Zagadnienia - biogeografia.
Jakie sfery buduję kulę ziemską, jaki jest wzajemny wpływ i wpływ biosfery na inne sfery?
Jakie sfery są zaangażowane w procesy glebo- i skałotwórcze, jakie gleby powstają, przykłady procesów.
Rola biosfery w kształtowaniu krajobrazu. Znaczenie, dynamika w poszczególnych strefach i na czym to polega?
Formy życiowe - dominujące i najmniej liczne w poszczególnych strefach. Z czego to wynika.
(chodzi o fanerofity, skiofity, geofity itp. Może pyć pytanie o formę życiową poszczególnej rośliny np. modrzew europejski to: )
Różnice i podobieństwa czynników oddziałujących na organizmy żywe, np. foka i lew, koliber i łoś, niedźwiedź polarny i kangur, łosoś z Kamczatki i grzechotnik, bylica ze stepu i elementy mangrowe
(określić czy np. temp. jest istotna, czy potrzebne są wysokie czy niskie temp., dostępność pokarmu, sezonowość, światło - potrzebne czy nie, zróżnicowanie środowiska - może się okazać że zwierzęta żyjące w różnych środowiskach może różnić tylko temp. otoczenia)
Wzajemne zależności organizmów żywych
(zapylanie, rozsiewanie diaspor, pasożyty, półpasożyty, allelopatia, symbioza, konkurencja, zatruwanie gleby przez eukaliptusy - uniemożliwia wzrost trawom, dostępność pokarmu)
Najistotniejsze czynniki historyczne wpływające na obraz flory PL.
(zlodowacenie PL, rozprzestrzenianie się roślin z innych obszarów na teren PL)
Organizmy euro- i stenotopowe, omówić na podstawie zasięgu ogólnego i lokalnego, z czym to się wiąże. Czy zawsze eury- mają szeroki zasięg, a steno- wąski zasięg?
(stenotopowe, np. rośliny azonalne [rośliny nie strefowe, mające podobną budowę mimo występowania na różnych szer. geogr., np. roślinność jeziorna czy torfowiskowa] - mają duży zasięg)
Coś o organizmach kserotermicznych - gdzie jest ich najwięcej i dlaczego?
(wysokie wymaganie termiczne, śr, roczna powyżej 20 st. C, środowisko pustynne, suche. Znoszą suszę. Przystosowane do magazynowania wody. Przykłady: kaktusy, agawa. MOGĄ występować w lasach równikowych (!!) - zapytała mnie o to.
Zjawiska fenologiczne pór roku, jaką porę mogą wyznaczać?
Heliofity i skiofity - występowanie w strefach i ekosystemach
Zróżnicowanie występowania w strefach i dlaczego? Czy to proces złożony, jak rośliny są przystosowane do anemogamii?
(Anemogamia - zapylanie przez wiatr. Więcej w rejonach zimnych, o stałych wiatrach. Przystosowania pyłku do unoszenia się w powietrzu, słupki często podzielone, piórkowate, pokryte lepką substancją by lepiej wychwycić pyłek. Sosna, topola. Kwiaty rozwijają się wcześniej niż liście - większe szanse zapylenia)
Typ zapylania najczęstszy w przyrodzie i dlaczego?
(Entomogamia - przez owady)
Przykłady pirofitów i mechanizmów obronnych które stosują? Przystosowania.
(sosna Banksa, mamutowiec, gardenia; odporna, gruba kora, otwieranie szyszek pod wpływem wysokiej temp.)
Cechy różniące środowisko życia roślin naziemnych i lądowych.
Zbiorniki oligo- i dystroficzne. Jaka jest ich powszechność w przyrodzie i dlaczego?
Czym się zajmuje historia geogr. Roślin i jakie są podstawowe metody badań paleontologicznych? Historia roślinności w PL.
(metody paleobotaniczna, analizy pyłkowej, an. Szczątków roślinnych, an. okrzemkowa)
Elementy flory PL.
Zasięg pionowy i poziomy, jakich roślin dotyczy?
Dlaczego większość roślin PL to rośliny przechodne? (Ponieważ brak wyraźnych granic orograficznych - ukształtowanie pow. terenu, na południu też nie, ponieważ rośliny przemieszczają się obniżeniami, dolinami itp., jesteśmy w środku formacji lasów liściastych, zbliżone warunki pogodowe i klimatyczne na terenie PL)
Przykłady gat. przechodnich i formacji roślinnych. Czy ma to znaczenie w przechodzeniu?
(świerk nie jest, gat. roślinności liściastych - dąb szypułkowy, olsza czarna, leszczyna, dzika róża, topola osika itp.)
Jakiego typu gatunki osiągają u nas N, S, E, W, SE, SW granicę?
(np. S granicę osiągają gatunki ze strefy borealnej, które rosną na północy kraju. Klimat morski - wsch. granica, klimat kontynentalny - zach. granica.
Endemity w PL.
(praktycznie nie ma, gdyż nie ma granic orograficznych, było zlodowacenie które zniszczyło florę, historyczne zmiany granic PL. są tylko: brzoza ojcowska (która jest też w Szwecji i na Słowacji) i warzucha (utrzymywana sztucznie)
Relikt geograficzny, glacjalny, trzeciorzędowy - czemu nie występują w PL? (patrz 23). Relikt systematyczny (uwaga! Mimo że relikty nie są szeroko rozpowszechnione, ten może być - gdyż jest to relikt grupy systematycznej, tzn. że zachował się gatunek jeden z niewielu lub jedyny przetrwały spośród dawniej licznej grupy systematycznej np. Isoetes (poryblin jeziorny) spośród klasy Isoetopsida - występuje on w PL)
Rośliny kosmopolityczne - co im sprzyja, a co przeszkadza? Właściwości i cechy które pozwalają im być szeroko rozpowszechnione, a co wyklucza kosmopolityzm (rośliny steno- i eurytopowe, roślinność azonalna)
Refudia - gdzie i dlaczego?
(Poł. Azja, Europa. Na południe od maksymalnego zasięgu lodowca - czyli tam gdzie rośliny mogły przetrwać. Inaczej: obszary południowych stref klimatu umiark.)
Państwa biogeograficzne - kryteria wydzielania poszczególnych państw (na podst. florystycznej i fitogeograficznej). Gatunki, rodziny - granice.
Charakterystyka państw.
(czy duże, czy małe, co obejmuje, strefy klimatyczne, czy jest odrębne pod względem flory i fauny, czy przekształcone przez człowieka, gat. roślin i zwierząt)
Jak dzieli się obszar PL pod względem botanicznym?
Co jest podstawą podziału (odrębności) działu północnego. Podstawy jego wydzielenia itp.
(wpływy borealne, brak buka, jest świerk, rzeźba młodoglacjalna)
Prowincja pontyńsko-pannońska. Odrębność, charakterystyka.
(tereny stepowe, otwarta, murawy kserotermiczne)
Elementy fauny - gat wymarłe w PL.
Gat. borealne w PL, umiarkowane, w jakich strefach klimat występują poza PL
Gat. siedlisk antropogenicznych - kto skorzystał, kto stracił na działalności człowieka. Z czego to wynika
(przystosowania do środowiska lub niemoc do przystosowania się, ekspansja gat. stepowych, górskich. Szczur, wróbel domowy)
Hibernacja - co to, dlaczego, przykłady zwierząt. Jakie sią przystosowania trybu życia i fizjologii)
Ochrona czynna i bierna. Kiedy się stosuje?
(czynna - kiedy chcemy coś zmienić, np. stan drzewostanu - usuwanie gat. obcych, ingerujemy by przywrócić stan podobny do poprzedniego, naturalnego. Reintroducja. Bierna - jeśli jest dobra struktura gatunkowa, dobry stan zachowania i skład, podobny do naturalnego - nie musimy nic zmieniac, nie wprowadzamy nic. Rezerwaty ochrony ścisłej.)
Kilka cech środowiska potrzebnych do przetrwania cietrzewiom, rysiom, wilkom, żubrom.
Dlaczego drapieżniki to ważny element sieci troficznej?
Zadania parku narodowego
(edukacja, turystyka, muzea, publikacje, oznacznie itp.)
Zbieżność i rozbieżność ochr. Przyrody i turystyki w Parkach - problemy z turystami, sposoby rozwiazywania.
Synantropizacja - przekształcenia, korzyści z pkt. widzenia przyrody i skutki negarywne.
Zwiększenie ilosci gatunków w skali krótko- i długoterminowej - korzystne czy nie?
(w skali globalnej ok, bo np. na terenie PL jest dużo różnych gatunków, ale w danym siedlisku niekoniecznie, gdyż często gat. obcy wypiera rodzimy, następuje ujednolicenie - w różnych miejscach ziemi te same gatumki)
Jak zmienił się krajobraz w ciągu ostatnich 1000 lat? Co ubyło, co przybyło?
(ubyło: lasów, terenów podmokłych - bagna, torfowiska, mokradła, zwierząt w lasach. Przybyło: pól uprawnych, pastwisk, osiedli antropogen., sieci energet., ciągó komunikacyjnych, wysypiska śmieci)
Elementy dominujące we florze PL - dlaczego?
(elem. Eurosyberyjskie - ze względu na bliskość, elem. Środkowoeuropejskie - bo jesteśmy w środku Europy)
Których podelementów jest mało we florze PL?
(np. elem. Subarktycznych - sprzeczność z naszym klimatem)
Przykłady ekosystemów występujących w różnych częściach PL ze względu na specyfikę
(murawy wysokogórskie, jeziora lobeliowe, torfowiska, lasy grądowe ze świerkiem itp.)
W której części PL występują poszczególne ekosystemy i dlaczego?
Wymień gat. sosen w PL, status biogeograficzny.
(limba, kosodrzewina - relikty?? (sprawdźcie, nie pamiętam), sosna zwyczajna)
Gat. brzóz w PL.
(karłowata (S) - chroniona, relikt glacjalny, niska (S) - chroniona, relikt??, ojcowska - chroniona, subendemit, omszona, brodawkowata - 2 ostatnie są przechodnie)
Drzewa iglaste w PL poza sosną.
(modrzew, świerk, jodła, cis, jałowiec)
Gat. lasotwórcze w PL - jakie gat. je tworzą?
(dąb, grab, brzoza, sosna, topola?, buk, olsza)
Miłorząb japoński.
(Relikt i endemit. „Żywa skamielina”. Do 40m, szeroko rozłorzone wachlarzowate liście. Owoce żółte (podobne do śliwki). Odporny na mrozy, zanieczyszczenia. Małe wymogi glebowe. Właściwości lecznicze.)
Zwierzęta obszarów polarnych i ich przystosowania. Występowanie.
(foki, wieloryby, niedźwiedzie polarne, walenie, zajac bielak?, karibu)
Z czego wynika wielkość obszarów chronionych wschodniej PL?
(mniejsze przekształcenie przez człowieka)
Liczba i rozmieszczenie Parków Narodowych w PL.
Parki Narodowe świata - położenie i co chronią.
(np. „Ameryka” - podajecie park jaki znacie z Ameryki i co chroni, np. gejzery, krajobraz jakiś, zwierzę czy rośliny - z 2, 3 gat lub obiekty, rzeczy, np. Park Narodowy Yellowstone - park narodowy położony w Stanach Zjednoczonych, na terenie stanów Wyoming, Montana i Idaho. Park narodowy Yellowstone jest pierwszym i najstarszym parkiem narodowym na świecie. Na terenie parku znajdują się słynne gejzery, gorące źródła, wulkany błotne, fumarole i wodospady. - coś w ten deseń ;) )
Odrębność zasięgów roślin i zwierząt w Europie?
(np. zwierzęta żyjące tylko w grądach, czyli są ograniczone do małego obszaru - ale z reguły są to znacznie szersze obszary)