2. Oznaczenie gęstości produktów przetworów naftowych:

Gęstość danego ciała (ρ)wyraża się stosunkiem masy ciała (m) do jego objętości (v). Gęstość bezwzględna wrażana jest wzorem:

$\rho = \frac{m}{v}$

Podstawową jednostka gęstości w układzie SI jest (kg/m³) zaś w układzie c.g.s. (g/cm³).

Gęstość względna –jest to stosunek gęstości bezwzględnej (ρ) badanego ciała do gęstości bezwzględnej(ρH₂O) wody destylowanej w określonej temperaturze pomiaru. Gęstość określona w ten sposób jest wielkością niemianowaną:

$$\rho^{'} = \frac{\rho}{\rho H_{2}O}$$

Gęstość ciała jest zależna od temperatury, w celu uzyskania możliwości porównania różnych ciał, podaje się gęstość mierzoną w temperaturze 20°C. Podczas pomiaru gęstości w innej temperaturze niż 20°C należy przeliczyć na temperaturę 20°C:

ρ₂₀ = ρ_t + a(t − 20)

gdzie: ρ_t-gęstość w temperaturze pomiaru; a- współczynnik zmiany gęstości w zależności od temperatury; t-temperatura pomiaru;

Pomiar gęstości cieczy można dokonać metodami: a) areometryczną; b)ważenia hydrostatycznego; c) piknometryczną;

Metody areometryczną i ważenia hydrostatycznego stosuje się do pomiaru gęstości przetworów naftowych o lepkości nieprzekraczających 2*10^-4 m²/s w temperaturze 50°C, te metody można stosować również do produktów o lepkości większej od 2*10^-4 m²/s po uprzednim rozcieńczeniu z naftą w stosunku 1:1.

Metoda piknometryczną do wszelkiego rodzaju przetworów naftowych z wyjątkiem (smarów stałych zawierających mydła oraz przetworów naftowych porowatych). Metodę tę się stosuje do niewielkiej ilości produktów przeznaczonych do analizy lub gdy wymaga się większej dokładności.

Metoda ta polega na wyznaczeniu masy cieczy zawartej w piknometrze. Najczęściej stosowane są piknometry z kreską, z kanałem włosowatym w korku oraz z kanałem włoskowatym i termometrem.

Stała piknometryczna należy wyznaczyć przez zwarzenie oczyszczony i wysuszony piknometr z dokładnością do 0,0002g a następnie napełnić go woda destylowaną o temperaturze 20°C i ponownie zwarzyć . Różnica pomiędzy masa napełnionego wodą destylowaną piknometru a pustego jest stałą piknometryczną.

Po wyznaczeniu stałej piknometrycznej należy wysuszyć piknometr i napełnić badaną cieczą. Piknometr wstawiamy na 30 minut do termostatu, aż temperatura ulegnie wyrównaniu nadmiar wypływającej cieczy należy usunąć za pomocą pipety lub bibułki. Po ustaleniu się poziomu cieczy należy wyjąć piknometr z termostatu, wytrzeć do sucha i zwarzyć.

Metodyka pomiarowa:

1. Wyznaczenie stałej piknometrycznej;

   1. Wyczyszczenie piknometru z wszelkich zanieczyszczeń, osuszyć i zważyć;

   2. Po zważeniu nalewamy wody destylowanej do piknometru;

   3. Osuszamy piknometr i nalewamy badaną ciecz;

2. Powtórne zważenie piknometru z olejem;

3. Wkładamy piknometr do termostatu i czekamy do osiągnięcia temperatury zadanej wody a ciecz przestanie wyciekać (wyciekającą ciecz wycieramy aby nie zanieczyścić wody);

4. Kiedy ciecz przestanie wyciekać z piknometru wyciągamy z termostatu i wycieramy do sucha, a następnie ważymy.

5. Po zważeniu powtarzamy czynności 3 i 4 zwiększając jednocześnie temperaturą o 10°C w stosunku do poprzedniej wartości temperatury.