Ruch nowatorski wyrażający się w teorii i praktyce wielu krajów inspirowany był zachodzącymi przemianami społecznymi i ekonomicznymi , jak też rozwojem psychologii . Zmieniano nie tylko do usunięcia braków szkoły tradycyjnej ale wręcz do stworzenia od podstaw „ nowej szkoły” ( szkoła życia , aktywna , pracy i czynu).
Czołowym przedstawicielem nowego kierunku był John Dewey opracował on podstawowe założenia koncepcji dydaktycznej , dającej początek ruchowi reformistycznemu którą nazwano postępową. Koncepcja progresywistyczna kształtowała się z jednej strony w wyniku krytyki poglądów herbartystów.
Przyjmując, że myślenie ściśle powiązane z działaniem jest czynnikiem warunkującym rozwój procesu uczenia się.
Uczenie się powinno przebiegać w procesach myślenia i działania a myślenie to rozwiązanie problemów , których punktem wyjścia są odczuwalne trudności. Uczenie się jest procesem badawczym, opartym na rozwiązywaniu problemów.
Stopnie logiczne w „akcie myślenia”
Odczuwanie trudności
Wykrycie jej i określenie
Nasuwanie się możliwego pomysłu rozwiązania
Wprowadzenie przez rozumowanie wniosków z przypuszczalnego rozwiązania
Dalsze obserwacje i eksperymenty prowadzące do przyjęcia lub odrzucenia hipotez
Miejsce aktywnego nauczyciela przekazującego gotową wiedzę uczniom , zajął w „szkole działania” Deweya nauczyciel - doradca, instruktor , który nie narzucał uczniom ani treści nauczania ani metod uczenia się , lecz stwarzał warunki do zdobywania różnorodnych doświadczeń.
W szkole Deweya uczniowie nie mieli „słuchać” i „odpowiadać” lecz rozwiązywać problemy wynikające z ich potrzeb i zainteresowań.
- wychowanie jednostronne
- jednostronne faworyzowanie nieekonomicznego „ uczenia się przez zadanie”
- ujmowanie zdobywania wiedzy jako czynności incydentalnych w procesie rozwoju myślenia
- przesadne respektowanie przypadkowych zainteresowań dzieci i młodzieży przy doborze treści kształcenia
Koncepcja dydaktyki Dewega posiada wiele wartościowych haseł i postulatów. Dzięki niemu zwrócono uwagę na :
- praktyczną działalności uczniów
-uczenie się poprzez działanie
-wiązanie nauczania z życiem
- rozwijanie ich samodzielności i zainteresowań