J.DEWEY (1859-1952)
Pozytywne nawiązanie do Roussean. Ur.się w Burlington w Kanadzie, w Boltimore otrzymał doktorat, na Uniwersytecie w Michigen studiował etykę. W jego eksperymencie w Chigaco dziecko nie siedziało w ławce, dzieci chodziły na przedmioty wg własnych preferencji, uczyły się zajęć praktycznych, zaczęły od ćw. ręki a później umysłu, od robienia czegoś (tearning by doing) różnych rzeczy. 1897 napisał Moje pedagogiczne credo - poglądy, wyznanie wiary pedagogicznej, w 1910 ukazała się kolejna książka Jak myślimy. 1904 przeniósł się do Nowego Jorku, wiele podróżował, brał udział reformie szkolnictwa w Turcji, napisał 1000 pozycji, wywarł duży wpływ na koncepcje wychowania.
POSTULAT NOWEJ SZKOŁY - od 1850 dominowała koncepcja Herbarta, system dominował do 1941. W Europie i USA po wojnie autorzy zaczęli tworzyć system nowego wychowania - instytucja żywa przygotowująca do życia, pozwalająca zdobywać doświadczenia. Dewey przywrócił punkt ciężkości na dziecko, przewrót kopernikański w pedagogice - dziecko w centrum.
FILOZOFICZNE PODSTAWY PRACY - pragmatyzm czyli przydatność, konkretność, praktyczność w rozwiązywaniu problemu. Ważne jest to co jest przydatne w życiu, zgodność poznania z rzeczą - to nie jest prawda, prawdziwość, ważna i prawdziwa jest jego funkcjonalność, działalność pewnej rzeczy. Wychowanie ma służyć temu żeby człow. poradził sobie w życiu, nastawienie na przyszłość, mniej historii.
PEDAGOGIKA DEWEYA - W wychowaniu jest równość aspektu psychologicznego ze społecznym. Dziecko należy poznać dogłębnie, jego zainteresowania. W odróżnieniu od indywidualności Roussean, dziecko wg Deweya wychowujemy jako członka społeczność by mógł się w niej odnaleźć.
SZKOŁA DEWEYA - żywa, zbliża do życia, instytucja demokratyczna czyli nauczyciele i uczniowie tworzą razem społeczność szkolną (inne funkcje ale nie wykorzystywanie swoich zadań i funkcji, partnerskość), dostrzeganie indywidualne zdolności dziecka (do określonych ról społ. stymulowanie, odkrywanie), wydobywanie przez szkołę dzieci z własnych środowisk w celu poznania innych, dawać kontakt z innymi.
PROCES MYSLOWY - jak myślimy - ma 5 etapów: 1. dostrzeżenie trudności 2. orientacja w położeniu 3. hipoteza co do rozwiązania 4. wnioski 5. działanie. Nauczyciel powinien przedstawić uczniowi pewne trudności, realne problemy do rozwiązania. Trzeba znać ucznia by przedstawić mu realne trudności. W działaniu występuje ćwiczenie. Deweyoską koncepcję myślenia porównywano do Herbartowski stopni.
WPŁYW NA PEDAGOGIKĘ - znany już w międzywojniu, przed wojną przetłumaczono Moje peda.credo oraz Szkoła i społ. Napisał też Plan daltoński - wolna szkoła, czas realizacji, decyzja jednak o nauce musiała toczyć się konsekwentnie do końca. Ukazała się USA w latach 1912-1920.
UWAGI KRYTYCZNE - dynamizm, pokonywanie trudności, brak zatrzymania się na dziecięcej zabawie, odpoczynku, śmiechu, brak czasu na kontemplatację. Proces myślowy powiązany z metodą nauczania najlepszy w naukach przyrodniczych, nie pasuje do nauk humanistycznych. Sytu.gosp. zdeterminowała powstanie tej koncepcji, jest ona zbyt ograniczona i płytka. Najważniejsze są fazy myslenia dla pedagogiki.