Dieta wysokobiałkowa „to dieta, która zapewnia dobową podaż białka na poziomie 1,5-2 g/kg masy ciała. Przewiduje duże spożycie nabiału, mięsa i ryb, a jest stosowana głównie w okresach rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych, w stanach zapalnych jelit, przewlekłym zapaleniu trzustki lub wątroby oraz przy niedożywieniu białkowym spowodowanym np. jadłowstrętem lub chorobą nowotworową”

„Za dietę bogato białkową uważa się żywienie pokrywające w pełni zapotrzebowanie organizmu na energię i składniki odżywcze, ale dostarczające co najmniej o 50% więcej białka. Dieta ta dostarcza na ogół 1,5-2 g białka/kg masy ciała czyli ok. 100-150g dziennie, co stanowi 16-20% energii. Podawane białko powinno charakteryzować się wysoką wartością biologiczną, dlatego w 2/3 powinno pochodzić z produktów zwierzęcych.”

Zadania diety:

Dostarczanie do organizmu odpowiednio dużej ilości aminokwasów do celów anabolicznych, takich jak: budowa i odbudowa komórek i tkanek, tworzenie białek odpornościowych, enzymów, hormonów, odtworzenie masy białkowej po okresach niedożywienia i intensywnego katabolizmu.

Zastosowanie diety:

-wyrównana marskość wątroby;

-rekonwalescencja po zawale mięśnia sercowego;

-stany pooperacyjne po częściowym wycięciu jelita grubego lub trzustki;

-zespoły poresekcyjne;

-stany po urazach czaszki;

-stany po oparzeniach i urazach;

-wyniszczenie i niedożywienie białkowe (np. w przebiegu choroby nowotworowej), przetokach pooperacyjnych, jadłowstręcie psychicznym;

-nadczynność tarczycy;

-choroby z ujemnym bilansem azotowym;

Realizacja diety:

-w celu zapobieżenia wykorzystania białka na cele energetyczne należy zwrócić uwagę na odpowiednią podaż energii i podawanie źródeł białka z produktami wysokoenergetycznymi;

-w celu zwiększenia białka w diecie można wzbogacać potrawy w produkty wysokobiałkowe (np. mleko w proszku, białka jaja) które można wykorzystać do zaprawiania zup, sosów, jako dodatki do napojów mlecznych, deserów, farszów, ziemniaków, sałatek.

-w celu zwiększenia wykorzystania składników odżywczych dieta ta powinna mieć charakter diety łatwostrawnej.

Produkty zalecane:

-mleko i przetwory: sery, twarogi, napoje mleczne fermentowane;

-jaja na miękko;

-chude mięso;

-chude mięso;

-drób;

-chude ryby (dorsz, sandacz, leszcz)

-chude wędliny (szynka, polędwica) wędliny drobiowe

Dieta niskobiałkowa

„Zakłada ograniczenie dobowej podaży białka zwykle do 0,6-0,7 g/kg masy ciała/dobę. Dieta ta limitująca spożycie produktów bogatych w białko, jest szczególnie zalecana w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, niewydolności wątroby i śpiączce wątrobowej.

Zadania diety niskobiałkowej:

-utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego poprzez dostarczenie energii i pozostałych składników pokarmowych zgodnie z zapotrzebowaniem, przy zmniejszonej ilości białka. Za dietę niskobiałkową uważa się już żywienie o zmniejszonym udziale białka o 30%, ale ograniczenia w zależności od stanu chorego mogą być znacznie wieksze Az do całkowitego wykluczenia tego składnika;

-obniżenie poziomu toksycznych produktów katabolizmu białek (mocznik, amoniak), oszczędzanie narządów odpowiedzialnych za ich wydalanie (wątroba, nerki) oraz niedopuszczenie do ujemnego bilansu azotu w żadnej z faz chorobowych;

Zastosowanie diety:

-ostra niewydolność nerek w okresie skąpomoczu i bezmoczu;

-przewlekła niewydolności nerek w fazie niewyrównanej;

-mocznica;

-niewydolność i marskość wątroby;

-śpiączka wątrobowa.

Stosowanie diety niskobiałkowej:

-ustalana jest indywidualnie dla każdego chorego, na podstawie najświeższych badań diagnostycznych (klirens kreatyniny, poziom mocznika we krwi), gdyż ilość białka musi być określona w zależności od chorego narządu;

-przy stosowaniu diety niskobiałkowej obowiązuje zasada, że ograniczenia białka powinny być możliwie jak najmniejsze i trwać jak najkrócej;

-dieta musi posiadać cechy łatwostrawnej, aby maksymalnie zwiększyć dostępność składników odżywczych;

-stosowanie diety niskobiałkowej jest szczególnie trudne, ze względu na brak łaknienia, wywołany zatruciem metabolitami azotowymi.

Sposób realizacji diety:

BIAŁKA:

-przy zaawansowanej niewydolności narządów ilość białka w diecie powinna być mniejsza niż 0,5 g/kg m. c. (20-30g dziennie)

-mniej drastyczne ograniczenia pozwalają na wprowadzenie do diety 40-50 g białka, do czego organizm łatwo się adaptuje, jednak dzienna podaż tego składnika nie powinna przekraczać 0,6-0,7 g/kg m. c.

-dostarczane białko powinno być wysokowartościowe pochodzenia zwierzęcego (mleko, jaja, sery, mięso i jego przetwory)

-jeżeli poziom mocznika we krwi zwieksza się powyżej 25-30 mmol/l należy ograniczyć podaż białka poniżej 20 g, co nie pokrywa zapotrzebowania i wymaga stosowania preparatów aminokwasów niezbędnych;

ENERGIA:

-energia musi być dostarczona przez produkty wysokoenergetyczne (węglowodany, tłuszcz) i niskobiałkowe (ziemniaki, chleb niskobiałkowy), spożywanie razem ze źródłami aminokwasów, tak aby zapobiec wykorzystaniu białka na cele energetyczne;

INDYWIDUALNY DOBÓR SKŁADNIKÓW:

-soli mineralnych Na, K, P, Ca, Fe

-witamin z grupy D

-witamin przeciwutleniających

-witamin rozpuszczalnych w wodzie

-kwasów tłuszczowych

-cholesterolu

-płynów

Produkty wskazane:

-ziemniaki

-warzywa i owoce

-pieczywo ciemne i jasne

-masło

-pasty mięsno-rybne

-ryż

-kasze

Produkty dopuszczalne:

-chude mięso

-białko jaja

Produkty zabronione:

-mleko

-przetwory mleczne

-żółtka jaj

-podroby

-nasiona roślin strączkowych