Różnice pomiędzy mlekiem kobiecym, a krowim

Tłuszcze:

1. Tłuszcze- zawartość podobna 3,5%

2. Mleko krowie- uboższe w nienasycone kwasy tłuszczowe (linolowy)

3. U wcześniaków- niedojrzałość enzymatyczna, niezbędne nienasycone kwasy nie mogą być metabolizowane w PUFA (długołańcuchowe nienasycone kwasy tłuszczowe)

4. Kwasy te są w błonach komórkowych, dużo PUFA w tkance mózgowej i siatkówce (braki- zaburzenia widzenia i wzrastania)

5. Brak karnityny w mleku krowim- bierze udział w przenoszeniu kwasów do mitochondriów w celu ich oksydacji i w transporcie witaminy E i D do komórki. Jej niedobór powoduje zaburzenie utleniania kwasów tłuszczowych , zachwianie bilansu azotowego.

Węglowodany:

1. Węglowodany: laktoza w mleku kobiecym, aż 7%, a w mleku krowim 4,7%. Źródło energii, chroni przed katabolizmem białek

2. Laktoza „kobieca” ma inne właściwości chemiczne, niż te z mleka krowiego. I ma swoiste receptory w przewodzie pokarmowym.

3. W mleku kobiecym- laktoza, źródło łatwej energii, obniża pH, sprzyja rozwojowi Lactobacillus bifidus i wchłanianiu wapnia.

4. Zwiększa wchłanianie magnezu, manganu, potasu, wydzielanie laktazy i maltazy

5. 20% węglowodanów mleka kobiecego to oligosacharydy, zawierają laktozaminę, wspomagając wzrost pałeczek acidifilnych, hamując osiedlanie się szczepów patogennych

Białko:

1. Mniejsza zawartość w mleku kobiecym (1,2%), w krowim (3,3%), w mleku krowim 6krotnie większa zawartość kazeiny.

2. Powoduje to u dzieci żywionych sztucznie wzrost ilości aminokwasów: metionina, fnyloalanina, tyrozyny- większe ryzyko uszkodzenia mózgu u wcześniaków.

3. Mleko kobiece- więcej cystyny, prekursor tauryny –lepszy rozwój mózgu

4. Białka serwatkowe mleka krowiego- więcej beta laktoglobuliny, co sprzyja alergii

5. W mleku kobiecym laktoferyna-sprzyja rozwojowi właściwej mikroflory, ma zdolność wiązania żelaza

6. Możliwość przenikania przez ścianę jelita nierozszczepionych białek obcogatunkowych do czasu wytworzenia się bariery jelitowej

7. Zawiera nukleotydy (adenozyna, guanozyna, inozyna), które wpływają na procesy regeneracji błony śluzowej wspomagają układ immunologiczny, wzrost komórek NK (natural killer), zwiększają wchłanianie FE, ułatwiają kolonizację fizjologiczną flory bakteryjnej

Składniki mineralne

1. Mleko krowie: więcej składników mineralnych, większe obciążenie nerek

2. Więcej wapnia, gorsze przyswajalnego, bo jest niekorzystny stosunek wapnia do fosforu

3. Podobne ilości żelaza (0,05/100ml), ale inna biodostępność, z mleka krowiego wchłania się 2-25%, a z kobiecego 75%

Witaminy

1. Mniej ich w mleku kobiecym, ale organizm dziecka korzysta z zapasów zgromadzonych w okresie życia prenatalnego

Karmienie piersią

• stanowi istotny zdrowotny element cyklu rozrodczego kobiety

• Współczesna wiedza dostarcza coraz więcej danych o laktacji i jej fizjologii oraz znaczeniu dla zdrowia matki i dziecka

• Laktacja oddziałuje na bezpośrednie i odległe korzyści zdrowia kobiety i wpływa na funkcje macierzyńskie.

• Mleko kobiece jest gatunkowo swoistym aktywnym biologicznie pokarmem, który zapewnia prawidłowy rozwój psychofizyczny dziecka i zmniejsza ryzyko wielu chorób, nie tylko w okresie niemowlęcym, ale także w późniejszych etapach życia.

Korzyści wynikające z karmienia piersią dla dzieci

1. Dzieci chorują 5 razy rzadziej

2. Choroby przechodzą szybciej i rzadziej

3. Chorują na zapalenie ucha środkowego 3 razy rzadziej

4. Rzadziej chorują na posocznicę i zapalenie opon mózgowych

5. Ryzyko rozwoju chłoniaka u dzieci jest 3 razy mniejsze

6. Mają mniejsze szanse rozwoju choroby atopowej

7. Lepiej odpowiadają na szczepionki

8. Mają mniejsze kłopoty z artykulacją (ruch ssący0zujący i uniesiony język powodują wyrównanie fizjologicznego tylożuchwia)

9. Właściwy rozwój sfery emocjonalnej

Korzyści wynikające z karmienia piersią dla matki:

1. Zmniejsza ryzyko osteoporozy, raka piersi i sutka

2. Sprzyja wytworzeniu bardzo bliskich więzi z dzieckiem

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłącznie karmienie piersią niemowlaka do około 6 miesiąca życia.

Sutek jako narząd immunologiczny

• Zaliczamy do wspólnego układu immunologicznego błon śluzowych w skład, którego wchodzą: drogi oddechowe, przewód pokarmowy, drogi rodne i moczowe

• Jego istotną rolą jest ochrona powierzchni błon śluzowych dziecka karmionego piersią

• Dominująca komórką immunologiczną w sutku jest plazmocyt- obecny w najbliższym otoczeniu pęcherzyków gruczołowych i wytwarzających główną immunoglobulinę mleka- slgA, ale mleko matki zawiera wszystkie klasy przeciwciał

• Sutek jest też odbiorcą uczulonych limfoblastów, które docierają do niego z innych narządów śluzówkowych

• Sutek wykazuje zdolność do reakcji immunologicznych niezależnie od innych narządów śluzówkowych, np. obecność w mleku swoistym IgA przeciwróżyczkowej po zaszczepieniu kobiet w okresie laktacji szczepionką różyczkową. Szczepionka różyczkowa podana donosowa spowodowała niewielką reakcję immunologiczną w nosie i wyrażaną obecność swoistą IgA w mleku

• Jestem elementem tzw. immunologicznych osi: jelitowo-sutkowej oraz oddechowo-sutkowej;

Mleko kobiece w aspekcie immunologicznym

• W siarze u kobiety, która urodziła o czasie, koncentracja czynników odpornościowych jesy maksymalna, a następnie zmniejsza się stopniowo w dalszych tygodniach produkcji mleka dojrzałego

• Dziecko karmione piersią otrzymuje ich znaczną ilość, gdyż w tym czasie wzrasta ilość mleka spożywanego przez dziecko

• Odgrywają one istotną rolę w ochronie samego sutka i karmionego piersią dziecka

• W przedwczesnym mleku matki wcześniaka zawartość czynników odpornościowych jest większa i utrzymuje się dłużej na wyższym poziomie niż w mleku matki, która urodziła o czasie

• U noworodka czynniki odpornościowej mleka stykaj si ę całą powierzchnią przewodu pokarmowego, w tzw y gardem+wspólnym także dla układu oddechowego

• Przekazywania w mleku odpornościowym gospodarza jest podobna do odorności producentki mleka- matki

• Czynniki odpornościowe mleka mają zadanie zwiększyć miejscowe siłu odpornościowe u dziecka, aż do czasu podjęcia przez niemowlę wytwarzania czynników odpornościowych na podłożu własnych bezpośrednich doświdczeń w styczności ze światem zewnętrznym

Humoralne czynniki immunologiczne i przeciwinfekcyjne w mleku

1. Immunoglobulina A

• Dziecko karmione piersią otrzymuje codziennie dawkę około 1g IgA

• Jej procentowa zawartość w stosunku do pozostałych białek w mleku szybko spada z 80% w siarze pierwszego dnia do 10-15% w następnych kilku tygodniach

• Większość sIgA otrzymanego przed karmione ppiersią niemowalki ulega wydalaniu w stolcach, no nie wchłania się do krwi, jest doporna na działanie enzymów trawiennych, croni przed zakażeniem

• Funkcje:

- uniemożliwia przywieraniu bakterii do powierzchni komórek śluzówki

0zapobiega wielu zakażeniom bakteryjnym i wirusowym

-utrudnia wchłanianie cząsteczek obecnego białka w i ten sposób zmniejsza ryzyko powstania chorób atopowych

2. Inne immunoglobuliny

* w siarze znajdują się znaczące ilości IgG, IgM

* ilości IgD i IgE w siarze i mleku są znikome

3. Inne czynniki immunologiczne

* w mleku kobiecym stwierdzono obecność komponentów komplementu (C1-9), komponentu wydzielniczego IgA, interferonu, chemotaktycznego czynnika limfocytopochodnego i czynnika hamującego migrację makrofagów

4. Lizozym

* stężenie lizozymu w mleku kobiecym jest wyjątkowo wysokie (20-40mg/dl), w porównaniu do innych płynów biologicznych i mleka krowiego

* przetrwanie lizozymu w przewodzie pokarmowym niemowlęcia wskazuje na jego tamtejszą rolę ochroną przed

5. czynniki chelatujące dla żelaza

* laktoferyna jest w mleku w stanie nienasyconym i konkuruje z bakteriami o żelazo obecne w przewodzie pokarmowym w postaci zjonizowanej

*jej stężenie w siarze i mleku przejściowym jest wysokie 1-1.5mg/dl u następnie obniża się do 0,1-0,3mg/dl

*czynnikami o podobnym charakterze interferujący, i w metabolizmie bakterii przewodu pokarmowego, są białka wiążące witaminę B12 i kwas foliowy

6. Czynnik bifidus

*węglowodan który sprzyja rozwojowi bakterii bifidobacterium bifidus w przewodzie pokarmowym noworodka

*w dalszych tygodniach i dziecka karmionego piersią te bakterie zostają zastąpione przez inne z tego samego rodzaju Lactobactillus, które także posiadają zdolność rozkładania laktozy do kwasu mlekowego i stwarzania kwaśnego środowiska, niesprzyjającego rozwojowi innych, potencjalnie patogennych bakterii

Czynniki komórkowe w mleku

1. Makrofagi- fagocytują bakterie, wirusy, grzyby

*stanowią około 90% ogółu komórki

* najwięcej makrofagów jest w siarze (od 500 do 10000l) później ich zawartość zmniejsza się, ale liczba otrzymanych przez karmione piersią dziecko utrzymuje się na stałym poziomie

*. Limfocyty

*populacja limfocytów mleka kobiecego składa się z limfocytów T, B i nie-T, nie-B

2. Inne komórki mleka

* pozostałe komórki mleka- granulocyty i komórki nabłonkowe- występują w niewielkiej liczbie

*większą liczbę granulocytów można stwierdzić w siarze oraz w przypadku stanu zapalnego i zakażenia sutku

Zapobieganie zakażeniom u dziecka karmionego piersią

-karmienie piersią wykazuje silne działanie ochronne noworodka przed infekcjami układu pokarmowego i oddechowego, a ryzyko choroby zakaźnej jest od 3 do 10 razy wyższe u dzieci karmionych mieszankami

-efekt ten rozciąga się na okres pierwszych lat życia i jest obserwowany nawet kilka lat po zakończeniu karmienia

Za działanie ochronne pokarmu kobiecego odpowiedzialne jest szereg czynników o działaniu przeciwbakteryjnym i immunologicznym:

*Czynniki przeciwinfekcyjne:

-immunologlobuliny

-komórki (makrofagi, limfocyty, neutrofile)

-peptydy i cząsteczki

-defensyna

*Składniki konieczne dla tworzenia tolerancji immunologicznej:

-cytoksyny

-przeciwciała antydiotypowe

*Czynniki sprzyjające dojrzewaniu układu immunologicznego:

-komórki (makrofagi, limfocyty, neutrofile)

-cytokiny

-czynniki wzrostowe

-hormony

-LC-PUFA

-nukleotydy

-cząsteczki adhezyjne

*Składniki przeciwzapalne

-cytokiny

-cząsteczki adhezyjne

-główną rolę odgrywają w tym zakresie sekrecyjne przeciwciała klasy IgA, ale także sIgG

-inne substcnaje o bezpośrednim antybakteryjnym, zawarte w mleku kobiety niewrażliwe na działanie protez jelitowych to:

* laktoferyna

*lizozym

*laktoperoksydza

*mucyna

-dodatkowo działanie tych czynników wzmacnia obecność matczynych komórek immunologicznymi

-obserwacja, że dzieci karmione piersią mają przeciętnie dwukrotnie większą grasicę w porównaniu z pozostałymi niemowlętami

???????? coś o jelitowo-sutkowym krążeniu

-dodatkowo pokaram matki zawiera cały zestaw cytokin

-obecność takich cytokin jest interkulina (IL)-6 TGF, czy IL-10 przyczynia się do zwiększenia populacji komórek produkujących przeciwciała IgA, a tym samym do dojrzewania tkanki limfatycznej GALT

-podobne podobną rolą odgrywają pro biotyczne oligosacharydy, promujące rozwój probiotyczny flory jelitowej, która z kolei stymuluje dojrzewanie mechanizmów odporności i zmianę profilu odpowiedzi immunologicznej na przeciwalergiczną odpowiedź typu Th1

-dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi kształtowaniu się prawidłowej funkcji limfocytów są długołańcuchowe nienasycone kwasy tłuszczowe oraz nukleotydy

-dzieci karmione mieszkankami wzbogaconymi o te składniki wykazywały prawidłową funkcję i dojrzewanie populacji komórek limfocytarnych i makrofagów, co kliniczne przejawiało się na przykład większa odpornością na biegunki infekcyjne

Biegunki- karmienie piersią zmniejsza ryzyko zapalenia jelit, zwłaszcza wywołanego przez Vibro Cholerae i pałaczek Gram ujemne; pomimo dużego zanieczyszczenia mleka kobiecego przez naskróne i inne patogenne bakterie matki nie dochodzi do objawowych zakażeń u dziecka

Zapalenia dolnych dróg oddechowych:

-ochronny wpływ karmienia piersią dotyczy tez tych ciężkich zapaleń oskrzeli i płuc, a utrzymuje się jeszcze w ciągu drugiego roku karmienia

-największy stopień ochrony jest przy wyłącznym karmieniu piersią i zmniejsza się w miarę zwiększania podawanej ilości mleka krowiego lub mieszanki mlecznej

Zapalenie ucha środkowego

-u niemowląt wczesne odstawianych od piersi ryzyko wystąpienia zapalenia ucha środkowego jest 3krotnie większe niż u niemowląt karmionych wyłącznie piersią

Wiele badań przemawia także za ochronnym wpływem świeżego mleka kobiecego na występowanie u noworodków posocznicy, zapalenia opon mózgowych, martwiczego zapalenia jelit. Wpływ ochronny dotyczy

Zapobieganie chorobom atopowym:

• Karmienie piersią przez co najmniej 5-6 miesięcy opóźnia kontakt niemowlęcia z substancjami pokarmowymi o potencjalnych właściwościach aerogennych, a przed wszystkim z obcogatunkowymi białkami mleka krowiego

• Uczulenie na białka mleka krowiego może powstać już u płodu lub dziecka karmionego piersią, ale którego matka spożywa mleko krowie lub produkty mleczne. Białka mleka krowiego mogą bowiem przejść w stanie niezmienionym z przewodu pokarmowego matka przez łożysko do płodu i mleka. Objawy nietolerancji są wtedy zwykle łagodne i ustępują po wycofaniu mleka krowiego z diety matki

• W przypadku niemowlęcia karmionego mlekiem krowim ilości spożywanego antygenu jest bardzo duża. Uczulenie na białka mleka krowiego sprzyja patogenezie takich schorzeń jak wyprysk dziecięca, spastyczny nieżyt oskrzeli i astma oskrzelowa.

• Ochronny wpływ karmienia piersią na występowanie uczuleń pokarmowych jest wynikiem przed wszystkim opóźnienia kontaktu niedojrzałej immunologicznie błony śluzowej przewodu pokarmowego z potencjalnymi alergenami oraz osłon tejże błony śluzowej przez sIgA mleka krowiego

• Błona śluzowa przewodu pokarmowego zaczyna wytwarzać własne sIga, gdy niemowlęta w wieku kilku tygodniu ( i później u niemowląt z rodzin o skłonnościach atopowych), stąd dla zapobiegania

Definicje WHO

1. Pełne karmienie piersią- karmione piersią nie dostaje płynów, witamin, leków

2. Wyłączne karmienie piersią- mlekiem matki, odciąganym, otrzymuje leki, witaminy, suplementy jako syrop

3. Przeważające karmienie piersią dopuszczalne podanie wody, herbatki, soków, płynów

WHO- kobiety karmią piersią do 2 roku życia, a do 6 miesiąca życia wyłącznie pokarmem mamy

Smakowanie posiłków z glutenem 2-3g w przecierze jarzynowym przez 2 miesiące.

Przeciwskazania do karmienia piersią

1. Od strony matki:

• Czynna gruźlica u matki

• Zakażenie HIV

• Zakażenie HSV brodawki lub otoczek

• Zakażenie wirusem HTVL 1 lub 2

• Jeżeli matka miała kontakt z izotopem/ nowotwory/chemioterapia

• Uzależnienie od narkotyków

• Ciężka choroba psychiczna

• Niewydolność krążenia IV stopnia

• Wirus HBS, CMV (cytomegalia), HAV

• Nosicielstwa HBS- nie stanowi przeciwskazania, jeżeli podano dziecku do 3 godzin po porodzie immunoglobulinę, a następnie szczepiono

• Zakażenie krętkiem

• Posocznica, dur brzuszny, malaria

• Ciężkie zapalenie nerek

• Rzucawka, padaczka

• Ropień, rak piersi

Nie stanowią przeciwskazań

1. Zalecane karmienie odciągniętym pokarmem

• Wciągnięte brodawki sutkowe

• Słaby odruch ssania

• Rozszczep wargi i podniebienia

• Niedorozwój żuchwy, wiotkie drogi oddechowe

• Popękane brodawki

• Przeziębienie u matki

• Zapalenie gruczołów sutkowych u matki

• Żółtaczka związana z karmieniem

• Choroba hemolityczna u noworodka

• Następna ciąża

Leki bezpieczna

-paracetamol, ibuprofen

-pojedyncze dawki morfiny, petydyna, penicylina

-leki rozszerzające oskrzela:

*leki przeciwgruźlicze

* przeciwmalaryczne

*przeciwcukrzycowe

-witaminy

Wcześniactwo- hipotrofia, a karmienie piersią

1. Dziecko urodzone wcześniej i o niskiej masie urodzeniowej- żywienie dojelitowe i/lub pozajelitowe

2. Żywienie po wykluczeniu wad perystaltyki i po oddaniu smółki

3. Masa ciała >1500g próba wprowadzenia żywienia w pierwszej dobie

4. Mniejsze dzieci- żywienie troficzne od 2-3 dobry po 15ml/kg mc

5. Badanie obecności zalegań, perystaltyki, badanie obwodu brzucha

Odruch ssania- wykształcony od 33-34 tygodnia życia

Indywidualne tempo żywienia doustnego

Słaby odruch ssania, zmniejszona pojemność żołądka, gorsze trawienie, wchłanianie

Niższa aktywność laktozy, zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze u wcześniaków

Intensywny wzrost -> większe utraty ciepła/ brak lub mało tkanki tłuszczowej

Karmienie piersią z BMF (dodatkowe składniki pokarmowe)

• Masa ciała <1500mg- do momentu osiągnięcia podaży doustnej mleka do 100ml/kg mc/d

• Poród przedwczesny <32 tydzień ciąży

• Noworodki z ryzykiem hipoglikemii -> nie unikać pokarmu