1.Według Heraklita z Efezu świat ulega wiecznym transformacjom TAK
2.Według Platona wszystko, co istnieje zbudowane jest z atomów i próżni NIE to Demokryt z abdery
3.Idealizm zakłada, że myśl, idea są pierwotne w stosunku do bytu rzeczy i zjawisk TAK 4.Realizm uznaje istnienie rzeczywistości niezależnej od aktów świadomości. TAK
5.Wolność pozytywna to wolność od zakazów i nakazów. NIE
6.Determinizm to stanowisko, na gruncie którego przyjmuje się, że człowiek posiada wolną wolę. NIE
7.Według Arystotelesa wszystko w świecie ma swoją przyczynę. TAK 8.Miłość platoniczna to miłość nieszczęśliwa. TAK
9.Dualizm to pogląd głoszący odrębność ciała i umysłu. TAK
10.Według Sartre’a: „człowiek jest skazany na wolność”. TAK 11.Według J. Locke’a człowiek rodzi się jako tabula rasa. TAK
12.Według F. Bacona umyśl ludzki jest zanieczyszczany przez cztery rodzaje złudzeń. TAK
13.Racjonalizm to pogląd, wedle którego wszelka wiedza pochodzi z doświadczenia. NIE
14.Empiryzm to stanowisko, na gruncie którego przyjmuje się, iż człowiek posiada wolną wolę. NIE
15.K.Popper to jeden z twórców falsyfikacjonizmu. TAK 16.A priori to tyle, co przed jakimkolwiek doświadczeniem. TAK
17.Według Kanta czas i przestrzeń to aprioryczne formy zmysłowości. TAK
18.Według Kanta możemy naukowo dowieść istnienia Boga. NIE
19.Empiryzm metodologiczny ma charakter normatywny. TAK
20.Natywizm to inaczej empiryzm genetyczny. NIE
21. Według Protagorasa miarą wszystkich rzeczy jest człowiek. TAK
22. Według J.Locke’a stanem natury jest dla człowieka „wojna wszystkich przeciwko wszystkim” NIE
23.Dialektyka to teoria ujmowania rzeczywistości, w której akcentuje się wieczny ruch, zmienność i rozwój związany z walką przeciwieństw. TAK
24.Dialektyka to sztuka dyskutowania, a zwłaszcza umiejętność dochodzenia do prawdy przez ujawnianie i 25.przezwyciężenie sprzeczności w rozumowaniu przeciwnika TAK
26.Demokracja zakłada zniesienie własności prywatnej NIE
27.Źródłem inspiracji dal teorii J. Rawlsa jest filozofia moralna I. Kanta TAK
28.W demokracji bezpośredniej głosujący wybierają swoich przedstawicieli, którzy następnie biorą udział w 29.codziennym procesie podejmowania decyzji. NIE
30.Platon twierdził, iż państwo powinno być przede wszystkim potężne i bogate NIE
31.W timokracji sprężyną życia publicznego jest żądza zaszczytów. TAK
32.Według Arystotelesa najwartościowszym elementem społeczeństwa jest „klasa średnia” TAK
33.Estetyka semiotyczna to krytyka będąca sprawozdaniem z przeżycia, jakim jest odczytanie utworu NIE
34.Sublimacja to proces kulturotwórczy TAK
35.Sztuka wizjonerska to inaczej twórczość autobiograficzna NIE
36.Estetyzacja głęboka polega na upiększaniu otoczenia, w którym żyjemy. NIE
37.Dla starożytnych Greków sztuka była umiejętnością wytwarzania przedmiotów wedle określonych reguł TAK
38.Pitagorejczycy zauważyli, iż doskonała proporcja daje się ustalić przy pomocy liczb TAK
39.Platon łączył piękno z tematyką Erosa i miłości TAK
40.A. Baumgarten sądził, iż piękno jest nam dostępne jedynie dzięki umysłowi TAK
41.Archetypy to nieuświadomione „wzorce zachowania” TAK
42.Twórcą psychoanalizy był C. G. Jung NIE
43. Według Ch. Batteux: wspólną cechą sztuk jest naśladowanie rzeczywistości i wydobywanie z niej piękna
Istota i istnienie, hierarchia, tomizm, Św.Tomasz
Bóg jako alienacja człowieka, „antropologia zamiast teologii” Ludwik Feuerbach
Ontologiczny dowód na istnienie Boga Św.Anzelm eksperyment, złudzenia, indukcja eliminacyjna, Nowa Atlantyda, idole, empiryzm: F. Bacon
doświadczenie, refleksja, tolerancja, tabula rasa : J. Locke cnota, dialog, intelektualizm, metoda elenktyczna- Sokrates
dedukcja, rozum, wątpienie - Kartezjusz
sprawiedliwość, bezstronność, sytuacja pierwotna - J. Rawls falsyfikacjonizm , eksperyment – Karl Popper paradygmat, rewolucja naukowa - Thomas Kuhn pluralizm teoretyczny - Paul K. Feyerabend wolność wewnętrzna, wolność-moralność, Krytyka czystego rozumu, czas, przestrzeń, przyczynowość, sądy syntetyczne a priori , imperatyw kategoryczny, absolutyzm etyczny – Immanuel Kant selekcja – Charles Darwin Etyka ponowoczesna – Zygmunt Bauman Absolutyzm etyczny - Fryderyk Nietzsche niższe i wyższe przyjemności - John Stuart Mill Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, szczęście – dobrobyt, pomyślność, zasada użyteczności – Jeremy Bentham szczęście – eudajmonia, złoty środek, cnoty dianoetyczne, cnoty etyczne, zasada sprawiedliwości - Arystoteles
Teologia naturalna to: doktryny dotyczące Boga, do których może nas doprowadzić proces rozumowania
Determinizm to: doktryna głosząca, że każde zdarzenie ma swoją przyczynę
Realizm metafizyczny to: stanowisko zakładające istnienie realnych bytów, niezależnych w istnieniu od poznającego podmiotu
Idealizm to: pogląd przypisujący rzeczywistości zasadniczo umysłową naturę
Deizm to: stanowisko głoszące, iż Bóg nie ingeruje w stworzony przez siebie świat
Natywizm to: pogląd głoszący, że istnieje wiedza wrodzona Utylitaryzm to: postawa moralna zakładająca, iż powinno się żyć tak by maksymalizować użyteczność i szczęście
Archetyp to: termin określający podstawowe obok popędów, elementy nieświadomości zbiorowej
Sublimacja to: jeden z mechanizmów obronnych osobowości, polegający na przesunięciu popędu z celu, którego nie można zrealizować, na inny
absolutyzm etyczny - relatywizm etyczny
imperatyw kategoryczny - imperatyw hipotetyczny
empiryzm genetyczny – racjonalizm genetyczny (natywizm) materializm(realizm) – idealizm monizm – pluralizm ontologiczny (dualizm) realizm – idealizm (antyrealizm) determinizm – indeterminizm teizm –ateizm kreacjonizm – ewolucjonizm dedukcja – indukcja empiryzm metodologiczny – racjonalizm metodologiczny (aprioryzm) racjonalizm – irracjonalizm indywidualizm – uniwersalizm demokracja – tyrania obiektywizm – subiektywizm behawioryzm – introspekcja(samoobserwacja) kosmologia - chaos argument ontologiczny – ewolucjonizm/kreacjonizm teologia - antropologia
„A spostrzegłszy, iż ta prawda: myślę więc jestem była tak niezachwiana i pewna, że wszelkie najbardziej dziwaczne przypuszczenia sceptyków nie zdołały jej zachwiać, uznałem bez obawy błędu, że mogę ją przyjąć jako pierwszą zasadę filozofii, której poszukiwałem”.- Kartezjusz
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Wiem, że nic nie wiem” – Sokrates
„Jest więc oczywiste, że gdy ludzie żyją nie mając nad sobą mocy, która by ich wszystkich trzymała w strachu, to znajdują się w stanie, który zwie się wojną” „Człowiek człowiekowi wilkiem”. „wojna wszystkich przeciw wszystkim” – Hobbs
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Nie świadomość ludzi określa ich byt, lecz przeciwnie, ich społeczny byt określa ich świadomość”. „to ludzie działający, uwarunkowani przez historię i rozwój sil wytwórczych są wytwórcami wszelkiej ideologii”
„nie świadomość określa życie, lecz życie określa świadomość”
„ideologia jest świadomością fałszywą” Karol Marks
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Bujne, szerokie życie, bez hamulca i bez pana nad sobą, to jest dzielność [cnota] i szczęście, a ta reszta, to świecidełka, to ludzkie konwenanse przeciw naturze, o których mówić nie warto” „tym czasem natura sama pokazuje, że sprawiedliwe jest , aby jednostka lepsza miała więcej niż gorsza i potężniejsza więcej niż słabsza” Kalikles
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Alegoria jaskini „Jak długo […] miłośnicy mądrości nie będą mieli w państwach władzy królewskiej, albo ci dzisiaj tak zwani królowie i władcy nie zaczną się w mądrości kochać […] tak długo nie ma sposobu, żeby zło ustało…”.Platon
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„niewielkie znaczenie ma duża ilość białych łabędzi, które moglibyśmy zaobserwować, bowiem nie uzasadnia ona wniosku, że wszystkie łabędzie są białe” Karl Popper
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„ponieważ każdy człowiek jest świadom tego, że myśli oraz że tym, czym jego umysł myśląc się zajmuje, są znajdujące się w umyśle idee, takie jak wyrażone słowami: białość, twardość…” „wiedza oparta jest na doświadczeniu i z niego ostatecznie się wyprowadza” „Człowiek należy do dwóch społeczności: obywatelskiej i religijnej a problem nietolerancji bierze się z pomieszania obu tych dziedzin” „ nikomu nie wolno szkodzic życiu,zdrowiu, wolności oraz własności kogoś innego” John Locke
„bez chaosu nie ma wiedzy. Bez częstej rezygnacji z rozumu nie ma postępu” . Paul K. Feyerabend
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„rozum ludzki jest podobny do zwierciadła, które będąc nierówne, swoje właściwości na te przedmioty przenosi, przez co je zniekształca i zmienia” „każda jednostka ma pewnego rodzaju jaskinię, czyli pieczarę osobistą, która załamuje i zniekształca światło naturalne” „słusznie więc powiedział heraklit, że ludzie szukają wiedzy o małych światach, a nie w wielkim, czyli wspólnym dla wszystkich świecie” „zły i niezręczny dobór wyrazów w dziwny sposób krępuje rozum” „ile wynaleziono i przyjęto systemów filozoficznych, tyle naszym zdaniem stworzono i wystawiono sztuk, które przedstawiają urojone i dla sceny wymyślone światy” . Francis Bacon
„Nie są bowiem z pewnością niczym innym owe wrażenia pragnienia, głodu, bólu itd., jak tylko pewnymi mętnymi odmianami myślenia, powstałymi z połączenia i jak gdyby przemieszania umysłu i ciała” „rozsądek jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej rozdzielona” „zakładam więc, że wszystko to, co widzę, jest fałszem, wierzę, że nie istniało nigdy nic z tego, co mi kłamliwa pamięć przedstawia, nie posiadam wcale zmysłów. Ciało, kształt, rozciągłość, ruch i miejsce są chimerami. Cóż zatem będzie prawdą? Może to jedno, że nie ma nic pewnego.” „myślę , więc jestem” Kartezjusz
„To, co jest większym niż mogę pomyśleć, nie może być tylko w samym umyśle.” Św.Anzelm
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Wszystko więc co istnieje jest dobre. A owo zło, którego pochodzenie chciałem odkryć, nie jest substancją”
„zło nie istnieje” „We wnętrzu człowieka mieszka prawda” „Wzrokiem duszy jest rozum” „chcę poznać Boga i duszę” „stworzenie z niczego” św.Augustyn
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„Otóż trzeba, by Bóg rządził niższymi stworzeniami przez wyższe”
„Człowiek jest istotą społeczną” św.Tomasz
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„religia jest źródłem alienacji człowieka” „Człowiek jest dla człowieka Bogiem”
„człowiek jest tym, co je”
„zadaniem czasów nowożytnych powinno być uczłowieczenie Boga i zastąpienie teologii antropologią” L.Feuerbach
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
„rozum musi zwracać się do przyrody, mając w jednej ręce swoje zasady, wedle których jedynie zgadzające się ze sobą zjawiska mogą uchodzić za prawa, w drugiej zaś eksperyment, który wymyślił na podstawie tych zjawisk” „musiałem obalić wiedzę, by zrobić miejsce dla wiary” „wszelkie imperatywy nakazują albo hipotetycznie, albo kategorycznie” „postępuj według tylko takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem”- imperatyw kategoryczny „postępuj tak, abyś człowieczeństwa tak w twej osobie, jak też w osobie każdego innego, używał zawsze zarazem jako celu, nigdy jako środka” - imperatyw praktyczny „Postępuj wedle takiej tylko zasady, co do której mógłbyś chcieć, aby była prawem powszechnym”. „rzecz sama w sobie” Immanuel Kant
„sądzę, że każdy człowiek z wielu rzeczy możliwych wybiera jedną, którą uważa za najkorzystniejszą dla siebie i na tej zasadzie opiera swoje postępowanie. Kto więc nie postępuje, jak trzeba, ten, moim zdaniem, nie jest ani roztropnym, ani mądrym człowiekiem” Ksenofont
„Nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki” „ Świat ulega wiecznym transformacjom”- Heraklit z Efezu
„Człowiek jest skazany na wolność” – Sartre
„ to co sprawiedliwe, to nic innego jak to co leży w interesie mocniejszego” Trazymach z Chalcedonu
„ cel uświęca środki” Nicollo Machiavelli
„sprawiedliwa równość szans”, „sprawiedliwośc jako bezstronność” John Rawls
„brzydotę lubimy dziś równie jak piękno” G.Appolinaire
„wspólną cechą sztuk jest naśładowanie rzeczywistości i wydobywanie z niej piękna” Ch. Batteux
„Piękno jest dostępne zmysłom, a nie umysłowi” A.BAUMGARTEN
„Wszystko na świecie ma swoją przyczynę” „Etyka złotego środka” Arystoteles
„Nie ma sprawiedliwego prawa „ Jeremy Bentham
„Miarą wszystkich rzeczy jest człowiek” Protagoras
Panta rei – wszystko płynie – Heraklit Tabula rasa – czysta kartka – Locke sciro me nihil scire – wiem,że nic nie wiem – Sokrates Cogito ergo sum – myślę więc jestem – Karezjusz
Homo homini lupus Est – człowiek człowiekowi wilkiem - Hobbs
Creatio ex nihilo – stworzenie z niczego – św.Augustym
Home mensura – człowiek jednostkowy
Aristo kratos – rządy najlepszych Genus proksimum – prawda epoki i świata ludzi Bellum omnium contra omnes – wojna wszystkich przeciw wszystkim – Hobbs Homo astheticus – człowiek wrażliwy, wykształcony, narcyz homo homini Deus Est - człowiek dla człowieka jest Bogiem – Feuerbach anthropos – człowiek
eidolon – widziadło Deus – Bóg a priori -przed doświadczeniem a posteriori – po doświadczeniu sophia – mądrość