1.Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem ( fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy przemocy).
2.Przyczyny powstawania tendencji do przemocy:
-oddziaływanie środowiska rodzinnego
● niewłaściwe emocjonalne nastawienie względem dziecka ze strony
głównego opiekuna (najczęściej matki). Stwierdzono związek pomiędzy
brakiem ciepła oraz zaangaŜowania w sprawy dziecka, a jego późniejszymi
tendencjami do agresji i wrogości wobec innych ludzi.
● postawę przyzwalającą i tolerancyjną wobec dziecka połączoną z brakiem
ustanowienia jasnych granic wobec agresywnego zachowania w stosunku do
rówieśników, rodzeństwa, czy teŜ dorosłych. Taki brak reguł w połączeniu z
nadmierną tolerancją rodziców prowadzi w przyszłości do wyŜszego poziomu
przejawiania agresji przez młodą osobę.
● rodziców agresywnych i autorytarnych, nie znoszących sprzeciwu, którzy
często stosują przemoc, równieŜ jako metodę wychowawczą, Agresja ta moŜe
przyjmować formy przemocy fizycznej, psychicznej, werbalnej, czy seksualnej.
W kaŜdym z tych przypadków agresja rodzi agresję, potwierdzają to badania A.
Bandury
- grupa rówieśnicza
ludzie zachowują się bardziej agresywnie, gdy mają okazję obserwować kogoś
innego zachowującego się w ten sposób. Prawdopodobieństwo naśladowania
zachowania agresywnego jest tym większe im bardziej osoba naśladowana
jest pozytywnie oceniana. Często wzorem stają się chłopcy oceniani jako silni,
wytrzymali, niebojaźliwi. Ich zachowania są powtarzane przez rówieśników,
poniewaŜ traktowani są oni z podziwem, zazdrością i często znajdują się w
centrum zainteresowania. Jeśli taki chłopak staje się modelem i jednocześnie
zaczyna się zachowywać agresywnie, np. zabiera przedmioty, wygłasza
złośliwe komentarze, popycha, szarpie, lekcewaŜy innych, to w wyniku procesu
modelowania, u obserwatorów tego stanu dojdzie do obniŜenia samokontroli.
Zmniejszy się równieŜ szansa zadziałania hamulców wobec agresywnego
zachowania i negatywne zachowanie będzie powtarzane. Podobnie chętnie
naśladowane są zachowania dziewczyny spostrzeganej jako atrakcyjna i pewna
siebie, mającej powodzenie wśród chłopców. Dodatkowo osłabiająco na samokontrolę impulsów agresywnych uczniów działa brak reakcji ze strony dorosłych, pozostawienie aktów przemocy czy też długotrwałego znęcania się bez kary lub innych konsekwencji.
- środki masowego przekazu
Badania światowe wskazuja na dwa kierunki oddziaływania oglądania przemocy w programach telewizyjnych i filmach. Jeden kierunek to wykazywanie zwiększania się tendencji do przemocy pod wpływem jej oglądania. Drugi wskazuje inną funkcję filmu ze scenami przemocy, ma on stanowić okazję do niedestruktywnego rozładowania napięcia, związanego z przeżywanymi uczuciami gniewu i złości. Dzieci i młodzież oglądające dużo scen przemocy odczuwa mniej współczucia w stosunku do ofiar przemocy w życiu. Wiąże się to z obniżaniem hamulców wobec własnej agresji.
- czynniki sprzyjające agresji w szkole
Ułatwia ją przede wszystkim utrzymywanie tabu wobec problemu, nauczyciele patrzą na przemoc i nie reagują. Podobne sygnały dotyczą rodziców. Widzą, że cośdzieje się z ich dzieckiem i nie reagują. Brak komunikacji pomiędzy nauczycielami i rodzicami to jeden czynnik sprzyjający rozwojowi agresji w szkole. 2. Słaby nadzór dorosłych na przerwach i w miejscach, w których przemoc najczęściej zachodzi.
3. Cechy sprawcy i ofiary przemocy.
Charakterystyka sprawców przemocy:
niska samoocena i poczucie niedostosowania
poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego
zaburzenia psychiczne takie jak lęk i depresja
nadużywanie alkoholu i narkotyków
słaba kontrola impulsów i zachowania antyspołeczne
zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem
zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów, okazywanie agresji i przemocy w odpowiedzi na prowokację
brak empatii w stosunku do zależnej ofiary
przeniesieni złości spowodowanej niezadowoleniem z pracy, życia, stresem w pracy
problemy społeczno-ekonomiczne np. bezrobocie, złe warunki mieszkaniowe, trudności finansowe
doświadczenie przemocy w dzieciństwie
Charakterystyka ofiar przemocy:
* niska samoocena
* wysoka zależność od partnerów
* niepokój i depresja
* izolacja społeczna
* podporządkowywanie się
* nadużywanie alkoholu i narkotyków
* choroby związane ze stresem
4. Podkultura uczniowska.
Subkultura, to grupa ludzi realizująca podobne cele, preferująca podobne wartości (odmienne od kanonów powszechnie przyjętych w społeczeństwie),
charakteryzująca się swoistym postępowaniem i stylem bycia.
Cloward i Ohlin wyróżniają trzy typy podkultur młodzieżowych:
1."Podkultura ucieczki", lub też wycofania się, zwana również podkulturą przegranych. Skupia ona młodzież z warstw niższych, która nie ma możliwości osiągnięcia sukcesu w drodze legalnej, a której nie powiodło się także w adaptacji nielegalnej. Sposób ten wybiorą również ci, którzy działania bezprawne odrzucili jako sprzeczne ze swoim kodeksem moralnym. Jest to przede wszystkim podkultura narkomanów, a przestępczość występuje tu głównie w formie nielegalnej dystrybucji środków odurzających . Podkultura wiąże się z patologią społeczną, nieprzystosowaniem czy z podważaniem obowiązujących norm. Dzieje się tak dlatego, że już w samej etymologii słowa „subkultura” zdaje się zawierać to co niższe, gorsze.
2.” Podkultura konfliktu” powstaje na obszarach źle zintegrowanych, o dużej mobilności członków grup i ogólnej niestabilności, gdzie istnieje ograniczony dostęp do wzorów przestępczych dorosłych, w związku, z czym wzory zachowań służą osiągnięciu wyższego statusu, pochodzą głównie od rówieśników. W ramach tej podkultury tworzą się zwłaszcza gangi chuligańskie nastawione na bójki i wandalizm. Szczególnie cenione są tam odwaga, bojowość i siła fizyczna-prestiż mają zwłaszcza ci, którzy wyróżniają się w walkach między gangami.
3.”Podkultura typowo przestępcza” rodzi się w dobrze zintegrowanych środowiskach, w których występują różne formy przestępczej działalności dorosłych. Wzory zachowań przestępczych prezentowane przez dorosłych są przejmowane przez młodzież, która stopniowo angażuje się w przestępczość-najpierw w gangach młodzieżowych, traktowanych jako staż, a następnie w rozmaitych formach przestępczości dorosłych, aż po udział w syndykatach przestępczych. W tej sytuacji, gdy istnieją nielegalne drogi prowadzące do sukcesu, przestępczość traktowana jest przez młodzież jako normalny sposób życia czyli trudno mówić o nieprzystosowaniu społecznym młodzieży wyznającej tę podkulturę.
Każda subkultura młodzieżowa może być stworzona przez niewielką grupę osób, ale w jej skład może wchodzić czasami kilkadziesiąt milionów osób. Przykładem tak rozbudowanej i licznej podkultury mogą być punki, rozsiane po nieomal całym globie ziemskim. Co nie zaprzecza istnieniu mniejszych grup punków, w obrębie jednej subkultury. Aby jakąś zbiorowość można było nazwać grupą konieczne są do spełnienia następujące warunki:
1.Poczucie przynależności czyli świadomość „ my’’ cechuje członków.
2.Zasada odrębności powodująca, że inni są określani w kategoriach „oni” lub „wy”.
3.Wspólne wartości i wypływające z nich normy.
4.Wewnętrzna organizacja grupy.
5. Zapobieganie pryemocz ucyniowskiej.
krótkie przerwy w trakcie zajęć poświęcone na gimnastykę, ruch
praca w grupach
stworzenie możliwości do kreatywnego tworzenia
jasne, zrozumiałe dla uczniów zasady (dot. np. oceniania, sposobu odnoszenia się dolinnych itp.) wraz z konsekwencjami (takimi, które jesteśmy wstanie realnie stosować!!!)
możliwość samodzielnej pracy
ograniczenie korzystania ze źródeł wtórnych (ilustracje, tekst itp.) na rzecz takich, które uczniowie mogą sami dotknąć, zbadać zaobserwować (eksperymenty, doświadczenia, pomiary itp.)
stworzenie atmosfery sprzyjającej wymianie poglądów (np. dyskusje problemowe, rozmowy w kręgu)
możliwość odgrywania ról
stworzenie możliwości do samokontroli własnych efektów pracy.