Wykład II.
Różne sposoby zrozumienia / Definicje wychowania.
John Deway - wychowanie jest procesem, wrastanie jednostki w społeczeństwo, świadomość gatunku.
Wychowanie posiada dwie strony:
- Psychologiczną. ( Osobowość człowieka pomiędzy osobami )
- Socjologiczną. ( charakter czynności interpersonalnych )
Janusz Korczak - Istotą teorii wychowania jest teoria życia u podstaw, której leży doświadczenie osobiste ( Autonomia) i samodzielne myślenie. ( Wychowanek jest podmiotem podjęcia własnej aktywności, wspieranie samodzielnego myślenia ).
Rudolf Steiner - Każde dziecko jest boską zagadką, a zadanie wychowania jest jej rozwikłanie.
Florian Znaniecki - Wychowanie jest działalnością dążącą do wywarcia wpływu na zachowanie ludzie i jest czynnością społeczną. ( Wychowując stawiamy cele i zadania wpływające dobrze na grupę społeczną. Wychowanie - presja.
Helena Radlińska - Najistotniejszą cechę wychowania stanowi wartościowanie i uczenie wyboru. Przygotowuje do umiejętności oceny rzeczywistości oraz wyborów.
Podstawowe filozofowie wychowania ( modele / sposoby wychowania ) według Mariana Nowaka.
Wychowanie jako pomoc w naturalizacji ( naturalizm pedagogiczny ).
Jan Jakub Rosseau - zakładał, że formy życia społecznego, kulturowego demoralizują człowieka, narzucając mu nieautentyczne formy istnienia. Formy oparte są na przemocy i na gwałcie, który zadawany jest jednostce, przystosowany do oczekiwań społecznych. Powrót do naturalnej harmonii, natury, poszukiwanie inspiracji – tak według Rosseau powinno być. Nie należy zmuszać dzieci do czegoś. Dzieciństwo z prawdziwego zdarzenia, zbliżane do natury – harmonii. Dziecko musi mieć potrzebę edukacji – dorosły nie może w to ingerować, wybierać kiedy dziecko ma się uczyć. Wychowawca ma współpracować, pomagać dziecku, jest współtowarzyszem. ( Homonaturalis - człowiek naturalny ).
Wychowanie jako pomoc w socjalizacji ( socjologizm pedagogiczny )
Florian Znaniecki, Emil Durkheim – Zakłada, że społeczeństwo jest podstawowym składnikiem wychowania. Człowiek jest ludzki bo życie w społeczeństwie, wspólnota kształtuje człowieka. Wychowanie polega na przystosowaniu do wymagań społecznych, stoi na straży tradycji i norm społecznych. Celem jest odzwierciedlenie danego społeczeństwa w obecnym czasie. Wychowawca pełni rolę żandarma i mandatariusza, stoi na straży norm i tradycji społecznych, przekazuje to wszystko wychowankowi. ( Homosocilais – Człowiek jako istota społeczna, uwarunkowana formami życia społecznego ).
Wychowanie jako pomoc personalizacji ( persona – osoba / maska ) ( Pedagogika personalistyczna ).
Człowiek jest bytem osobowym, coś więcej niż byt fizyczny i psychiczny, nosi w sobie podobieństwo do tego co pozaświatowe, nawiązuje do inspiracji religijnych np. katolicyzm ( Bóg ( człowiek na wzór Boga )
Podstawowe płaszczyzny:
- Intelektualna. - Społeczna. - Duchowa.
- Emocjonalna. - Fizyczna.
Każda z tych sfer pełni ważną rolę w życiu człowieka. Jeżeli istnieje nadwyżka w jednej ze sfer, to nie da się uzupełnić deficytów w innych sferach. Nie są redukowalne, równomierne wychowanie / rozwijanie sfer. Wychowanie do wartości ukazujących własną osobowość. Wychowawca powinien być mentorem, przewodnikiem, kimś kto jest nośnikiem wzorów, pokazuje drogę. ( Homosprytualis – człowiek duchowny).
Wychowanie jako pomoc w inkulturacji. ( Pedagogika kultury ).
Zakłada, że kultura jest podstawowym środowiskiem życia człowieka. Formuje gusta, preferencje, emocje, styl życia, dietę człowieka. Wychowanie powinno przygotowywać do uczestniczenia w kulturze. Kultura – uniwersum symboliczne. Pasywne uczestniczenie w kulturze są wynikiem internalizacji ( przyswojenie, nie używa jednak wie co to znaczy ) wartości i wytworów kulturowych.
Czynne oswojenie się ma postać procesów eskternalizacji ( uzewnętrznienia – wie co to znaczy i używa tego ) wartości i wytworów kulturowych. Wychowawca to ktoś kto jest nosicielem wzorców i standardów kulturalnych, rozbudza życie kulturowe, zachęca do uczestnictwa. ( Homokulturalis – Człowiek oswojony z kulturą, domesticos – udomowiony, homobarbaros – człowiek barbarzyńca ).
Wychowanie jako pomoc emancypacji ( wyzwolenie, uwalnianie ) ( Pedagogika emancypacyjna ).
Zakłada, że formy życia społecznego i kulturowego oparte są na różnych, utajonych obszarach władzy, dominacji, upozorowania. Są czynnikami zniewolenia człowieka, wykorzystywania własnych osobowości, formy niesprawiedliwości i przywilejów, przejawy dyskryminacji lub uprzywilejowania. Podstawowym celem jest budowa nowej świadomości wychowanka, samorealizacja, aktywność. Burzenie stereotypów kwestionuje schematy by otwierać nowe możliwości rozwoju. Krytycznie odnosi się do dyskryminacji i nierówności. Postuluje wyrównywanie szans. Wychowanie ma budować nową świadomość człowieka, ma prawo do samorealizacji.