Rehabilitacja – wykład 5 31.10.2012

Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży

Niepełnosprawność u dzieci:

Kryteria w ICD 10 DMS IV:

• Upośledzenie umysłowe

• Dysfunkcje sensoryczne, wzrok i słuch

• Autyzm

• Całościowe zaburzenia rozwoju: zespół Retta, zespół Aspergera

• MPD (mózgowe porażenie dziecięce)

• Upośledzenie umysłowe ze sprzężonym kalectwem

• Trudności w uczeniu się

• Dysleksja

• Dysgrafia

• Dysortografia

• Dyskalkulia

• Zaburzenia mowy, trudności z artykulacją, echolalie (powtarzanie)

• Zaburzenia koordynacji ruchowej

• Zaburzenia koncentracji

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi)

• Etiologia – nie jest do końca poznana; u 5% dzieci z ADHD stwierdza się uszkodzenia neurologiczne; najwięcej wskazuje na nieprawidłowości neuroprzekaźników; istnieją też hipotezy sugerujące udział toksyn, niedojrzałości neurologicznej i problemów środowiskowych w powstawaniu ADHD

• Kryteria rozpoznania – zaburzenia uwagi, nadaktywność, impulsywność; objawy muszą występować nieadekwatnie do wieku i poziomu dziecka w różnych miejscach (dom, szkoła), objawy muszą być stałe lub prawie stałe ale o różnym nasileniu; dzieci powyżej 6 roku życia; iloraz inteligencji powyżej 70; objawy przebiegają na każdej płaszczyźnie, ale najgorzej w szkole

Diagnoza może zostać postawiona po wykonaniu odpowiednich badań kwestionariuszowych w środowisku szkolnym i domowym dziecka

Konsekwencje ADHD

• Niska samoocena

• Trudności w kontaktach z rówieśnikami

• Niepamiętanie o sprawach codziennych (rachunki, spotkania, terminy)

• Problemy w kontaktach z innymi ludźmi, zespół depresyjny, nerwice natręctw

• Rozpad związków – trudności w byciu z kimś, w podziale obowiązków, agresja

• Uzależnienia i agresywność

Postępowanie

• Poradnictwo dla rodziców

• Usuwanie czynników odwracających uwagę

• W czasie nauki przerwy

• Terapia farmakologiczna – metylfenidat

Zaburzenia zachowania

• Powtarzające się, utrwalone wzorce zachowania społecznego, agresywnego, buntowniczego

• Zachowania powodują poważne przekroczenie norm i zasad społecznych

Typowe przykłady:

• Częste bójki

• Wagary, ucieczki z domu

• Okrucieństwo wobec ludzi i zwierząt

• Tyranizowanie innych

• Kłamstwa

• Częste i gwałtowne napady złości

• Zachowanie buntownicze i prowokacyjne

• Trwałe i poważne nieposłuszeństwo

Dysleksja rozwojowa

• Wyraźne zaburzenia czytania; swoiste nieprawidłowości lub niedobory przetwarzania fonologicznego upośledzające naukę słów mogące powodować trudności językowe

• Zaburza proces nauki czytania

• Etiologia – zaburzenia funkcji korowych – wrodzone niedobory lub nieprawidłowości neurorozwojowych; zmniejszenie liczby neuronów, mniejsza lewa płaszczyzna skroniowa

• Objawy – opóźniony rozwój mowy, zaburzenia artykulacji, trudności z przypominaniem sobie liter, kolorów, cyfr; trudności z rymowaniem słów, dzieleniem na sylaby i głoski; opóźnienie lub niezdecydowanie w wybieraniu słów (zaburzenia znajdowania słów); zaburzenia krótkotrwałej pamięci słuchowej

• Rozpoznanie – oceny wymagają dzieci, które nie czynią postępów w nauce czytania pod koniec pierwszej klasy lub ci, którzy nie czytają na poziomie ich możliwości werbalnych i intelektualnych; ocena psychologiczno-pedagogiczna, badania okulistyczne, audiologiczne, neurologiczne

Upośledzenie umysłowe

• Mniejsze od przeciętnych możliwości intelektualne obecne od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa i skojarzone z trudnościami w uczeniu się i adaptacji społecznej

• Przyjmuje się, że ok. 3% osób z populacji ogólnej jest upośledzonych umysłowo, ale tylko 1-1,5% zidentyfikowanych

• Etiologia – nieprawidłowości prenatalne – czynniki genetyczne, infekcje wrodzone, teratogenny, promieniowanie, aberracje chromosomowe – tri somie, zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Pataka, zespół Tutnera, zaburzenia metaboliczne

• Rozpoznanie – test – ustala psycholog, skala Bayleya (przed 30 m.ż.), test Stanforda-Bineta (do 2 r.ż.), Test Wechslera (przedszkolne i szkolne)

Klasyfikacja upośledzenia umysłowego

• Norma intelektualna 85-115

• Inteligencja graniczna 84-69

• Lekkie upośledzenie 68-52

• Umiarkowane 51-36

• Znaczne 35-20

• Głębokie <20

Okres rozwojowy dziecka dzieli się na:

• Okres noworodkowy – 1 miesiąc życia

• Okres niemowlęcy 1-12 miesiąc życia

• Małe dziecko 1-3 r. Ż.

• Wiek przedszkolny 3-6 r. Ż.

• Faza szkolna (przedpokwitaniowa, pokwitaniowa, dojrzewania płciowego) 7-18 r. Ż.

Ocena rozwoju psychoruchowego dziecka

• Rozwój motoryki podstawowej

• Rozwój motoryki precyzyjnej

• Rozwój poznawczy

• Rozwój psychospołeczny

Podstawowe prawa rozwoju dziecka

• Rozwija się w sposób dynamiczny, uporządkowany, uwarunkowany przez czynniki genetyczne zewnętrzne

• Rozwój następuje w kierunku proksymodystalnym i cefalokoudalnym

• Opanowanie danej umiejętności powstaje na podstawie umiejętności wcześniej nabytej

Możliwości oceny rozwoju psychoruchowego dziecka

• Ocena wzrastania fizycznego

• Ocena aktywności spontanicznej dziecka

• Badanie reaktywności posturalnej

• Ocena automaty zmów ruchowych

• Wywiad ukierunkowany uwzględniający czynniki ryzyka

• Obserwacja dziecka

• Systematyczna kontrola