Z komunikacją mamy do czynienia, kiedy ktoś wysyła jakiś przekaz ze świadomym zamiarem wywołania odpowiedzi. Ktoś mówi "Dzień dobry", ktoś inny odpowiada mu "Cześć". Zatem - komunikacja - (słowo pochodzenia łacińskiego) przekazywanie informacji (łączność). Komunikacja międzyludzka (interpersonalna) - proces, dzięki któremu jednostka w bezpośrednim kontakcie z inną osobą przekazuje informacje i je otrzymuje. Między ludźmi istnieje komunikacja interpersonalna. Przebiega ona w dwóch płaszczyznach: 1) zachowanie werbalne: - wypowiedzi słowne; 2) zachowanie niewerbalne: a) mimika twarzy (odczytywanie informacji z mimiki twarzy), b) kinezjetyka - pozycja ciała np. skrzyżowanie rąk, wyprostowana postawa, c) proksemika - odległość przestrzenna miedzy komunikującymi się osobami, d) parajęzyk - wysokość i natężenie - ton głosu, tempo mówienia, e) kontakt wzrokowy. A więc komunikacja niewerbalna może wyrażać się następująco:

Bardzo ważna jest w komunikacji międzyludzkiej zgodność komunikatów werbalnych i niewerbalnych. Dwa różne komunikaty, chociaż zawierają się w tych samych słowach, mogą znaczyć zupełnie coś innego, np. Ojciec, który wrzeszczy Chciałbym mieć w domu trochę ciszy. Przy wypowiedziach werbalnych warto zwracać uwagę na sposób myślenia rozmówcy i przetwarzania przez niego informacji, ponieważ występują dwa typy osób: 1) mozaikowy, równoległy - myślenie skojarzeniowe -charakterystyczne dla humanistów (skaczą z A do C następnie powrót do B), 2) linearny, liniowy, seryjny - charakterystyczny dla umysłu ścisłego (z A wynika B, z B wynika C). Omawiając zagadnienia komunikacji, tego, kto wysyła informację nazywamy nadawcą, a adresata przekazu - odbiorcą. Aby komunikacja miedzy nadawcą, a odbiorcą była skuteczna, nadawca musi być przezroczysty, odbiorca zaś - empatyczny, tzn. musi umieć wczuć się w komunikat odebrany od nadawcy.  Warunki dobrej komunikacji interpersonalnej: - dobra wola nadawcy i odbiorcy - właściwe nastawienie, - odpowiedni czas - bez pośpiechu, - odpowiednie okoliczności - miejsce, czynniki zewnętrzne (cisza, ciepło, przytulnie, właściwa odległość), - odpowiednie możliwości - fizyczne (obie strony słyszą, widzą, rozumieją się nawzajem), - podobne doświadczenia i właściwy poziom intelektualny, - spójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych, - kontakt wzrokowy, - koncentracja na rozmówcy, - gotowość do podjęcia komunikacji, - właściwa postawa ciała - otwarta, - życzliwy, ciepły ton głosu, - mimika twarzy - życzliwy wyraz twarzy, - znajomość sposobu myślenia i przetwarzania informacji przez rozmówcę. Do niektórych powyższych warunków doszlibyście sami, gdybyście się zastanowili nad pytaniem - Co mi pomaga w budowaniu dobrego kontaktu z inną osobą? Natomiast na pytanie - Co mi przeszkadza w kontaktach z innymi ludźmi? - doszlibyście do następujących wniosków: - nakazywanie, komenderowanie (Przestań się wreszcie użalać nad sobą i weź się do roboty), - groźba, (Jeśli nie będziesz się uczył, nie licz na promocję do następnej klasy), - moralizowanie, głoszenie kazań ( Ja w twoim wieku zawsze słuchałam rodziców, dlatego musisz mnie słuchać), - osądzanie, krytykowanie, potępienie (Jesteś totalnym leniem. Zawsze wszystko odkładasz na później), - obrzucanie wyzwiskami, wyśmiewanie, ośmieszanie (Zachowujesz się jak przedszkolak, a nie uczeń szkoły średniej). Często się zdarza, że ludzie są tak zajęci, ż po prostu nie słuchają, co inni mówią. Bywają też tak zainteresowani tym, co sami mają do powiedzenia, że słuchają tylko po to, aby znaleźć chwilę przerwy i to powiedzieć. Czasami są tak pewni, że wiedzą, co druga osoba powie, że przekręcają jej wypowiedzi. Czasami ludzie słuchają po to, żeby osądzać i oceniać tego, kto mówi, co z kolei sprawia, że staje się on ostrożny i przyjmuje postawę obronną. Na przykład - syn przedstawia swoje argumenty, a rodzic mówi „To głupie, to nieprawda”. Wówczas syn zaczyna wypowiadać się bardzo ostrożnie. Zasadniczą przyczyną zniekształcenia komunikacji jest brak zaufania. Nieufność może spowodować ograniczenie wymiany informacji i podejrzliwość nawet, co do tej małej reszty. Rola komunikacji w wychowaniu dziecka jest duża, ponieważ: - daje podstawy rozwoju emocjonalnego, - rozwija intelektualnie dziecko, gdyż otrzymuje wciąż nowe informacje ze świata ludzi dorosłych, uczy się zachowań poprzez komunikaty werbalne i niewerbalne, - daje możliwość nawiązywania kontaktów z dalszych otoczeniem, także grupą rówieśniczą, - uczy wchodzenia w określone role życiowe - nastolatka, chłopaka, męża, ojca, pracownika, - uczy pokonywać trudności, rozwiązywać konflikty, - wyrabia samoocenę, - wyrabia postawę życiową, - kształtuje osobowość, - bardzo wyraźnie wpływa na jakość życia, - czyni człowiekiem.

---