Temat: Uzupełnienie do zależności pokarmowych w biocenozie.

1. Zależności protekcjonistyczne, to takie, w których przynajmniej jeden z gatunków odnosi korzyści. Należą do nich: komensalizm, protokooperacja i mutualizm:

-komensalizm- zachodzi wtedy gdy jedna z grup organizmów odnosi korzyści, a druga nie ponosi żadnych strat, np. rekin i podnawka czyli ryba pilot. Podnawka ma płetwę grzbietowa przekształconą w przyssawkę gdzie, której przyczepia się do brzucha rekina, który może przenosić ja z miejsca na miejsce. Dodatkowo podnawka żywi się resztkami w momencie gdy rekin rozszarpuje ofiarę. Przykładem zależności komensalizmu jest tez współbiesiadnictwo. Polega na tym, ze jeden z gatunków żywi się resztkami pozostawionymi przez drugi gatunek, np. hiena żywi się resztami po uczcie lwa bo jej układ pokarmowy jest dostosowany do trawienia kości i skory, a lwa nie. Np. ryba rozanka, która składa ikrę do muszli małża do jamy płaszczowej. Ikra w żaden sposób nie przeszkadza małżom, a kiedy wykluje się narybek opuszcza jamę płaszczową przez syfon wylotowy.

-protokooperacja- zależność przy, której oba organizmy odnoszą korzyści, ale współżycie może być okresowe, np. może być zależność miedzy rakiem pustelnikiem, a ukwiałem. Rak pustelnik wkłada odwłok do muszli po ślimaku, na gore nakłada ukwiała i razem wędrują. Ukwiał jest przenoszony i dodatkowo żywi się resztkami pozostawionymi przez raka, który rozrywają padlinę rozprasza cząstki organiczne. Tymczasem ukwiały bronią raki swoimi parzydełkami. Przykładem protokooperacji jest tez bawół i bąkojad. Bąkojad żywi się larwami bzów, które wydziobuje ze skory bawołów, natomist bawół ma czysta skore dzięki temu. Taka zależność występuje tez w większości przypadków pomiędzy kwiatami, a owadami zapylającymi. Kwiaty dostarczają pożywienia dla owadów natomiast owady w zamian przenoszą pyłek.

-mutualizm- występuje wtedy gdy oba organizmy maja korzyści i nie mogą bez siebie żyć, np. drobnoustroje żyjące w żołądkach przeżuwaczy, które rozkładają celulozę, a w zamian otrzymuje pokarm i schronienie. Zwierzęta pozbawione drobnoustrojów giną, a cielęta są zarażane już podczas porodu. Podobnie występuje zależność pomiędzy wiciowcami, które żyją w przewodzie pokarmowym termitów, a owadami. Wiciowce umożliwiają rozkład celulozy z drewna i termity, którym wyjałowi się jelito giną z głodu. Zależność mutualistyczna może się wytworzyć także w przypadku zapylania, np. trzmiel i koniczyna, koniczyna tak mocno wydłuża rurkę kwiatowa, ze nektar może wypić tylko owad o silnym narządzie gębowym. Dlatego wyłącznie trzmiel potrafi zapylić koniczynę i teren występowania trzmiela nakłada się na teren występowania koniczyny. Mutualizm, to także mikoryza czyli współżycie grzybów z korzeniami drzew, grzyby oplatają korzenie i zastępują włośniki, dostarczając drzewu odpowiednie ilości wody i soli mineralnych, a same otrzymują w zamian pokarm. Specyficznym przykładem mutualizmu jest helotyzm czyli takie współżycie, w którym jeden organizm ma większe korzyści i podporządkowuje sobie drugi, np. glony i grzyby w poroście, glony dostarczają grzybów substancji odżywczych, a grzyby wody i soli mineralnych. Grzyby wiążą glony, uniemożliwiają im rozmnażanie płciowe, a w czasie głodu potrafią je strawić.