Wyjaśnij pojęcia: bajronizm, wallenrodyzm, prometeizm :
BAJRONIZM - zespół tendencji i postaw ukształtowanych za sprawą twórczości wybitnego ang. romantyka - Georga Byrona. Jego życie stało się legendą i przyczyniło się do powstania wzoru osobowego poety romantycznego jako jednostki o wyjątkowej indywidualności, ale zarazem nieszczęśliwej i skłóconej z otoczeniem i samotnie walczącej o prawa dla innych. Twórczość Byrona ukształtowała również typ bohatera byronicznego wielokrotnie powielane w twórczości wielu poetów. Przykładem takiego bohatera może być Giaur z powieści poetyckiej o tym samym tytule. jest to bohater tajemniczy, zbuntowany przeciwko otaczającemu światu, kierujący się własnym kodeksem postępowania. jednocześnie w głębi serca jest on wrażliwy i obdarzony sumieniem.
WALLENRODYZM - jest to termin oznaczający postawę człowieka, który poświęcając swoje życie w słusznej walce z wrogiem, ucieka się do metod nieetycznych, nie zgodnych z honorem. taką postawę zapoczątkował Konrad Wallenrod z powieści poety A.Mickiewicza. Główny bohater, w dzieciństwie porwany z Litwy przez zakon Krzyżaków, dzięki Walejdocie - Halbanowi nie traci świadomości narodowej. Kiedy ucieka od Krzyżaków przechodzi na stronę Litwinów , zakochuje się i żeni się z Aldoną - córką księcia litewskiego Kiejstuta. Jednak " szczęścia nie znalazł w domu, bo go nie było w ojczyźnie ". Konrad widzi, że ostateczna klęska Litwy jest nieunikniona. Dokonuje wtedy tragicznego wyboru między miłością do żony, a miłością do kraju. Zwycięża poczucie obowiązku i patriotyzm. Druga decyzja, którą musi podjąć Konrad jest jeszcze trudniejsza. Zdaje on sobie sprawę, że w otwartej walce krzyżaków nie zwycięży. Decyduje się na podjęcie walki podstępem i zdradą, łamiąc zasady rycerskie i odrzucając swój honor. Swą decyzję przepłaca Konrad ogromnymi wyrzutami sumienia. Swój cel wprawdzie osiąga, ale kosztem ukochanej kobiety, swojego szczęścia rodzinnego i wszystkich zasad, wartości, które wyznawał.
PROMETEIZM - jest to postawa buntu wielkiej, wyjątkowej jednostki przeciwko Bogu, siłom natury, oraz zgoda na poświęcenie się i samotne cierpienie w imię szczęścia ludzkości. W okresie romantyzmu prometeizm stał się jedną z charakterystycznych cech bohatera. Postawą prometejską przyjmuje w III cz. "Dziadów" Konrad z "Wielkiej Improwizacji". Utożsamia się on z cierpieniem swego zniewolonego narodu i staje do samotnej walki z Bogiem w imię jego szczęścia i wyzwolenia. Żąda od Stwórcy władzy, gdyż uważa, że wykorzysta ją lepiej i uszczęśliwi Polaków. Swą walkę pełen pychy Konrad przegrywa, ale nie zostaje potępiony, gdyż kierowała nim szlachetna idea - patriotyzm.
Cyprian Kamil Norwid - spadkobierca, czy burzyciel tradycji wielkich romantyków :
C.K.Norwid jest reprezentantem drugiego pokolenia romantyków, którego młodość przypadła na czasy klęski powstania listopadowego. Poeta z jednej strony miał bardzo silne poczucie przynależności do romantyków, z drugiej jednak nazywał swe pokolenie "sierocym, straconym", pokoleniem "o młodości przemienionej w rozpacz". Jest Norwid nie tylko dziedzicem romantyzmu, ale i pierwszym wielkim jego krytykiem. Buntował się poeta zwłaszcza przeciwko idei czynu zbrojnego prowadzącego do ofiary i męczeństwa. Krytykował wysyłanie na śmierć młodych Polaków, oraz romantyczny wzorzec bohatera, który walczy w myśl zasady "wolność, albo śmierć" i ginie za swój kraj. Krytykuje ideę czynu zbrojnego w utworze pt. "Rzeczywistość". Mówi o swoim pokoleniu, jako o tym, których młodość mijała od powstania do powstania zbrojnego. Zaatakował także poeta wzorzec romantycznego bohatera - mściciela i etykę zemsty
W refleksyjnej prozie pt. "Z pamiętnika" odwołuje się do "Konrada Wallenroda" A.Mickiewicza i słów, które padły z ust Halbana o przyszłym mścicielu Wallenroda. Poeta stwierdza, że idea ta zmusza kolejne pokolenia do przelewania krwi. Krytykę patrioty - mściciela przeprowadził Norwid w swym pierwszym dramacie pt. "Zwolon". Przedstawiony tu tłum spiskowców i ich przywódca . Bolej za główny cel stawia sobie zemstę i chęć odwetu . Jej przeciwnik - Zwolon - kieruje do zbuntowanego tłumu słowa , które są krytyką romantycznej religii zemsty . Przestrzega , że zemsta może doprowadzić do zniszczenia państwa . Tak więc buntuje się Norwid przeciwko romantycznemu hasłu walki , tyrteizmowi , neguje również wzorzec romantycznego bohatera . Obok tego podejmuje poeta próbę stworzenia własnego programu . W programie tym ważną funkcję pełni praca . To pojęcie pojawia sie w poemacie " PROMETHIDION " , w którym poeta pisze o takim ukształtowaniu społeczeństwa, żeby ono w swych poczynaniach łączyło trzy wartości: piękno, miłość i pracę.