Objawy otrzewnowe-grupa objawów, których wystąpienie wskazuje na zapalenie otrzewnej. Miejscowe zapalenie otrzewnej: ból silny, ciągły, samoistny, czasem promieniujący do barków, wzmagany przez każdy ruch(charakterystyczna jest pozycja z podkurczonymi nogami, bowiem zmniejsza napięcie brzucha, a zatem łagodzi ból, bolesność uciskowa, miejscowa lub rozlana, obrona mięśniowa(mięśnie brzucha odruchowo się napinają, niekiedy stając się deskowate(perforacja żołądka i dwunastnicy), zatrzymanie oddawania stolca i gazów(wskutek porażennej niedrożności jelit), brak szmerów perystaltyki.
Objaw Blumberga- objaw stwierdzany u chorych z ostrym zap.otrzewnej.Objaw charakt. Brakiem lub słabo nasiloną bolesnością podczas delikatnego i powolnego wpuklenia powłok brzusznych, z charakt. wywołaniem ostrego, silnego bólu w momencie gwałtownego zwolnienia ucisku(mechanizm patofizjolog. Objawu to sklejanie się blaszek włóknika powst. w wyniku zap. oraz nagła zmiana ciśnienia w jamie brzusznej).
Objaw Rovsinga- objaw zap. wyrostka robaczkowego lub zap. otrzewnej. Badający układa jedną dłoń w okolicę lewego dołu biodrowego prostopadle do okrężnicy zstępującej,a następnie wywiera drugą dłonią równomierny ucisk na dłoń wcześniej przyłożoną do skóry brzucha. Stopniowo przesuwa dłonie w kierunku antyperystalt.do lewego zgięcia okrężnicy. W wyniku badania dochodzi do wzrostu ciśnienia gazów w okrężnicy, co rozciąga ścianę katnicy i wyrostek rob.W przypadku zap.wyrostka wyzwoli to ból w prawym dolnym kwadrancie(+objaw Rovsinga).Objaw ten służy do różnicowania zap. wyrostka od niektórych chorób nerek, kamicy moczowodowej, zap. przydatków.
Objaw kaszlowy-w związku ze wzrostem napięcia mięsni brzucha podczas kaszlu u chorego z zap. otrzewnej występuje ból: uogólniony przy rozlanym zap .otrzew., miejscowy przy ograniczonym zap. otrzew.
Objaw Jaworskiego-objaw charakt.dla zap.wyrostka rob.Pacjent w pozycji leżącej podnosi kończynę dolną prawą do góry.Następnie badający naciska palcami dłoni okolicę wyroska rob., a pacjent jednocześnie opuszcza wyprostowaną w stawie kolanowym kończynę do poziomu.Objaw jest +, gdy w trakcie opuszczania kończyny pojawia się narastajacy ból.
Objaw Chełmońskiego –objaw chorobowy występujacy w chorobach wątroby, polegający na występowaniu bolesności w trakcie uderzenia w okolicę łuku żebrowego prawego. Badanie polega na położeniu dłoni na łuku żebrowym prawym i następnie uderzeniu w dłoń pięścią drugiej ręki.W przypadku wystąpienia bólu uważa się objaw za + i świadczy o istnieniu procesu zapalnego pęcherzyka żółciowego, zwłaszcza w kamicy nerkowej.
Objaw Murphy’ego-badanie wykonuje się w pozycji leżącej na wznak, polega na położeniu dłoni w okolicę podżebrową prawą w linii środkowoobojczykowej(lokalizacja pęcherzyka żółciowego) i nakazanie wykonania pacjentowi głębokiego wdechu.Objaw uważa się za +, jeśli badany przerwie wdech, co powodowane jest bólem, W trakcie wdechu rozprężające się płuca oraz napinająca się przepona powodują ruch znajdujących się poniżej wątroby oraz leżącego na jej dolnym brzegu pęcherzyka żółc., który obniżając się przy wdechu uderza w palce badającego, powodując w przypadku jego stanu zapalnego ból i odruchowe wstrzymanie oddechu.
Objaw Goldflama- w badaniu fizykalnym wywoływany przez uderzenie pięści badającego w grzbiet drugiej rozwartej ręki, przyłożonej w okolicy kąta kręgosłupowo-żebrowego.Prawidłowo wstrząsanie tej okolicy nie wywołuje bólu. Pojawiający się ostry ból stanowi + objaw Goldflama i sugeruje ostry proces zapalny nerki po stronie badanej.
Objawy oponowe- grupa objawów neurologicznych, występujących w przypadku podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych(zap.opon mózg-rdzen.,mózgu,krwotok podpajęczynówkowy,guzy wewnątrzczaszkowe,następstwa urazów); sztywność karku, objaw Kerniga, Brudzińskiego(policzkowy), światłowstręt, nadwrażliwość na bodzce słuchowe, opistotonus-kręgosłup łukowaty(tężec), objaw Flataua(górny-przy biernym pochyleniu głowy do przodu następuje rozszerzenie żrenic, dolny- u małych chłopców przy kilkakrotnym pochyleniu tułowia do przodu pojawia się erekcja).
Objaw Babińskiego- polega na odruchowym wyprostowaniu palucha z jego zgięciem grzbietowym, w trakcie drażnienia skóry boczno-dolnej powierzchni stopy.Jest objawem fizjologicznym do 2 r.ż. , po tym czasie traktowany jako patologiczny i świadczy o uszkodzeniu drogi korowo-rdzeniowej(paluch skierowany do głowy).
Objaw Kerniga-objaw związany z zajęciem opon mózgowych przez stan zapalny( zap. opon mózg.-rdzen.). Wyróżnia się 2 objawy Kerniga:
Górny-zginajac tułów siedzącego pacjenta ku przodowi stwierdza się odruchowe zgięcia kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych
Dolny-w czasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym
Objaw Kerniga jest obustronny i nie powoduje bólu w przeciwieństwie do objawu Lasegne’a w rwie kulszowej.
Objaw Lasegne’a-objaw polegajacy na niemożności podniesienia kończyny dolnej w pozycji leżącej. Wskazuje na kompresję nerwu lędźwiowego. Może mu towarzyszyć trudność w unoszeniu bioder i całego ciała z pozycji leżącej przy wyprostowanych kończynach dolnych; spowodowana bólem. Pacjent może wykonać tę czynność dopiero po uprzednim zgięciu nóg w stawach kolanowych. Objaw Lasegne’a wywołuje się podobnie jak objaw Kerniga(dolny)-objaw jest+ gdy występuje ból. Znaczenie posiada kąt, przy którym występuje ból, świadczy on o zaawansowaniu zmian.
Objaw Brudzińskiego:
Karkowy-przy biernym przygięciu głowy do klatki piersiowej występuje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych
Policzkowy-ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje uniesienie przedramion i ich zgięcie
Łonowy-zdecydowany ucisk na spojenie łonowe powoduje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych.