morfologia, polonistyka, Gramatyka opisowa


Morfologia - jest działem nauki o języku, którego przedmiotem jest opis budowy i odmiany wyrazów. Morfologia zajmuje się z jednej strony morfemami, ich klasyfikacją, budową, funkcjonowaniem oraz wymianami fonologicznymi, jakie się w nich dokonują, z drugiej zaś strony - budową leksemów oraz regułami tworzenia reprezentujących je wyrazów tekstowych.

Morfologia dzieli się na:
- morfonologię
- fleksję - budowa form, odmiana wyrazów
- słowotwórstwo


Morfem - jest to najmniejsza niepodzielna jednostka językowa posiadająca swoje znaczenie.

Morfem ciągły - składa się z nieprzerwanego ciągu (szeregu) następujących po siebie fonemów, np. dom-, koń-

Morfem leksykalny (rdzenny) - samodzielne lub związane, obecne w każdym leksemie, o dominującej funkcji semantycznej, które odsyłają do świata pozajęzykowego, pełniąc funkcję referencjalną np. Kot-, pies-/ps-.


Morfem nieciągły - stanowi połączenie fonemów, które nie tworzą nieprzerwanego ciągu (szeregu), np. ba….się ba-ć się, do-rwać się

Morfemy słowotwórcze - niesamodzielne, o dominującej funkcji semantycznej, współtworzące leksemy pochodne, do tej grupy zaliczamy prefiksy (np. Za- w zanieść), interfiksy (np. -o- w parowóz) oraz sufiksy np. (-ek w kotek),\

Prefiksy (przedrostki) - afiksy występujące przed rdzeniem.

Sufiksy (przyrostki) - afiksy występujące po rdzeniu.

Interfiksy - afiksy łączące kilka rdzeni lub tematów.


Morfem zerowy - nie jest reprezentowany przez żaden fonem ani ciąg fonemów, np. dom, pan-i.

Morfem pusty - morfem ktory nie ma zadnego znaczenia np chwala - chwal-eb-ny, gnic- gni-l-ny.

Morfemy fleksyjne (gramatyczne) - niesamodzielne, o dominującej funkcji syntaktycznej, tworzące konstrukcje regularne, sygnalizujące podrzędność syntaktyczną (np. -em w kotem sygnalizuje, że nastąpiła konotacja rzeczownika w narzędniku).

Mianownik

kto/co

Dopełniacz

kogo/czego

Celownik

komu/czemu

Biernik

kogo/co

Narzędnik

z kim/z czym

Miejscownik

o kim/o czym

Wołacz

o!

Przypadek - kategoria gramatyczna głównie języków fleksyjnych, przez którą odmieniają się rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, imiesłowy.

Tryb - kategoria gramatyczna czasownika, wyrażająca stosunek mówiącego do treści wypowiedzenia, orzekający, rozkazujący, przypuszczający.

Aspekt (postać) - kategoria gramatyczna wyrażająca sposób przedstawienia czynności, lub stanu.

Czas - kategoria językowa objaśniająca w czasie czynność, zjawisko lub stan o którym mowa w zdaniu. Jest czas przeszły, przyszly i teraźniejszy oraz zaprzeszły, ale jego sie juz nie używa,.

Strona - czynna i bierna , czasownik przechodni ma stronę bierna np. posiadać- jest posiadany, nieprzechodni ma tylko stronę czynna, np czasowniki ruchu , kierunkowe itd np. mieć ,przyjechać.

Rodzaj - to kategoria gramatyczna (słownikowa), która wyznacza podział rzeczowników na kilka grup, męski, żeński i nijaki.

Liczba - to kategoria, która ma odniesienie do rzeczywistości, wprowadza faktyczne zróżnicowanie znaczeniowe, liczebność. Odnosi się do rzeczowników policzalnych: liczba pojedyncza i mnoga (liczba podwójna oczy/oka) i niepoliczalnych ( l.p. wino, l.mn. wina - 1 lampka, 1 butelka?)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
fleksja3, polonistyka, Gramatyka opisowa
Terminy - leksykologia i leksykografia, polonistyka, Gramatyka opisowa
samogłoski, polonistyka, Gramatyka opisowa
GOJP - do egzaminu, polonistyka, Gramatyka opisowa
cwiczenia czasownik powtorka, POLONISTYKA, gramatyka opisowa
alfabet, polonistyka, Gramatyka opisowa
do leksykologii, polonistyka, Gramatyka opisowa
2, polonistyka, Gramatyka opisowa
cwiczenia kategorie werbalne, POLONISTYKA, gramatyka opisowa
gramatyka opisowa zagadnienia opracowane (morfologia, fleksja, składnia)(1)
Pytania z morfologii, gramatyka opisowa
gramatyka - na 17.03. grupa III, Gramatyka opisowa, Morfologia, Notatki
gramatyka - na 17.03. grupa III pojęcia, Gramatyka opisowa, Morfologia, Notatki
Morfologia, Filologia polska, Gramatyka opisowa języka polskiego (GO)
Upodobnienia międzywyrazowe, Nauka Studia Materiały, Polonistyka - edytorstwo, Gramatyka opisowa jęz
Gramatyka opisowa jezyka polskiego I rok, Nauka Studia Materiały, Polonistyka - edytorstwo, Gramatyk
Gramatyka opisowa jezyka rosyjs morfologia id 195165
gramatyka opisowa zagadnienia opracowane (morfologia, fleksja, składnia)(1)
Pytania z morfologii, gramatyka opisowa

więcej podobnych podstron