Możliwości kształtowania środowiska wychowawczo korzystnego w rodzinie. Problemy terapii rodzinnej.

11. Funkcja rewalidacyjna kształtowania zachowań oczekiwanych społecznie u osób niepełnosprawnych umysłowo. Znaczenie ujawniania zachowań prospołecznych, pełnienia ról społecznych w procesie asymilacji kulturowej osób niepełnosprawnych umysłowo.

12. Nastawienia społeczne osób niepełnosprawnych umysłowo, a możliwości wdrażania idei integracji i normalizacji w praktyce. Stosunek środowiska do osób niepełnosprawnych umysłowo w świetle wybranych koncepcji dewiacji, ze szczególnym uwzględnieniem teorii stygmatyzacji . Idea integracji społecznej osób niepełnosprawnych umysłowo w świetle najnowszych badań.

13. Formy i organizacja kształcenia zawodowego osób niepełnosprawnych umysłowo w stanie lekkim w Polsce i w innych krajach.

14. Nomenklatura zawodów a aktualny stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych umysłowo. Możliwości adaptacji zawodowej osób niepełnosprawnych umysłowo w świetle badań.

15. Organizacje wspierające proces rewalidacji osób niepełnosprawnych umysłowo. Charakterystyka kierunków, profilu pracy wybranych organizacji krajowych i międzynarodowych zajmujących się problematyką upośledzenia umysłowego.

16. Współczesne kierunki oddziaływań psychokorekcyjnych na osoby niepełnosprawne umysłowo, ujawniające zachowania nieprzystosowawcze. Charakterystyka technik modyfikowania zachowań (wzmacnianie instrumentalne, modelowanie zachowań itp.). Wykorzystywanie elementów psychodramy, socjodramy w oddziaływaniach terapeutycznych. Formy terapii zajęciowej.

Literatura:

1. Hulek A. (red.), Pedagogika rewalidacyjna, PWN, Warszawa 1977

2. Hulek A. (red.), Kształcenie specjalne w Polsce, CDN, Warszawa 1990

3. Hulek A. (red.), Środki masowego przekazu a człowiek niepełnosprawny, PTWK, Warszawa 1991

4. Giryński A., Zachowania prospołeczne młodzieży lekko upośledzonej umysłowo, WSPS, Warszawa 1989

5. Giryński A., Funkcjonowanie młodzieży lekko upośledzonej umysłowo w rolach społecznych, WSPS, Warszawa 1989

6. Giryński A., Przybylski S., Integracja społeczna osób upośledzonych umysłowo w świetle ujawnianych do nich nastawień społecznych, WSPS, Warszawa 1989

7. Maclarz A., Rewalidacja społeczna dzieci, WSP, Zielona Góra 1981

8. Kossakowski Cz., Społeczne przystosowanie dziecka lekko upośledzonego umysłowo, Uniwersytet im . M. Kopernika, Toruń 1980

9. Kościelska M., Upośledzenie umysłowe a rozwój społeczny, PWN, Warszawa 1984

10. Kirejczyk K. (red.), Upośledzenie umysłowe, w: Pedagogika, PWN, Warszawa 1981

11. Kornas-Biel D. (red.), Osoba niepełnosprawna i jej miejsce w społeczeństwie, KUL, Lublin 1988

12. Kowalik S., Upośledzenie umysłowe. Teoria i praktyka rehabilitacji, PWN, Warszawa-Poznań 1989

13. Pańczyk J., Potrzeby zawodowe absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo, IWZZ, Warszawa 1989

14. Pańczyk J., Metody dydaktyczne wykorzystywane przez nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w szkołach podstawowych specjalnych, WSPS, Warszawa 1990

15. Pańczyk J., Z Zagadnień oligofrenopedagogiki, Zeszyty Naukowe, Nr 1 i Nr 2. WSPS, Warszawa 1988 i 1989

16. Barłóg K., Wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w różnych formach edukacji wczesnoszkolnej. Rzeszów, WUR, 2008

17. Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna. Kraków, WE, 2008

18. Cytowska B., Winczura B. (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Wrocław UW,2006

19. Czapiga A., (red.) , Psychologiczne wspomaganie rozwoju psychicznego dziecka. Wrocław, WTN 2006

20. Frąckiewicz L., (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Warszawa, IPiSS 2008

21. Frąckiewicz L., (red.), Wykluczenie społeczne. Katowice, WAE 2005

22. Gajdzica Z., (red.), Wspólne i swoiste zagadnienia rehabilitacji i edukacji osób z upośledzeniem umysłowym. Sosnowiec, OW „Humanista” 2008

23. Janiszewska-Nieścioruk Z., (red.), Problemy edukacji integracyjnej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Kraków, OW „Impuls” 2007

24. Kirenko J., Parachomiuk M., Edukacja i rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym. Lublin, WA WSSP 2006

25. Kulesza E.M., Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym. Warszawa, WAPS 2005

26. Kwaśniewska G. (red.), Interdyscyplinarność procesów wczesnej interwencji wobec dziecka i jego rodziny. Lublin, WUMCS 2007

27. Wyczesany J., Gajdzica Z. (red.) , Edukacja i pomoc osobom niepełnosprawnym w krajach europejskich. Cieszyn, WUŚ 2003

28. Pasternak E., Zachowania przystosowawcze uczniów lekko upośledzonych umysłowo, UMCS, Lublin 1987

29. Obuchowska I. (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa 1991

30. Witkowski T., Poziom rozwoju społecznego upośledzonych umysłowo, KUL, Lublin 1985

31. Wojciechowski F., Dziecko umysłowo upośledzone w rodzinie, WSiP, Warszawa 1990

32. Zachara D. Dobosiewicz H., Wybrane zagadnienia z oligofrenopedagogiki, w: Wyszyńska (red.), Psychologia defektologiczna, PWN, Warszawa 1987

    1. Pedagogika twórczości.

Cel:

Usystematyzowanie wiedzy o pedagogice twórczości oraz pokazanie słuchaczom możliwości wykorzystania pedagogiki twórczości w procesie nauczania i terapii.

Treści:

1. Pedagogika twórczości – cele i dziedziny, status ontyczny.

2. Pojęcie twórczości: cztery aspekty twórczości.

3. Podejście elitarne i egalitarne do twórczości – konteksty.

4. Twórczość codzienna w edukacji.

5. Cechy i charakterystyka dzieci twórczych.

6. Zasady i metody dydaktyki twórczości.

7. Współczesne modele nauczania twórczości.

Literatura:

1. Szmidt Krzysztof J., Pedagogika twórczości, Gdańsk, GWP, 2007

2. Partyka M., Zdolni. Utalentowani. Twórczy, Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN, 1999

3. Szmidt K. J., Pedagogika twórczości. Idee – aplikacje – rady na twórczą drogę, Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS, 2005

4. Nęcka E., Psychologia twórczości, Gdańsk, GWP, 2005.

   1. Podstawy psychologiczne rewalidacji upośledzonych umysłowo

Cele

Celem jest przygotowanie słuchaczy do przeprowadzania wstępnej diagnozy funkcjonowania niepełnosprawnych umysłowo. Podczas zajęć w ramach tego przedmiotu słuchacze kursu powinni szczególnie:

• poznać podstawy diagnozy psychologiczno-klinicznej upośledzenia umysłowego,

• opanować wybrane techniki służące do diagnozowania upośledzenia umysłowego (skale zachowania, skale dojrzałości społecznej),

• zastosować te techniki do analiz porównawczych dziecka niepełnosprawnego umysłowo,

• zapoznać się z piśmiennictwem dotyczącym różnic w stopniu upośledzenia u dzieci niepełnosprawnych w różnym stopniu (lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki),

• poznać podstawowe kierunki badań we współczesnej psychologii upośledzenia umysłowego.

Treści programowe:

1. Podstawowe pojęcia związane z upośledzeniem umysłowym.

2. Różnicowanie globalnego upośledzenia umysłowego od parcjalnych deficytów. Współczesna klasyfikacja upośledzenia umysłowego.

3. Kryteria ocen poszczególnych stopni upośledzenia umysłowego. Kryteria psychologiczne, ewolucyjne, społeczne, pedagogiczne, lekarskie.

4. Diagnoza psychologiczno-kliniczna upośledzenia umysłowego. Przegląd wybranych technik diagnostycznych, ze szczególnym uwzględnieniem technik służących do diagnozy procesów orientacyjno-poznawczych, intelektualnych, emocjonalno-motywacyjnych.

5. Kwalifikacja i orzekanie odnośnie dzieci niezdolnych do nauki w szkołach masowych. Podstawy prawne. Rola psychologa i lekarza, rola poradni wychowawczo-zawodowej w kwalifikowaniu do szkół specjalnych.

6. Etiologia upośledzenia umysłowego oraz charakterystyka wybranych zespołów klinicznych, w przebiegu których występuje upośledzenie umysłowe. Upośledzenia umysłowe wywołane swoistymi cechami genetycznymi, spowodowane abberacjami chromosonalnymi. Upośledzenie umysłowe pochodzenia egzogennego.

7. Psychologiczna charakterystyka dzieci reprezentujących różne stopnie upośledzenia umysłowego. Czynności orientacyjno-poznawcze, różnice w procesach orientacyjno-poznawczych u dzieci lekko, umiarkowanie, znacznie upośledzonych umysłowo oraz o prawidłowym rozwoju umysłowym o tym samym wieku inteligencji. Spostrzeganie u dzieci upośledzonych umysłowo. Zdolność koncentracji uwagi. Czynności intelektualne. Wnioskowanie logiczne. Proces uczenia się, czynniki wpływające na uczenie się osób upośledzonych umysłowo. Poziom aspiracji i samooceny. Procesy emocjonalno-motywacyjne.

8. Wrażliwość moralna i poczucie powinności moralnych. Rozwój i funkcjonowanie społeczne osób upośledzonych umysłowo.

9. Epidemiologia upośledzenia umysłowego. Wskaźniki i ich rodzaje uwzględnione w badaniach epidemiologicznych. Dane epidemiologiczne a planowanie służb na rzecz opieki i rewalidacji upośledzonych umysłowo.

10. Psychoterapia dzieci wykazujących upośledzenie rozwoju umysłowego.

Literatura:

1. Partkowicz Z., Czynniki pozaintelektualne w uczeniu się upośledzonych umysłowo, w: Sękowska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii dziecka upośledzonego umysłowo, UMCS, Lublin 1983

2. Bokus B., Niedyrektywna terapia zabawowa. Koncepcja V. Axlina, Psychologia Wychowawcza nr 5, 1986

3. Gałkowski T., Dzieci specjalnej troski, WSPS, Warszawa 1972

4. Giryński A., Stosunek młodzieży upośledzonej umysłowo do wartości moralnych, w: Pańczyk J. (red.), Pedagogika specjalna - uwarunkowania i tendencje rozwoju, WSPS, Warszawa 1989

5. Giryński A., Zachowania prospołeczne młodzieży lekko upośledzonej umysłowo (przejawy, uwarunkowania), WSPS, Warszawa 1989

6. Kostrzewski J., Wald I., Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym, w: Kirejczyk K. (red.), Upośledzenie umysłowe, Pedagogika, PWN, Warszawa 1981

7. Kostrzewski J., Z zagadnień psychologii dziecka umysłowo upośledzonego, WSPS, Warszawa 1976

8. Kościelska M., Upośledzenie umysłowe a rozwój społeczny, PWN, Warszawa 1984

9. Kościelniak R., Psychologiczne podstawy rewalidacji upośledzonych umysłowo, PWN, Warszawa 1984

10. Kowalik S., Upośledzenie umysłowe, PWN, Warszawa-Poznań 1989

11. Vanier J., Cierpienie osoby upośledzonej umysłowo, w: Kornas-Biela (red.), Osoba niepełnosprawna i jej miejsce w społeczeństwie, KUL, Lublin 1988

12. Błeszyński J.J., Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, OW „Impuls”, Kraków 2006

13. Błeszyński J. (red.), Terapie wspomagające rozwój osób z autyzmem, OW „Impuls”, Kraków 2005

14. Głodkowska J., Poznanie ucznia szkoły specjalnej, WSiP, Warszawa 1999

15. Kościelak R., Funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych umysłowo, WSiP, Warszawa 1996

16. Młynarska M., Rozwijanie ustnej komunikacji językowej metodą psychostymulacyjną u dziecka z zespołem Downa. Mów, Piotrek!, OW „Impuls”, Kraków 2002

17. Obuchowska I., (red.) Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa 1991

18. Olechowicz H., Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku. Praca terapeutyczna z małymi dziećmi, WSiP, Warszawa 1999

19. Olechnowicz H., Opowieści terapeutów, WSiP, Warszawa 1997

20. Pisula E., Autyzm i przywiązanie, GWP, Gdańsk 2003

21. Smereka T., Rozwijanie myślenia metodą psychostymulacyjną u dziecka z zespołem Downa, Pomyśl, Piotrek!, OW „Impuls”, Kraków 2002

22. Polkowska I., Praca rewalidacyjna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w szkole życia, WSiP, Warszawa 1998

23. Witkowski T., Poziom rozwoju społecznego upośledzonych umysłowo, KUL, Lublin 1985

5. Rewalidacja indywidualna

Cele:

Celem nauczania przedmiotu "Rewalidacja indywidualna" jest przygotowanie słuchaczy kursu do podejmowania interwencyjnych zabiegów psychokorekcyjnych oddziaływujących na odchylenia rozwojowe dzieci upośledzonych umysłowo. Szczególnie słuchacze kursu powinni nabyć umiejętności ułatwiające im dokonanie właściwego doboru treści, form, metod, środków do indywidualnej pracy z dzieckiem upośledzonym umysłowo wykazującym skrajnie ostre symptomy trudności w nauce.

Treści programowe:

1. Ustalenia terminologiczne: zajęcia korekcyjno - wyrównawcze, praca wyrównawczo - dydaktyczna, reedukacja, rewalidacja indywidualna. Cele ogólne i szczegółowe. Formy organizacyjne zajęć, konstrukcja jednostki zajęciowej.

2. Diagnoza na użytek zajęć rewalidacji indywidualnej. Diagnoza rozwinięta lecz statyczna a diagnoza dynamiczna. Hipotezy dotyczące etiologii zaburzeń rozwojowych. Metody stosowane w badaniu indywidualnym dzieci podejrzanych o zaburzenia w rozwoju psychoruchowym.

3. Psychologiczne podstawy prowadzenia zajęć rewalidacji indywidualnej z dziećmi.

4. Zasady i metody pracy indywidualnej z dzieckiem. Prowadzenie zajęć w dziedzinie dorosły - dziecko. Naprzemienne formułowanie zadań i ich rozwiązywanie. Potrzeba ciągłego diagnozowania dziecka i dostosowania ćwiczeń do możliwości wyznaczonych sferą najbliższego rozwoju.

5. Problem lateralizacji. Orientacja przestrzenna, odróżnianie strony prawej i lewej, poznawanie schematu własnego ciała. Metody diagnozowania. Przyczyny zaburzeń i metody ich korygowania.

6. Sprawność manualna i koordynacja wzrokowo -słuchowa. Metody diagnozowania. Przyczyny zaburzeń, metody korygowania zaburzeń i wspomagania rozwoju.

7. Percepcja wzrokowa ze szczególnym uwzględnieniem analizy i syntezy wzrokowej. Metody diagnozowania, przyczyny zaburzeń i metody ich korygowania a także wspomaganie rozwoju percepcji wzrokowej.

8. Percepcja słuchowa ze szczególnym uwzględnieniem słuchu fonetycznego (fonemowego). Metody diagnozowania. Przyczyny zaburzeń i metody ich korygowania.

9. Rozwój mowy. Metody diagnozowania. Rozwijanie mowy i myślenia.

10. Niepowodzenia w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania. Przyczyna niepowodzeń. Sposoby diagnozowania. Metody przezwyciężania niepowodzeń. Operacyjne rozumowanie u dzieci. Metody diagnozowania. Problem wspomagania rozwoju operacyjnego rozumowania.

11. Niepowodzenia w uczeniu się matematyki. Przyczyny niepowodzeń w uczeniu się matematyki. Sposoby prowadzenia zajęć indywidualnych z dziećmi, które mają specyficzne trudności w uczeniu się matematyki.

12. Zaburzenia życia emocjonalnego i osobowości dzieci. Diagnoza zaburzeń.

13. Metoda dobrego startu w pracy z dziećmi w wieku od 5 do 10 roku życia w opracowaniu M. Bogdanowicz.

Literatura:

1. Bogdanowicz M., Dziecko leworęczne, Warszawa 1989

2. Frostig M., Horne D., Wzory i obrazki. Program rozwijający percepcję wzrokową, PTP, Warszawa 1989

3. Czajkowska J., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, WSiP, Warszawa 1989

4. Gruszczyk-Kolczyńska E., Kołodziej D., Praca korekcyjno-wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Uniwersytet Śląski, Katowice 1980

5. Gruszczyk-Kolczyńska E. Dlaczego dzieci nie umieją uczyć się matematyki, WSiP, Warszawa 1989

6. Gąsowska T., Pietrzak-Stępowska J., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. Poradnik nauczyciela reedukatora, Warszawa 1978

7. Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, WSiP, Warszawa 1977

8. Zazzo R., Metody psychologicznego badania dziecka, PWN, Warszawa 1974

6. Metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo

Cele

Celem realizacji przedmiotu "Metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo" jest:

• ukazanie specyfiki uczenia się lekko upośledzonych umysłowo i dostosowanie do niej organizacji pracy dydaktycznej i wychowawczej w szkole specjalnej,

• wprowadzenie w teorię i praktykę nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo,

• kształtowanie u słuchaczy kursu umiejętności planowania, organizowania i prowadzenia zajęć dydaktyczno - wychowawczych w szkole specjalnej.

Treści programowe:

1. Cele nauczania i wychowania w szkole specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo.

2. Organizacja nauczania i wychowania w szkole podstawowej specjalnej.

3. Szczeble nauczania, plan nauczania, treść i układ materiału nauczania. Dobór form, metod, środków dydaktycznych do realizacji zadań szkoły podstawowej specjalnej.

4. Koncepcja wielostronnego kształcenia w szkole podstawowej specjalnej.

5. Metodyka nauczania i wychowania początkowego lekko upośledzonych umysłowo.

6. Specyfika nauczania początkowego upoś1edzonycli umysłowo w stanie lekkim.

7. Metodyka ośrodków pracy i jej wartości rewalidacyjne. Założenia teoretyczne, organizacja i przebiegu pracy w poszczególnych ogniwach.

8. Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania środowiska społeczno-przyrodniczego. Układ treści, formy pracy, środki dydaktyczne.

9. Wybrane zagadnienia z zakresu metodyki nauczania języka polskiego: ćwiczenia w mówieniu, czytaniu i pisaniu w I kl., praca z lekturą w toku dziennego ośrodka, sposoby realizacji materiału nauczania gramatyki i ortografii w klasach I-III szkoły specjalnej.

10. Miejsce i rola matematyki w nauczaniu całościowym w klasach I-III.

11. Zabawy i gry dydaktyczne w nauczaniu i wychowaniu dzieci w klasach I-III szkoły specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo.

12. Wybrane zagadnienia metodyczne z zakresu przedmiotów: praca – technika, plastyka, muzyka, kultura fizyczna.

13. Planowanie pracy w metodzie ośrodków.

14. Kontrola i ocena wyników nauczania w klasach I-III rewalidacyjna funkcja oceny w szkole specjalnej.

Metodyka nauczania przedmiotowego (wybrane zagadnienia z metodyki nauczania i wychowania w klasach wyższych szkoły podstawowej specjalnej)

1. Przedmiot i zadania metodyki nauczania przedmiotowego w klasach wyższych, organizacja pracy.

2. Cele i treści nauczania przedmiotów ogólnokształcących w klasach wyższych szkoły specjalnej, ich odrębności.

3. Typy lekcji w nauczaniu przedmiotów ogólnokształcących w klasach wyższych szkoły podstawowej specjalnej.

4. Rodzaje i formy korelacji stosowane w nauczaniu przedmiotowym upośledzonych umysłowo w stanie lekkim.

5. Kontrola i ocena pracy uczniów w klasach wyższych szkoły podstawowej specjalnej.

Metodyka nauczania języka polskiego

Cele i zadania. Wiodąca funkcja języka polskiego w integrowaniu i korelacji treści. Metody i formy oraz organizacja pracy na lekcjach j. polskiego. Ćwiczenia w mówieniu, czytaniu, pisaniu, ich cele, rodzaje i sposoby prowadzenia. Organizacja procesu kształcenia języka pisanego uczniów upośledzonych umysłowo.

Metodyka nauczania historii

Rola historii w realizacji zadań szkoły specjalnej. Cele i zadania tego przedmiotu. Typy lekcji historii. Praktyczne przykłady rozwiązań z zastosowaniem poszczególnych metod i środków dydaktycznych. Trudności w nauczaniu historii wynikające z psychofizycznych właściwości uczniów upośledzonych umysłowo.

Metodyka nauczania geografii

Cele i zadania geografii jako przedmiotu nauczania w szkole podstawowej specjalnej. Dobór i układ treści nauczania w poszczególnych klasach. Struktura i typy lekcji geografii. Znaczenie wycieczek w nauczaniu geografii. Praca z mapą, sposoby wprowadzania mapy w szkole specjalnej. Środki dydaktyczne w nauczaniu geografii.

Metodyka nauczania matematyki

Cele i zadania tego przedmiotu. Rola matematyki w realizacji zadań szkoły specjalnej. Szczególne trudności w zdobywaniu wiedzy matematycznej przez uczniów upośledzonych umysłowo. Typy lekcji przy nauczaniu matematyki. Dobór i wykorzystywanie środków dydaktycznych w kształtowaniu pojęć matematycznych. Metody nauczania. Korelacja niektórych zagadnień matematycznych z treściami innych przedmiotów.

Metodyka nauczania wiadomości o przyrodzie

Cele i zadania tego przedmiotu w szkole specjalnej. Korelacja z innymi przedmiotami. Dobór i układ treści w poszczególnych klasach. Metody nauczania. Wycieczki przyrodnicze.

Literatura:

1. Borzyszkowska H. (red.), Nauczanie upośledzonych umysłowo w klasach specjalnych, WSiP, Warszawa 1983

2. Chłapowski W., Smirnow E., Nauczanie historii w szkole podstawowej specjalnej, WSiP, Warszawa 1977

3. Frydrychowska L., Nauczanie języka polskiego w klasach V-VIII szkoły podstawowej specjalnej., WSiP, Warszawa 1977

4. Hoffa M., Talarczyk A., Nauczanie geografii w klasach V-VIII szkoły podstawowej specjalnej, WSiP, Warszawa 1988

5. Małkowska T., Nauczanie przyrody w szkole podstawowej specjalnej, WSiP, Warszawa 1983

6. Marek-Ruka M., Dziecko niepełnosprawne. Problemy jego kształcenia i wychowania, IKNiBO, Warszawa 1983

7. Pańczyk J., Metody dydaktyczne wykorzystywane przez nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących w szkole podstawowej specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, WSPS, Warszawa 1990.

8. Werning Rolf, Lütje-Klose Birgit, Pedagogika trudności w uczeniu się, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2010.

9. Rodak H., Nawrocka D. , Od obrazka do słowa. Gry rozwijające mowę dziecka, WSiP 2010.

7. Metodyka wychowania głębiej upośledzonych umysłowo

Cele

Celem realizacji przedmiotu "Metodyka wychowania głębiej upośledzonych umysłowo" jest przygotowanie słuchaczy kursu do organizowania środowiska wychowawczego i terapeutycznego usprawniającego dziecko upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym. Podczas zajęć wykładowych, ćwiczeniowych, konwersatoryjnych słuchacze kursu powinni szczególnie przyswoić sobie wiedzę odnośnie:

• diagnozy pedagogicznej określającej poziom funkcjonowania społecznego dziecka upośledzonego umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym,

• wyznaczników psychospołecznych uczenia się osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym,

• sposobów realizowania przedmiotów w "szkołach życia",

• technik modyfikowania zachowania,

• adaptacji społecznej osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

Treści programowe:

1. System opieki nad osobami głębiej upośledzonymi umysłowo. Placówki oświatowe prowadzące prace rewalidacyjne „szkoły życia”, cele, zadania, formy organizacyjne. Placówki służby zdrowia organizujące opiekę nad głębiej upośledzonymi umysłowo.

2. Formy wczesnej pomocy rodzicom dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

3. System nauczania, usprawniania, wychowania dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

4. Metoda modyfikacji zachowania w usprawnianiu osób głębiej upośledzonych umysłowo.

5. Charakterystyka psychologiczno-pedagogiczna osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym. Sposoby sporządzania diagnozy pedagogicznej określającej poziom funkcjonowania dziecka. Właściwa interpretacja diagnoz oraz innych danych uzyskanych od osób współpracujących z nauczycielem, wychowawcą "szkoły życia". Potrzeby dziecka głębiej upośledzonego umysłowo i konsekwencje ich deprywacji.

6. Współpraca nauczyciela "szkoły życia" z rodzicami, psychologiem, logopedą, lekarzami (i innymi specjalistami) współuczestniczącymi w procesie rewalidacji osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym. Postawy rodziców wobec dziecka upośledzonego umysłowo. Sytuacja prawna rodziców dziecka upośledzonego umysłowo. Organizacje skupiające dzieci, rodziców i młodzież upośledzoną umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

7. Integracja społeczna osób głębiej upośledzonych umysłowo.

8. Realizacja przedmiotów przewidzianych w planie zajęć dla uczniów "szkół życia". Analiza treści zawartych w programie "szkoły życia". Sposoby realizacji zająć z przedmiotów:

• zaradność i współżycie w środowisku,

• kształtowanie mowy,

• język polski ,

• matematyka,

• plastyka,

• muzyka z rytmiką,

• kultura fizyczna.

9. Rewalidacja indywidualna jako integralne ogniwo procesu rewalidacji dziecka głębiej upośledzonego umysłowo.

10. Przygotowanie do zawodu i zatrudnianie osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

11. Działalność organizacji społecznych i charytatywnych na rzecz osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.

Literatura:

1. Boczar K., Młodzież upośledzona umysłowo w rodzinie i środowisku pracy, IWZZ, Warszawa 1982

2. Burno-Nowakowska H., Polkowska I., Zajęcia pozalekcyjne z dziećmi upośledzonymi umysłowo, WSiP, Warszawa 1982

3. Carr J., Pomoc dziecku upośledzonemu, PZEI, Warszawa 1982

4. Karty pracy dla uczniów „szkoły życia”, WSiP, Warszawa 1985

5. Olechnowicz H., Wychowanie i nauczanie głębiej upośledzonych umysłowo, WSiP, Warszawa 1979

6. Polkowska I., Praca rewalidacyjna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w „szkole życia”, WSiP, Warszawa 1986

7. Przybylski S., Praca rewalidacyjna z osobami głębiej upośledzonymi umysłowo, WSiP, Warszawa 1981

8. Pilecki J., Usprawnianie, Wychowanie i nauczanie osób z głębszym upośledzeniem umysłowym… WN AP. Kraków 2000

9. Kielin J., Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego umysłowo. WP Gdańsk 2002

10. Przewodnik., Przewodnik dla nauczycieli uczniów głębiej upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym, Cz. I Piszczek M., Warszawa 2001

11. Przewodnik. Przewodnik dla nauczycieli uczniów głębiej upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym, Cz. II, Piszczek M., Warszawa 2002

12. Lauch-Żuk J., Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym 2001

13. Dykcik W., Pedagogika Specjalna Poznań 2001

14. Tyniowski T., Wychowanie i nauczanie osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, WSPS, Warszawa 1986

8. Metodyka wychowania w internacie

Cele

Celem realizacji przedmiotu "Metodyka wychowania w internacie" jest przekazanie słuchaczom kursu podstawowych wiadomości odnośnie zorganizowania działań wychowawczych, socjalizacyjnych koncentrujących się wokół dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo. Podczas realizowania programu przedmiotu w trakcie zajęć wykładowych i ćwiczeniowych słuchacze kursu powinni przyswoić sobie wiedzę związaną z:

• planowaniem pracy wychowawczo-terapeutycznej w internacie,

• trafnym doborem metod i technik oddziaływania socjalizacyjnego i wychowawczego na osoby niepełnosprawne umysłowo,

• podejmowania czynności psychotechnicznych oraz socjotechnicznych mających na celu usprawnianie społeczne osób niepełnosprawnych umysłowo, wyrażające się podejmowaniem i pełnieniem podstawowych konstruktywnych ról społecznych.

Treści programowe:

1. Przedmiot i zadania metodyki zajęć wychowawczych w internacie dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo.

2. Problematyka modelu internatu dla dzieci młodzieży niepełnosprawnej umysłowo. Funkcja społeczna internatu. Kryteria doboru wychowanków. Funkcje wychowawcze, opiekuńcze, terapeutyczne internatu wobec wychowanków niepełnosprawnych umysłowo. Internat w strukturze instytucjonalnego oddziaływania rewalidacyjnego na dzieci i młodzież niepełnosprawną umysłowo.

3. Metody i techniki poznawania wychowanków internatu.

4. Prezentacja podstawowych technik - skale zachowania, arkusze zachowania, skale szacunkowe, techniki socjometryczne. Konstruowanie prostych technik poznawania wychowanków.

5. Tworzenie sytuacji wychowawczo- społecznych w internacie mających na celu kształtowanie u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo zachowań oczekiwanych społecznie (np. reakcji empatycznych, zachowań prospołecznych, „granie podstawowych ról społecznych ogólnie akceptowanych”).

6. Wykorzystywanie w modelu pracy wychowawczej internatu różnorodnych metod i technik oddziaływania socjalizacyjnego. Kryteria i zasady doboru techniki wzmacniania instrumentalnego, modelowania. Możliwości wykorzystywania w internacie z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną umysłowo psychodramy i socjodramy.

7. Uwarunkowania psychospołeczne zachowań nieoczekiwanych społecznie, które mogą być ujawniane przez wychowanków internatu. Rola i znaczenie środowiska rodzinnego, grup rówieśniczych w procesie konstruktywnej bądź negatywnej socjalizacji dzieci niepełnosprawnych umysłowo.

8. Rola i znaczenie terapeutyczne wybranych zajęć tematycznych organizowanych na terenie internatu z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną umysłowo.

9. Współpraca internatu (wychowawców) ze szkołą (nauczycielami).

10. Znaczenie, formy, rozwiązania praktyczne.

11. Planowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej w internacie.

12. Wyznaczniki i źródła treści planu pracy placówki.

13. Konstruowanie rocznych i okresowych planów pracy internatu.

14. Pomiar efektów wychowania określających skuteczność podejmowanych czynności rewalidacyjnych ukierunkowanych na dzieci i młodzież niepełnosprawną umysłowo. Prezentacja metod i technik pomiaru.

Literatura:

1. Filipczuk H., Dziecko w placówce opiekuńczo-wychowawczej, Nasza Księgarnia, Warszawa 1988

2. Burno-Nowakowska H., Polkowska I., Zajęcia pozalekcyjne z dziećmi upośledzonymi umysłowo, WSiP, Warszawa 1976

3. Jelska W. (red.), Praca wychowawcza z dziećmi upośledzonymi umysłowo, WSiP, Warszawa 1977

4. Płoch L., Jak organizować czas wolny dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo, WSiP, Warszawa 1992

5. Czajkowska H., „ Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo”, Kraków 2005

6. Piętka J., „Pedagogika czasu wolnego”, WSE, Warszawa 2004

7. Pilecka W., Pilecki J., Baran J., „Wychowanie dzieci o obniżonej sprawności umysłowej w internacie”, WSP, Kraków 1997

III. Organizacja kursu

1. Informacja o terminie, warunkach lokalowych, wyposażeniu gwarantujących prawidłową realizację zajęć

• Termin realizacji: luty 2012 r. – luty 2013 r.

• Liczba godzin zajęć: 272 godzin ( w tym: 86 godz. wykładów i 186 godz. ćwiczeń)

• Miejsce szkolenia: PCEN w Rzeszowie OENiPAS w Czudcu – 6 sal wykładowych wyposażonych w rzutniki multimedialne, laptop, dostęp do Internetu, tablice interaktywne itp.

• Planowana liczba uczestników – 25 - 29 osób

• Ewaluacja wewnętrzna realizowana będzie według procedur obowiązujących w projekcie pt. „Edukacja skuteczna, przyjazna, nowoczesna – rozwój kompetencji kadry zarządzającej i pedagogicznej szkół i placówek oświatowych w województwie podkarpackim”.

Kurs kwalifikacyjny finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu PO KL

Wykaz osób przewidzianych do realizacji zajęć ujętych w planie kursu wraz z informacjami o posiadanych przez nich kwalifikacjach do prowadzenia zajęć na tym kursie

L.p.	Imię i nazwisko/stopień tytuł naukowy	Specjalność, kwalifikacje	Prowadzony moduł
1.	dr Dorota Kornaś	pedagogika specjalna, surdopedagogika adiunkt w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie	Pedagogika specjalna
2	dr Danuta Wolska	pedagogika specjalna, terapia psychopedagogiczna adiunkt w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie	Oligofrenopedagogika
3	mgr Anna Rybka	pedagogika specjalna, oligofrenopedagogika, psychologia nauczyciel w Zespole Szkół Nr 13 dla dzieci i młodzieży z autyzmem w Krakowie	Oligofrenopedagogika
4	dr Piotr Majewicz	psycholog, pedagog adiunkt w Instytucie Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie	Podstawy psychologiczne rewalidacji upośledzonych umysłowo
5	mgr Anna Olszowy	nauczanie początkowe, logopedia, pedagogika specjalna – lecznicza, pedagogika terapeutyczna, oligofrenopedagogika logopeda w Publicznym Przedszkolu w Trzcianie	Podstawy psychologiczne rewalidacji upośledzonych umysłowo Rewalidacja indywidualna – logopedia Pedagogika twórczości
6	mgr Marek Misa	prawdo administracyjne, zarządzanie oświatą, zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy kierownik administracyjno-gospodarczy w Publicznym Gimnazjum Nr 1 w Rzeszowie	Rewalidacja indywidualna – podstawy prawne rewalidacji
7	mgr Dorota Kozioł	nauczanie początkowe, oligofrenopedagogika, organizacja i zarządzanie oświatą, pedagogika terapeutyczno-lecznicza, edukacja wczesnoszkolna – konstruowanie programów kształcenia, projektowanie materiałów dydaktycznych nauczyciel w szkole Podstawowej Nr 25 w Rzeszowie, doradca metodyczny w Centrum Usług Dydaktycznych „ART-MAR” w Rzeszowie, edukator Wydawnictwa Nowa Era	Rewalidacja indywidualna – terapia pedagogiczna
8	mgr Elżbieta Telesz	nauczanie początkowe, oligofrenopedagogika, kinezjologia edukacyjna, zarządzanie instytucją oświatową w zreformowanym systemie edukacji, nauczanie przyrody, muzykoterapia, pedagogika terapeutyczna, pedagogika specjalna – lecznicza wicedyrektor w Zespole Szkół przy Szpitalu Wojewódzkim Nr w 2 Rzeszowie	Rewalidacja indywidualna – muzykoterapia
9	mgr Piotr Woliński	wychowanie fizyczne, oligofrenopedagogika, gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna, organizacja i zarządzanie oświatą, terapeuta SI nauczyciel w Zespole Szkół Specjalnych im. UNICEF w Rzeszowie	Rewalidacja indywidualna – gimnastyka korekcyjna
10	mgr Dominika Lewandowska-Makara	pedagogika rewalidacyjna, pedagogika terapeutyczna, oligofrenopedagogika nauczyciel w Zespole Szkół Specjalnych im. UNICEF w Rzeszowie	Metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo
11	mgr Agata Pieniążek	pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, logopedia, pomoc dzieciom z autyzmem i ich rodzinom, oligofrenopedagogika diagnosta i terapeuta w ZOZ Nr 1 Poradnia Autyzmu w Rzeszowie	Metodyka wychowania głębiej upośledzonych umysłowo
12	mgr Katarzyna Nierojewska-Pałys	pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, oligofrenopedagogika, organizacja i zarządzanie oświatą kierownik internatu przy Zespole Szkół Spożywczych w Rzeszowie	Metodyka wychowania w internacie

1. Warunki uzyskania świadectwa i ukończenia kursu:

• Aktywny udział we wszystkich zajęciach; dopuszcza się nie większą niż 10% absencję czasu trwania zajęć dydaktycznych;

• Prace kontrolne z przedmiotu rewalidacja indywidualna oraz z zakresu metodyk szczegółowych (metodyka nauczania i wychowania lekko upośledzonych umysłowo, metodyka głębiej upośledzonych, metodyka wychowania w internacie).

1. Dokumentacja kursu:

• zgoda KO na prowadzenie kursu,

• dziennik zajęć,

• karty zaliczeń

• narzędzia monitoringu i ewaluacji,

• prace kontrolne.