prof. dr hab. Lesław Zimny
Katedra Kształtowania Ekosystemów i Terenów Zieleni
Ogólna uprawa roli i roślin, Jabłoński, Krężel, Świętochowski
Agroekosystem- miej pojęcie
Ogólna uprawa roli i roślin:
Szczegółowa uprawa roślin
Ekonomika
Ogrodnictwo
Agroturystyka
Szczegółowa uprawa roślin
itd.
Cel produkcji roślinnej- uzyskiwanie wysokich i jakościowo dobrych plonów przy ekonomicznie uzasadnionych nakładach za pomocą środków przyjaznych środowisku
Rolnictwo- dziedzina wytwórczości naturalnej obejmującej 3 rodzaje produkcji:
Roślinną
Zwierzęcą
Przemysłową
Rodzaje produkcji roślinnej:
Polowa produkcja roślinna na gruntach ornych
Produkcja pasz na łąkach i pastwiskach
Produkcja ogrodnicza
Sadownictwo
Warzywnictwo
Kwiaciarstwo
Produkcja roślin leczniczych
Produkcja roślin wodnych
Produkcja leśna
Specyfika produkcji roślinnej:
Produkcja odbywa się pod gołym niebem i jest uzależniona od warunków przyrodniczych
Roślina uprawna jest składnikiem zmianowania i stanowi element produkcji roślinnej w gospodarstwie
Produktem końcowym sa organy roślinne wytworzone w wyniku ich wzrostu i rozwoju
Zmienna wysokość plonu oraz zmienny koszt jednostkowy produkcji takiego samego plonu
Straty podczas zbioru
Warsztatem produkcji jest cały obszar gospodarstwa
Konstrukcja maszyn i narzędzi powinna być dostosowana do warunków fizjologicznych
Terminologia:
Gleba, rola, ziemia, grunt
Gleba- od skały macierzystej do powierzchni
Rola- tam działają narzędzia uprawowe
Ziemia-
Grunt- to, na czym stawiamy konstrukcje
Siew i sadzenie- materiał siewny
Agrofagi= patogeny + szkodniki + chwasty
Pielęgnowanie roślin
Zbiór- masa użytecznych organów rośliny zebrana z dowolnej powierzchni
Zbiór (nie mówić 'sprzęt żyta')- zbiór żyta nowoczesnym sprzętem
Plon- masa użytecznych organów rośliny z 1 hektara
Plon składnika rośliny- plon cukru, plon tłuszczu, plon skrobi
Plon główny (ziarno) i uboczny (słoma)
Międzyplony- ścierniskowy, ozimy i wsiewka międzyplonowa
Obsada roślin w sztukach na metr2
Przedprzedplon, przedplon, roślina następna
Następstwo i zmianowanie
„UPRAWA ROLI”!! NIE „UPRAWA GLEBY”!!
Piosenka dożynkowa :D
Plon niesiemy, plon
W gospodarza dom
Aby dobrze plonowało,
Po sto korcy z kopy dało
SIEDLISKOZNAWSTWO
Siedlisko- zespół naturalnych i sztucznych czynników zewnętrznych, które występują na danym obszarze i wpływają na rośliny i glebę bezpośrednio i pośrednio
Czynniki siedliska
Klimatyczne
Światło
Temperatura
Woda
Powietrze (skład, ruch)
Ogień
Glebowe (edaficzne)
Topograficzne
Biotyczne
Antropogeniczne
Czynniki siedliska działają kompleksowo, nakładają się na siebie.
Ekosystem naturalny: (układ zamknięty ciągły)
Producenci --> konsumenci --> reducenci --> …
Agroekosystem: (układ zamknięty skończony)
Nawozy, pestycydy --> agroekosystem --> plon + wody gruntowe
ŚWIATŁO
Znaczenie światła w produkcji rolniczej:
Kiełkowanie (dodatnie, ujemne, obojętne)
Wschody (tworzenie chlorofilu, inicjacja fotosyntezy)
Fotomorfogeneza
Fototropizm
Fotoperiodyzm (reakcja na długość dnia i nocy)
Rośliny dnia krótkiego (np. kukurydza, soja, tytoń, konopie)
Rośliny dnia długiego (zboża, ziemniak, rzepak, burak, gorczyca)
Obojętne na długość dnia (gryka, groch)
Aktywizacja niektórych herbicydów
Regulowanie czynnika świetlnego:
Czynne: szklarnie, tunele, inspekty
Bierne: zagęszczanie łanu, kierunek siewu, termin siewu, sposób użytkowania
Bilans ciepła w atmosferze- z grubsza to, co na meteorologii: słońce, ziemia, chmury, słońce emituje ciepło, ziemia pochłania i odbija, chmury odbijają, jak nie ma chmur to ciepło leci w kosmos
Każda roślina znosi zimno w innym stopniu:
| Gatunek | T szkodliwa | T wymarzania |
|---|---|---|
| Żyto ozime | -16 | -35 |
| Pszenica ozima | -12 | -12 |
| Fasola | 3 | -0,5 |
| Sorgo | -1 | -1 |
Ocena przezimowania- skala 6-stopniowa
| Skala | % martwych | Przezimowanie |
|---|
Przed zimą zadbaj o korzeń!