Cholesterol

Już na początku XX wieku odkryto związek między schorzeniami układu krążenia, a cholesterolem. Zwiększone stężenie "złego" cholesterolu i wolnych trójacylogliceroli w osoczu krwi należy do najważniejszych czynników ryzyka miażdżycy.

Kiedy krew swobodnie przepływa przez naczynia krwionośne, wraz z nią do każdej komórki dostarczane są substancje odżywcze i niezbędny do życia tlen. We krwi krążą również związki, które mogą od wewnątrz uszkadzać nasze tętnice (np. wolne rodniki). Powstające w ten sposób uszkodzenia sprawiają, że w miejscach tych zaczynają osadzać się substancje tłuszczowe (głównie cholesterol) oraz płytki krwi. Tworzą się złogi, które utrudniają dopływ krwi do wielu narządów. Tym samym, dociera do nich coraz mniej tlenu, a postępujące niedotlenienie narządów prowadzi do ich niewydolności. Zwykle zwężenie nie obejmuje wszystkich tętnic, pojawia się jedynie na pewnych odcinkach. Najczęściej dotyczy to tętnic wieńcowych, które doprowadzają krew do serca. Należy jednak pamiętać, że cholesterol jest również prekursorem wielu ważnych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu związków tj. hormony płciowe, hormony kory nadnercza, witamina D, kwasy żółciowe.

Podział

LDL - "zły cholesterol"

Są to lipoproteiny o niskiej gęstości. Powodują podwyższenie poziomu cholesterolu we krwi przez jego transport z wątroby do tkanek - dlatego przyspieszają rozwój miażdżycy. Podwyższony poziom cholesterolu LDL zwiększa ryzyko chorób serca gdyż ta forma cholesterolu osadza się na ścianach tętnic. Aby ograniczyć poziom tej frakcji należy ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych i izomerów trans (produkty pochodzenia zwierzęcego np. mięso, masło, tłuste mleko oraz margaryny utwardzane, ciastka, frytki, chipsy), zwiększyć spożycie żywności zawierającej błonnik rozpuszczalny, utrzymywać prawidłową masę ciała.

HDL - "dobry cholesterol"

Są to lipoproteiny o wysokiej gęstości. Powodują obniżenie całkowitego poziomu cholesterolu we krwi przez jego transport do wątroby, skąd jest wydalany - dlatego działają korzystnie, hamując rozwój miażdżycy naczyń. HDL zbiera zbędny cholesterol i przenosi go z powrotem do wątroby, żeby został przetworzony przez organizm. Może również usuwać cholesterol zalegający w tętnicach czyli cofać miażdżycę.

Źródła w żywności

Jedynym źródłem "złego cholesterolu" w diecie są produkty pochodzenia zwierzęcego, a produkty roślinne (nawet te o dużej zawartości tłuszczu) nie zawierają go. Zbyt duża zawartość "złego cholesterolu" w diecie może zwiększać poziom tego składnika w surowicy krwi, choć niektórzy ludzie posiadają podwyższone "spalanie" cholesterolu pochodzącego z żywności pochodzenia zwierzęcego. Dla pozostałych jednym z zabiegów ochronnych jest ograniczenie dziennego spożycia cholesterolu do 300 mg. 

 

Produkt	Ilość "złego" cholesterolu" w mg/100 g produktu
Baranina	66
Cielęcina	82
Indyk	82
Jaja świeże całe	578
Jaja świeże żółtko	1592
Jogurt	12
Kaczka	70
Kaszanka	100
Kawior	50
Kiełbasa biała	100
Królik	65
Kurczak mięso z nóg	83
Kurczak mięso z piersi	64
Kurczę gotowane	87
Łosoś	360
Makrela	95
Masło	336
Mózg cielęcy	2830
Mleko krowie 3,5% tłuszczu	14
Mleko w proszku pełne	109
Nerki gotowane	804
Okoń	38
Ozór wołowy	108
Pasztetowa	123
Płuca wołowe	350
Pstrąg	55
Sardynka w oleju	120
Serca drobiowe	136
Słonina świeża	99
Smalec	95
Ser camembert	92
Ser edamski	133
Szpik kostny	3000
Śledź	64
Śmietana 20%	66
Śmietana kremowa 35%	120
Tran	850
Tuńczyk w oleju	55
Wątroba wieprzowa	360
Wieprzowina - schab	61
Wołowina	75

Prawidłowe stężenie cholesterolu we krwi

  Prawidłowe stężenie we krwi osób dorosłych:

• Cholesterol całkowity [mg/dl]
  wskazane: poniżej 200
  poziom graniczny: 201-239
  niewskazane: 240 i powyżej

• Cholesterol LDL ("zły cholesterol") [mg/dl]
  wskazane: poniżej 130
  poziom graniczny: 131-159
  niewskazane: 160 i powyżej

• Cholesterol HDL ("dobry cholesterol") [mg/dl]
  wskazane: powyżej 45
  poziom graniczny: 41-45
  niewskazane: poniżej 40

• Trójglicerydy [mg/dl]
  wskazane: poniżej 150
  poziom graniczny: 151-199
  niewskazane: powyżej 200

W przypadku podwyższonego stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi ważne jest zastosowanie skutecznej diety niskocholesterolowej.

---