PSYCHOLOGIA to nauka, która bada i diagnozuje siebie i innych.
Wyjaśnienia potoczne: mało założeń (stereotypy), generalizacje, podatne tylko na potwierdzanie, brak logicznego wynikania
Psychologia naukowa to wiedza zgromadzona dzięki stosowaniu metody naukowej. Metoda jest narzędziem tworzenia wiedzy godnej zaufania. Metoda ta musi być:określona, powtarzalna, wyuczalna, intersubiektywna (tzn. wnioski wyciągane z badania nie były całkiem subiektywne ale podobne u różnych osób), logiczna
Psychologia jest nauką empiryczną (badaną dzięki poznaniu)!
Metody badawcze w psychologii:
* eksperymenty (laboratoryjne i uliczne)[samoocena i światła]
* wywiady (swobodne, ustrukturyzowane)
* obserwacje (nieuczestniczące i uczestniczące)
* kwestionariusze (otwarte i zamknięte)
Główne szkoły psychologiczne:
Psychoanaliza, Behawioryzm, Psychologia humanistyczna, Psychologia poznawcza, Socjobiologia
POCZĄTKI PSYCHOLOGII: Wilhelm Wundt (1832-1920) - zał. laboratorium psychologii eksperymentalnej. Twórca psychologii introspekcyjnej (wnikanie w stany świadomości człowieka).
introspekcja
wrażenie
psychofizjologia
psychologia ludów
PSYCHOANALIZA: Zygmunt Freud (1856 - 1939) - żył w Wiedniu, był neurologiem/psychiatrą, praktyka lekarska była istotna w jego pracy badawczej, dokonał niespodziewanego odkrycia (przypadek Anny O.), był żydem.
Koncepcja psycho-dynamiczna: Człowiek to elektrownia. Eros to popęd seksualny. Jedna z dwóch sił, która odgrywa decydującą rolę. Tanatos to popęd śmierci (agresji) jest drugą siłą.
Libido - energia pod kontrolą popędu seksualnego; domaga się rozładowania
Kateksja - związek z obiektem oferującym zaspokojenie popędu
Metoda badawcza
dogłębne studia przypadków (badanie kilku ludzi przez kilka lat- rozmowy, analizy, notatki)
- metoda archeologiczna (brak eksperymentów)
- metoda swobodnych skojarzeń, snów, czynności pomyłkowych (symbole falliczne-męskie i waginalne-żeńskie)
Mechanizmy obronne
- mocny punkt teorii Freud'a
- narzędzie ego
- przykłady: „tylko po białych płytkach” głogołazi
Projekcja- to co wewnętrznie widzimy jako zewnętrzne
Zaprzeczanie- zbyt mocny sprzeciw
- nie jestem zdenerwowany
- zjawisko „o nie”
- trzęsienie ziemi
Przemieszczenie- nowy bezpieczny obiekt dla emocji
- emocje z pracy
- terapia psychoanalityczna
FAZA ORALNA 0-1 LAT
- strefa erogenna: usta i język
- fiksacja: obecność zależna- branie> dawanie
FAZA ANALNA 2-3 LAT
- strefa erogenna: odbyt (czynności wydalnicze)
- fiksacja: osobowość skąpa, zachłanna, uparta, pedantyczna.
FAZA FALICZNA 4-6 LAT
-strefa erogenna: własne narządy płciowe
- kompleks Edypa (lęk przed kastracją, zazdrość zazdrość członek) u dziewczynek: kompleks Elektry
- przypadek małego Hansa
OKRES UTAJENIA 6-14 LAT
- dziecko względnie aseksualne
FAZA GENITALNA: DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA
- strefa erogenna: narządy płciowe innej płci
UCZENIE SIĘ
Psychologia behawiorystyczna- behawioryzm
- człowiek igraszka bodźców zewnętrznych
- człowiek jako pies lub szczur
- metoda „naprawde naukowa”
- psy Pawłowa
PRAWO WARUNKOWANIA KLASYCZNEGO
warunkowanie klasyczne w reklamie
- warunkowanie smaków- teoria nowotworów
- „dziwne” zachowania seksualne
- sygnał „nalot”
wyprawka na pół
Hipoteza transferu bezpośredniego
- wspaniałe perspektywy
- mądre robaczki
- krytyka transferu
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
Skrzynki Skinner'a, Thordike'a
- rola kar i nagród
PRAWOEFEKTU- częstość występowania danego zachowania zależy od jego efektu (pozytywny- wzrost częstości, negatywny-spadek)
* Przykłady warunkowania instrumentalnego
- „żebrzące psy” ( dokarmianie psa przy stole)
- wykładowcę w kozi róg
- pieniądze, uśmiechy, uściski dłoni
- lakier do paznokci (zdenerwowanie- malowanie paznokci gorzkim lakierem)
- życie małżeńskie
pSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA
Protest przeciwko behawioryzmowi i psychoanalizie
- człowiek jako doskonała roślina- człowiek ma potencjał by być doskonałym
TEORIA HUMANISTYCZNA
Cel: usunąć przeszkody do samorealizacji
Sposób: wsłuchanie się w siebie i dokonanie wolnego wyboru
* Badania nad stanami bliskimi śmierci (śmierć kliniczna) Raymond Moody „Życie po życiu”
- doświadczenie SBŚ nie są tak rzadkie i wykazują podobieństwa
- wspólne doznania
* Krytyka psychologii humanistycznej
- nieprecyzyjne pojęcia ( samorealizacja, samoaktualizacja)
- bardziej ideologia niż teoria
- samorealizacja może powodować ignorowanie potrzeb innych ludzi
- teoria przemieszcza dystans (np. grupa-rodzina)
PSYCHOLOGIA POZNAWCZA
Żyjemy w świecie reprezentowanym w naszym umyśle
* Założenia psychologii poznawczej
- człowiek aktywnym poszukiwaczem informacji (ploteczki)
- doświadczenie jest w ciągłym ruchu
- doświadczenie pozwala kontrolować świat
- doświadczenie nie musi być logiczne
- doświadczenie jest twórcze
- poszukiwanie zgodności ( motywuje- efekt Zeigarnik)
- jednoczesne zwiększanie i redukowanie różnorodności systemu poznawczego