PROPEDAUTYKA ROLNICTWA (w.) dn. 14.10.2007
Charakterystyka rolniczej przestrzeni produkcji i obszarów wiejskich.
Polskie rolnictwo na tle UE.
Struktura użytkowania ziemi w Europie
Formy użytkowania:
Użytki rolne (grunty orne(ugory, pod zasiewami), łąki, pastwiska(rośliny wieloroczne),sady, ogrody)
Powierzchnie leśne (lasy, zadrzewienia oraz tereny przeznaczone pod zalesienie, zadrzewienie)
Cieki i zbiorniki wodne (rzeki, jeziora, kanały, zbiorniki retencyjne i naturalne tzw. „oczka”, stawy rybne, itp.)
Nieużytki (bagna, wydmy, skały, itp.)
Inne grunty (tereny pod zabudową, drogami, rowami, itp.)
Typy użytkowania:
-rolniczy
-leśny
-miejski
-inny
Użytki rolne UR:
-grunty orne (GO)
-łąki i pastwiska (TUZ)
-sady i ogrody
-plantacje wieloletnie
Struktura użytków rolnych to %udział poszczególnych rodzajów użytków w stosunku do ogólnej powierzchni.
Grunty orne (GO) - ziemie(tereny) rolnicze przeznaczone i wykorzystywane do produkcji roślin polowych (jedno i 2-letnich i wieloletnich)
UGORY grunty orne czasowo wyłączone z produkcji rolniczej, celowo pozostawione bez odsiewu (zwykle na okres 1 sezonu wegetacyjnego)
Pole ugorowane może być nawożone i uprawiane celem regeneracji żyzności gleby, a także obsiewane (obsadzane), ale roślinami nie stanowiącymi produktu towarowego (najczęściej przeznaczonymi na paszę lub zielony nawóz)
ODŁOGI grunty orne, łąki, pastwiska, czasowo (przynajmniej na okres 2 sezonów wegetacyjnych) wyłączone z produkcji rolniczej, czyli pozostawione bez zabiegów agrotechnicznych i pratotechnicznych.
Stan odłogowych gruntów winien umożliwiać przywrócenie ich do dawnego rolniczego użytkowania w ciągu 1 roku, a pojawienie się trwałej roślinności, zwłaszcza zaś drzew i krzewów , praktycznie na stałe wyłącza je z użytkowania rolniczego.
UŻYTKI ZIELONE ziemie/tereny rolnicze, które w wyniku naturalnych bądź sztucznych procesów uległy zadrzewieniu, najczęściej porastając wieloletnimi trawami oraz roślinami motylkowatymi z domieszką ziół i chwastów.
Pow. UR ogółem 15 957 tys. ha 100%
Grunty orne 12 449 tys. ha 78%
W tym pod zasiewami 11 465 tys. ha 71%
Sady 292 tys. ha 1,8%
Łąki 2 390 tys. ha 15%
Pastwiska 826 tys. ha 5,2%
W Polsce przeważa sektor prywatny nad publicznym. Przeważają gospodarstwa drobne
0-1 ha = 35 % gosp. , 1-2 ha = 16,3% gosp., 5-10 ha = 14,2%
3-5 ha = 12%, 2-3 ha = 9,5%, mały udział gospodarstw dużych
50-100 ha = 0,5%, 100-200 ha = 0,1%
Przeciętna powierzchnia gospodarstw 8,3 ha w tym 7,4 ha użytków rolnych.
Gospodarstwa o dużej pow.: w warmińsko-mazurskim
Gospodarstwa o małej pow.: podkarpackie, małopolskie
Udział w powierzchni zasiewów % zbóż podst. 57,9%
Ziemniaków 5,3%
Rośliny przemysłowe(rzepak ozimy) 7,9%
Bydło, trzoda chlewna, owce, konie w sztukach dużych na 100 ha UR 46,8%
Udział krów pogłowiu bydła % 51,0%
Udział loch w pogłowiu trzody chlewnej 10%
Produkcja żywca rzeźnego w przeliczeniu na mięso na 1 ha (w kg) 224,1
Udział produkcji mięsa wieprzowego w ogólnej produkcji żywca rzeź. 58,5%
Produkcja mleka na 1 ha UR(użytków rolnych) 728l.
Produkcja mleka na 1 krowę 4147l.
Naturalne warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa:
-warunki glebowe
-warunki wodne
-rzeźba terenu
-agroklimat
-waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej:
Charakteryzuje naturalne uwarunkowania przyrodnicze rolnictwa, a ocena przeprowadzona jest za pomocą metody kompleksowej waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
W ocenie uwzględnia się czynniki przyrodnicze:
-glebę wg klas bonitacyjnych
-agroklimat
-warunki wodne
-rzeźbę terenu
Suma punktów za jakość poszczególnych czynników środowiska stanowi syntetyczny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej (WJRP)
Jakość środowiska rolniczego
Wyjątkowo korzystna 90,1-100
Bardzo korzystna 80,1-90
Korzystna 70,1-80
Średnio korzystna 60,1-70
Mało korzystna 50,1-60
Niekorzystna 40,1-50
Wyjątkowo niekorzystna <40
Polska 195-223 dni okresu wegetacyjnego 6,2-8,7 stopni C temperatury 450-700 mm
Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej wybranych krajów UE
UE Polska
Klimat 100 75-80
Gleba 100 57-80
Wskaźnik jakości 100 57-64
(WJRP)
Powierzchnia i struktura użytkowania ziemi w Europie:
Pow. Ogólne(mln ha) 2297,6
Pow. UR 486,9
Lesistość 31,0
Udział UR w pow. Ogólnej% 21,2
Udział GO w użytkach rolnych % 59,0
Polska pow. UR (tys. ha) 15906 5miejsce w UE
Liczba gospodarstw rolnych (tys.) 2476,5 2miejsce
Kraje w UE ↑i↓ udziale UR w pow. Ogólnej:
Wlk. Brytania 69,8%
Ukraina 68,6%
Grecja 64
Finlandia 6,6
Szwecja 7,2
Norwegia 11,2
Polska 58,7