1. Definicja PKB

PKB (produkt krajowy brutto, ang. gross domestic product - GDP) -

jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w gospodarce kraju.

2. Obliczanie PKB

Wartość dodana jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego (danego) procesu produkcji.

Dobra finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (inwestycyjne) - np. maszyny - nabywane przez przedsiębiorstwa.

Dobra pośrednie to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są używane.

Dobro	Sprzedawca	Nabywca	Wartość transakcji	Wartość dodana	Wydatki na dobra publiczne	Dochody czynników wytwórczych
Stal	Producent stali	Producent maszyn	1 000	1 000	-	1 000
Stal	Producent stali	Producent samochodów	3 000	3 000	-	3 000
Maszyna	Producent masyzn	Producent samochodów	2 000	1 000	2 000	1 000
Opony	Producent opon	Producent samochodów	500	500	-	500
Samochody	Producent samochodów	Konsumenci	5 000	1 500	5 000	1 500
Całkowita wartość transakcji Produkt krajowy brutto (PKB)			11 500	7 000	7 000	7 000

3. Państwo i tworzenie PKB - podatki

PKB w cenach rynkowych jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi.

PKB w cenach czynników wytwórczych jest miara produkcji krajowej z pominieciem podatków pośrednich.

PKB w cenach rynkowych jest więc wyższy od PKB w cenach czynników produkcji o wielkośc podatków pośrednich (pomniejszoną o sumę ewentualnych subsydiów do dóbr i usług).

PKB _{W CENACH RYNKOWYCH} = C + I + G

PKB _{W CENACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI} = Y = C + I + G - T_e

C - konsumpcja

I - inwestycje

G - wydatki państwa

T_e - podatki pośrednie (np. podatek od wartości dodanej)

4. Zagranica - eksport i import

Eksportem (X) nazywamy dobra, które zostały wytworzone w kraju, a następnie sprzedane za granicę.

Import (Z) to dobra, które sa produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej.

NX = X - Z

Y = C + I + G + NX - T_e

5. Zagranica - PKB a PNB

PNB (produkt narodowy brutto, ang. gross national product - GNP)

jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji.

PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą.

6. Pojęcie dochodu narodowego

Amortyzacja, zwana inaczej zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, bedącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

Dochód narodowy jest to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce.

Oblicza się go poprzez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji.

Czyli:

Dochód narodowy = PNB _{W CENACH CZYNN. PROD.} - amortyzacja

(wiemy, że:

PNB _{W CENACH CZYNN. PROD.} = PKB _{W CENACH CZYNN..PROD.} + dochody netto z tytułu własności za granicą

PNB _{W CANACH CZYNN..PROD.} = C + I + G + NX - T_e + dochody netto z tytułu własności za granicą).

Czyli:

DN = C + I + G + NX - T_e + dochody netto z tytułu własności za granicą - amortyzacja

MAKROEKONOMIA - ćwiczenia 13.03.2006

- 1 -

---