1)Geologia- nauka o budowie i dziejach Ziemi oraz o procesach dzięki którym ulega przekształceniom.

2)Geologia podstawowa- zajmuje się problemami budowy i historii Ziemi, dzieli się na g. Dynamiczną i g. Historyczną

3)Geologia Stosowana- zajmuje się praktycznym zastosowaniem skutków i rezultatów badań -> g: poszukiwawcza, inżynierska, złożowa, hydrogeologia, gospodarcza

4)Geologia dynamiczna- bada procesy zachodzące w skorupie ziemskiej

5)Zasady kosmologiczne- postulaty dotyczące możliwości badania całości Wszechświata na podstawie obserwacji dokonywanych w jakimś jego obszarze ograniczonym w przestrzeni i czasie

6)Planetezymal- bryła pierwotnej materii, krążąca w dysku protoplanetarnym wokół przyciągającej go gwiazdy, w przypadku naszego Słońca ok. 4,5 mld lat temu. Wiele planetozymali zderzało się i łączyło, tworząc zalążki przyszłych planet – protoplanety

7)Wiek bezwzględny- to wiek skał lub zdarzeń geologicznych wyrażony w latach, które upłynęły od tego zdarzenia do dziś

8)Meteoryty- pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni

9)Wiek względny-wiek zdarzeń geologicznych i ich efektów wyrażony przez porównanie z innymi zdarzeniami i ich efektami

10)Zasada superpozycji- przy braku zaburzeń tektonicznych wyżej leżące warstwy skał osadowych są młodsze od warstw leżących pod nimi

11)Stopień geotermiczny- Wartość współczynnika określająca co ile metrów w głąb ziemi temperatura przyrasta o 1 °C

12)Nieciągłość Moho- granica między skorupą a płaszczem Ziemi

13) Nieciągłość Gutenberga- strefa rozdzielająca płaszcz ziemski i jądro Ziemi na głębokości ok. 2900 km

14)Nieciągłość Lehmana- strefa oddzielająca jądro wewnętrzne od zewnętrznego na głębokości ok. 5100 km

15)Litosfera- inaczej sklerosfera, zewnętrzna, sztywna powłoka Ziemi obejmująca skorupę ziemską i górną część płaszcza ziemskiego, sięga na głębokość 70-80km

16)Astenosfera- hipotetyczna warstwa płaszcza ziemskiego, położona na głębokości od 100 do 400 km pod powierzchnią Ziemi

17)Mezosfera- warstwa we wnętrzu Ziemi położona pomiędzy astenosferą a barysferą na głębokości od ok. 350 km do ok. 2900 km

18)Płaszcz Ziemi- to warstwa Ziemi grubości ok. 2900 kilometrów, leżąca pomiędzy skorupą a jądrem. W skład płaszcza wchodzi ok. 70% objętości skał ziemskich

19)Jądro Ziemi- wewnętrzna część kuli ziemskiej, składa się z trzech stref: j. zewnętrzne, j. wewnętrzne i leżąca pomiędzy nimi Nieciągłość Lehmana

20)Warstwa Bazaltowa- dolna warstwa skorupy ziemskiej. Występuje zarówno na obszarach zajmowanych przez bloki kontynentalne, jak i pod oceanami. Zbudowana jest tu z bazaltu, gabra lub granulitu, a jej średnia miąższość wynosi ok. 20 km

21)Warstwa perydotytowa - dolna warstwa litosfery, znajdująca się pod skorupą ziemską. Występuje zarówno na obszarach zajętych przez bloki kontynentalne, jak i pod oceanami, zbudowana z perydotytu, miąższość ok. 80km

22)Dolina ryftowa- głęboka rozpadlina dna oceanicznego, z której co jakiś czas wypływają intensywne strumienie lawy bazaltowej. Pod nią, w astenosferze, występują ogniska magmowe związane z emisją ciepła z głębokiego płaszcza

23)Guyoty- rodzaj góry podwodnej o kształcie ściętego stożka; jest to pozostałość podwodnego wulkanu, którego wierzchołek, pierwotnie wyrastający ponad powierzchnię wody, został zrównany głównie wskutek abrazyjnej działalności fal morskich

24)Granica konwergentna – granica płyt przy ruchu zbieżnym

25)Granica dywergentna- granica płyt przy ruchu rozbieżnym

26) Granica konserwatywna- granica płyt na uskoku transformacyjnym kiedy fragmenty płyt tylko przesuwają się względem siebie

27)Strefa Benioffa - obszar aktywności sejsmicznej i wulkanicznej, związany z łukami wyspowymi i aktywnymi krawędziami kontynentalnymi. Jest to strefa powstawania głębokich trzęsień ziemi, o ogniskach położonych na głębokości nawet 700 km

28)Orogeneza- proces górotwórczy z przyczyn tektonicznych

29)Pryzma akrecyjna- materiał skalny zdarty z subdukowanej płyty znajdujący się między głębokomorskim rowem a łukiem wysp.

30)Basen załukowy i przedłukowy - ??

31)Epicentrum i hipocentrum - miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości (prostopadle) nad ogniskiem trzęsienia ziemi [EPI]. -> ognisko trzęsienia ziemi [HIPO]

32)Likwacja- proces rozdzielania się magmy na frakcje ciekłe o różnym składzie chemicznym, zachodzący pod wpływem siły ciężkości

33)Asymilacja- ?

34)Krystalizacja frakcyjna- wydzielanie się kryształów za stopu magmowego w czasie krzepnięcia wskutek obniżania temperatury

35)Sill- intruzja zgodna, powstająca na skutek wciskania się magmy między cienkie szczeliny równoległe do uławicenia zwykle w skałach osadowych. Powstają wtedy cienkie żyły magmowe o dużej rozciągłości, pomiędzy dwoma warstwami skalnymi.

36)Lakkolit- intruzja zgodna, jedna z form zjawisk plutonicznych związanych z intruzją. Lakkolit ma kształt bochenka, soczewki lub grzyba. Tworzy się na głębokości od 0,5 do 3 kilometrów pod powierzchnią ziemi, występuje blisko powierzchni.

37)Lapolit- jest odwróconą formą lakkolityczną, tzn. jest wypukły ku dołowi

38)Fakolit- niewielka forma intruzji magmowej ze skał plutonicznych i subwulkanicznych w kształcie soczewki, występująca zgodnie z ułożeniem sfałdowanych warstw skalnych

39)Dajka- ciało skalne powstałe przez intruzję magmy niezgodnie z układem starszych warstw skalnych i przecinające te warstwy. Może mieć grubość od kilku milimetrów do kilkuset metrów, a długość do kilkuset kilometrów

40)Żyła kominowa - intruzja magmowa o kształcie walca o niewielkiej średnicy

41)Batolit- wielka intruzja o kształcie niezgodnym, rozciągająca się w głąb skorupy ziemskiej do głębokości nieosiągalnych dla badań geologicznych

42)Apofiza- ciało skalne, żyła, będąca bocznym podrzędnym, mniejszym i najczęściej ślepym odgałęzieniem większej żyły lub ciała magmowego (intruzji).

43)Stratowulkan- miejsce wybuchu i naprzemiennego wydobywania się magmy oraz materiału piroklastycznego z wnętrza wulkanu Także góra w kształcie stożka powstała w miejscu wybuchu wulkanu z produktów jego erupcji

44)Wulkan tarczowy- typ wulkanu o szerokim i spłaszczonym stożku o kącie nachylenia nie większym niż 8°. Jego cechą charakterystyczną jest brak gwałtownych erupcji – z jego wnętrza wydobywa się rzadka i bardzo gorąca lawa zasadowa

45)Kopuły lawowe-

46)Bomby wulkaniczne- rodzaj materiału piroklastycznego, który jest wyrzucany w powietrze w czasie wybuchu wulkanu

47)Szlaki-

48)Scoria skorupa na powierzchni lawy cechująca się dużą porowatością dającą w efekcie gąbczastą strukturę. Przeważnie związana jest z lawami o składzie bazaltu

49)Lapille- typ materiału piroklastycznego wyrzucanego podczas erupcji wulkanu. Są to cząstki i okruchy skalne (pokruszona lawa, pochodząca z poprzednich wybuchów wulkanu oraz świeża – krzepnąca w czasie lotu). Wielkość lapilli wynosi od 2 mm do 64 mm

50)Popiół wulkaniczny- stały produkt wybuchu wulkanu, utworzony z rozpylonej lawy i skał wyrwanych z podłoża. Podczas erupcji wyrzucany jest do atmosfery na bardzo dużą wysokość, do kilkudziesięciu kilometrów i przemieszcza się na duże odległości, nawet do kilku tysięcy kilometrów

51)Pumeks- to wulkaniczna skała magmowa zbudowana z porowatego (ponad 50% porów) szkliw wulkanicznego powstałego z silnie gazującej, pienistej lawy

52)Chmury gorejące- powstają w wyniku erupcji eksplozywnych w przypadku, gdy ciśnienie gazów w lawie jest zbliżone do ciśnienia powietrza, co powoduje zachowanie części pęcherzyków gazowych w materiale piroklastycznym, umożliwiając jego transport w postaci zawiesiny w rozżarzonym strumieniu gazowym o temperaturze 700 - 1000C. Przemieszczające się ze znaczną prędkości, przekraczając niekiedy 300 km/h, na przestrzeniach kilkudziesięciu i setek km

53)Spływy popiołowe- to potoki błotne złożone z materiałów piroklastycznych przesyconych wodą, której źródłem są pokrywy śnieżne i lodowce, topniejące w czasie erupcji

54)Fumarole- rodzaj wyziewów wulkanicznych towarzyszących czynnym wulkanom. Przez fumarole wydostają się gazy oraz para wodna pochodzenia wulkanicznego, bogate w różne składniki chemiczne, o temperaturze powyżej 300 °C

55)Solfatary- rodzaj wyziewów wulkanicznych umiarkowanie gorących (o temperaturze 100 - 300ºC). Składają się głównie z przegrzanej pary wodnej, dwutlenku węgla i siarkowodoru, z którego wytrąca się nieraz duża ilość siarki. Zazwyczaj towarzyszą wulkanom drzemiącym i wygasającym

56)Mofety- rodzaj ekshalacji wulkanicznych, chłodny wyziew (o temperaturze poniżej 100°C), zawierający głównie dwutlenek węgla, bez większej obfitości pary wodnej

57)Gejzery- rodzaj gorącego źródła, które gwałtownie wyrzuca słup wody i pary wodnej o temperaturze wrzenia, woda podgrzewana jest przez zalegającą magme

58)Metamorfizm termiczny- ma miejsce wówczas, gdy skały dostaną się w bezpośrednie sąsiedztwo magmy.. Procesy metamorficzne przebiegają w strefie kontaktu, pod wpływem temperatury intrudujące magmy. Metamorfizm ten ma charakter lokalny.

59)Metamorfizm dyslokacyjny- Pod wpływem tego procesu zachodzi kruszenie i rozcieranie skał przy nieznacznej rekrystalizacji i wolno przebiegających reakcjach chemicznych. Metamorfizm ten ma charakter lokalny

60)Metamorfizm regionalny- obejmuje swoim zasięgiem wielkie obszary. Przebiega wtedy, gdy wskutek ruchów tektonicznych skały zostają pogrążone na znaczne głębokości, gdzie panuje duże ciśnienie i temperatura.

61)Metasomatoza - proces polegający na częściowym lub całkowitym zastępowaniu pierwotnych substancji skał ,przez inne składniki chemiczne

62)Ultrametamorfizm- proces ten prowadzi do upłynnienia łatwo topliwych składników skały i powstania wtórnego stopu magmowego w jej litych pozostałościach. Ultrametamorfizm zachodzi najczęściej na znacznych głębokościach (kilka do kilkudziesięciu kilometrów) w przedziale temperaturowym ok. 600-700 ^oC i przy ciśnieniu około 0,5-0,8 GPa

63)Palingeneza- proces gromadzenia się wtórnych ciekłych stopów minerałów łatwo topliwych (wtórnej magmy) pod wpływem wysokiej temperatury

64)Anateksis- proces zachodzący w głębi skorupy ziemskiej, polegający na stopniowym upłynnianiu składników dużych kompleksów skał wskutek wzrostu temperatury

65)Migmatyty- skała ultrametamorficzna powstająca na pograniczu magmatyzmu i metamorfizmu, wykazująca foliację, zbudowana głównie z kwarcu, skaleni i biotytu, z domieszkami innych minerałów

66)Penakordancja-