1.Pojęcie prawa handlowego Jest to zespół norm regulujących organizację (ustrój) przedsiębiorców oraz stosunki zobowiązujące, powstające między nimi oraz między nimi a innymi osobami w obrocie gospodarczym zarówno wewnętrznym (krajowym) jak i międzynarodowym (w handlu zagranicznym). Przez obrót gospodarczy należy rozumieć wymianę dóbr i usług odbywającą się głównie za pośrednictwem pieniądza a także towarzyszące tej wymianie i powstające w jej procesie stosunki prawne między jej podmiotami. Co najmniej jeden z jego uczestników jest zobowiązany w stosunku do innych uczestników z tej racji, iż prowadzi w sposób trwały i zawodowy (profesjonalny) działalność gospodarczą (przedsiębiorstwo), a świadczenie dóbr i usług dla innych uczestników obrotu jest wynikiem tej działalności.
2.Wskaż kryteria wyodrębnienia prawa handlowego z zakresu prawa cywilnego.
Wyodrębnienie to można przeprowadzić na podstawie kryterium podmiotowego jak i kryterium przedmiotowego.
a) kryterium podmiotowe- występowanie w obrocie co najmniej jednego przedsiębiorcy, który dokonuje świadczenia (najczęściej w celach zarobkowych) w zakresie działalności prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa na rzecz innego podmiotu.
b) kryterium przedmiotowe- świadczenie to stanowi wynik jego działalności gospodarczej
Gdy mamy do czynienia z dwoma tymi czynnikami to jest to obrót gospodarczy, a normy regulujące ten obrót można nazwać prawem handlowym
3.Wymień cechy ustawowe działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
4.Wskaż elementy przedmiotowe (ekonomiczne) działalności gospodarczej.
a) zarobkowy charakter działalności
b) gospodarczy charakter działalności
c) działalność wykonywana w sposób zorganizowany i trwały.
5. Podaj definicję przedsiębiorcy zawartą w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej
Art. 4.Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
6.Wymień cechy osoby fizycznej jako przedsiębiorcy.
a) prowadzenie działalności gospodarczej w celach zarobkowych i we własnym imieniu (zawodowa , profesjonalna)
b) posiadanie zdolności do czynności prawnych, ustawa nie stawia wymagania aby była to pełna zdolność do czynności prawnych należy więc przyjąć, że w imieniu osoby fizycznej niepełnoletniej działalność gospodarczą mogą prowadzić jej przedstawiciele ustawowi.
8.Wymień formy koncentracji gospodarczej przedsiębiorców.
a) Koncern- związek prawnie samodzielnych przedsiębiorstw pod jednym kierownictwem, decydującym o kierunku działalności gospodarczej. Wyróżnia się
+koncerny podporządkowujące- kierownictwo nad koncernem sprawuje przedsiębiorstwo, które uzyskało kontrolę nad pozostałymi przedsiębiorstwami zgrupowanymi w koncernie
+ koncerny równorzędne- kierownictwo sprawuje wspólny dla całego koncernu organ powoływany w drodze porozumienia między przedsiębiorstwami zgrupowanymi w koncernie
b) Trust- podobny do koncernu, w prawie anglosaskim uważany za jego synonim. Niekiedy przyjmuje się nawet, że jest to najwyżej rozwinięta forma koncernu, w której dochodzi do takiej koncentracji gospodarczej, iż zgrupowane w nim przedsiębiorstwa tracą swoja prawną i gospodarczą niezależność i samodzielność we wszystkich lub określonych dziedzinach zbytu lub produkcji.
c) Kartel- porozumienie gospodarcze prawnie samodzielnych przedsiębiorstw, które ma na celu uzgodnienie działania na rynku np. co do minimalnej ceny sprzedaży (kartel cenowy), czy limitu produkcji (kartel kontyngentowy). Szczególnym rodzajem kartelu jest syndykat, który polega na tym, że wchodzące w jego skład przedsiębiorstwa tworzą w drodze porozumienia wspólne biuro zakupu lub sprzedaży.
Kartel i syndykat ma na celu faktyczne ograniczenie konkurencji dlatego stał się przedmiotem regulacji prawnej w związku ze zwalczaniem praktyk monopolistycznych.
Kartel może być
- spółka prawa cywilnego
- spółka prawa handlowego
- stanowi inna formę gospodarczego współdziałania w określony sposób (np. związek, zrzeszenie, zjednoczenie)
d) Konsorcjum- porozumienie dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców, na mocy którego zobowiązują się oni do wspólnego wykonania określonego (kosztownego lub ryzykownego) przedsięwzięcia gospodarczego na rzecz określonej osoby (inwestora). Członkowie konsorcjum dzielą się zadaniami i każdy z nich wykonuje je we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzenie dzieli się według zasad określonych w umowie o powołaniu konsorcjum.
Może ono mieć formę spółki cywilnej, spółki handlowej, a także umowy nienazwanej.
c) Joint venture- ukształtowane w prawie anglosaskim, oznacza wspólne przedsięwzięcia i wspólne ryzyko. Często jest utożsamiane z konsorcjum jednak przez to pojęcie rozumie się realizację określonych wspólnych przedsięwzięć z udziałem podmiotów zagranicznych.
d) Inne formy koncentracji gospodarczej.
- pul (poll)- porozumienie niezależnych przedsiębiorstw w sprawie wspólnego gromadzenia i podziału zysku według określonych zasad. Jest to szczególna odmiana kartelu.
- konglomerat- luźny związek kapitałowy różnorodnych przedsiębiorstw lub ich grup zorganizowanych z reguły w formie koncernu. Pozwala ona na specjalizację poszczególnych podmiotów w ramach konglomeratu oraz na minimalizowanie zmian koniunktury w poszczególnych dziedzinach gospodarki objętych konglomeratem i większą szansę przetrwania kryzysu w tych dziedzinach.
- holding- polega na centralizacji alokacji kapitału i zysków przez sprawowanie kontroli nad prawnie samodzielnymi podmiotami, którymi są z reguły spółki kapitałowe. Prowadzi to do powstania grupy spółek, z których minimum jedna jest tzw. spółką dominującą (spółka holdingowa, spółka matka), a inne są spółkami zależnymi (spółki córki, spółki filialne). Spółka dominująca posiada w spółkach zależnych albo kontrolny pakiet akcji albo możliwość powołania więcej niż połowy członków zarządu albo w inny sposób wpływa na działalność i funkcjonowanie spółki zależnej. Wyróżnia się: holding finansowy, operacyjny holding zarządzający i strategiczny holding zarządzający.
9.Wymień kategorie podmiotów zaliczanych ustawowo do przedsiębiorców
Są to wykonujące działalność gospodarczą w celach zarobkowych i we własnym imieniu:
a) osoby fizyczne
b) osoby prawne
c) inne jednostki organizacyjne które nie posiadają osobowości prawnej jednak przepisy prawa przyznają im zdolność prawną
22. Z jakim momentem osoba fizyczna zyskuje status przedsiębiorcy?
Osoba fizyczna staje się przedsiębiorcą z chwila wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i rozpoczęcia działalności gospodarczej, do której podjęcia potrzebny jest ów wpis do ewidencji działalności gospodarczej.