BAŻANTY (KUROPATWA, PRZEPIURKA, BAŻANTY)

KUROPATWA
GATUNKI
* kuropatwa szara,
* kuropatwa czerwona,
* kuropatwa skalna,
* kuropatwa brodata.

BUDOWA
* krępa sylwetka,
* silne nogi, opierzone golenie,
* 16C,
* krótki, mocny dziób,
* krótkie skrzydła,
* długość: 26-32 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 51-52 cm,
* masa ciała: ok. 400 g, wiosną 200-250 g (pisklę 7-9 g, po 120 dniach 360 g).

UPIERZENIE
* głowa oliwkowo-brązowa,
* podgardle rude,
* wierzch szary,
* brzuch szaro-biały (u kogutów z rdzawą podkową),
* dziób szaro-zielony,
* nogi niebiesko-szare,
* pazury czarne, brak ostróg,
* kura mniej kolorowa,
* pierzenie: III-IV oraz po lęgach VII-IX (koguty do X),
* pisklęta: głowa rdzawa, nogi żółte, korpus szaro-rudy, dziób brunatny.

ROZPONAWANIE PŁCI
* kura: brak podków (czasami stare kury mają), poprzeczne, jasne prążki na barkówkach,
* kogut: rdzawa podkowa na brzuchu, podłużna biała smuga na barkówkach.

ROZPOZNAWANIE WIEKU
* od wylęgu do końca roku nogi żółte,
* I/II/III w następnym roku lotki ostro konturowane,
* z wiekiem dziób i nogi mają odcień niebieskawy.

GŁOS: czyrkanie.

STRUKTURA STADA
* związki monogamiczne na stałe, wspólne wychowywanie potomstwa,
* stado rodzinne + pary bez potomstwa + koguty,
* łączenie stad rodzinnych przed zimą,
* żyją do 10 lat, w środowisku naturalnym po 2 latach zostaje 14%,
* pisklęta lotne po 2 tyg.,
* osierocone pisklęta są adoptowane,
* dominacja koguta.

POKARM
* pisklęta do 2 tyg. tylko owady,
* w 3 tyg. 50% żeru roślinnego,
* w 4 tyg. 97% żeru roślinnego,
* średnio 19% żeru zwierzęcego, 81% żeru roślinnego,
* pokarm roślinny: pączki, kwiaty, liście, nasiona, korzonki, oziminy,
* pokarm zwierzęcy: owady, larwy, motyle, muchy, koniki polne, mrówki, pająki.

ZNOSZENIE JAJ
* gniazdo próbne (odkrycie pierwszego jaja),
* 15 jaj w czasie 24-26 dni, wysiadywanie 24 dni,
* jajo 35 x 25 mm, 15g.

WROGOWIE NATURALNI
* wrona, sroka, gawron,
* psy, koty,
* jastrząb, myszołów,
* lis, borsuk, tchórz,
*choroby zakaźne i pasożytnicze.

PRZEPIÓRKA
* mniejsza od kuropatwy (ok. 100 g),
* pokarm: owady, nasiona,
* do Polski przylatuje w IV, odlatuje w IX.

BAŻANT
PODGATUNKI
* bażant zwyczajny (długość 90 cm, masa 1,2-1,6 kg, korpus rdzawy, głowa zielono-
fioletowa, brak obroży na szyi),
* bażant obrożny (wyraźna obroża na szyi, białe pasemko pod okiem),
* bażant mongolski (długość 95 cm, masa 1,4-1,8 kg, korpus ciemno-rdzawy, głowa i szyja
zielone, biała, przerwana z przodu obroża na szyi),
* bażant pstry.

PIERZENIE: VI-IX.

TOKI:
* III-VI,
* gniazdo płytkie, na ziemi,
* 14-18 jaj wysiaduje tylko kura przez 24-25 dni.

POKARM
* pisklęta: drobne owady,
* stopniowo coraz więcej pokarmu roślinnego (nasiona, oziminy, listki, pędy, jagody).

GĘSI
GATUNKI
* gęś gęgawa,
* gęś białoczelna,
* gęś mała,
* gęś zbożowa,
* bernikle.

GĘŚ GĘGAWA
WYGLĄD
* długość: 90 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 170 cm,
* masa ciała: 2,5-3,5 kg,
* upierzenie: szaro-popielate, dziób pomarańczowy, zakończony białym paznokciem.

ZNOSZENIE JAJ
* jedyny gatunek lęgowy gęsi w Polsce,
* 5-6 jaj, wysiadywanie 28-29 dni,
* młode lotne po 8 tyg.,
* dojrzałość płciowa w II roku życia.

PIERZENIE: VI.

POKARM: liście traw, nasiona, rośliny nawodne i przybrzeżne, ziarna zbóż.

ODLOTY: IX-XI, lecą do Chin, w ciągu dnia.

PRZYLOTY: II-IV.

GĘŚ BIAŁOCZELNA
WYGLĄD
* długość: 65-75 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 115 cm,
* masa ciała: 2-3 kg,
* upierzenie: ciemne, szaro-popielate, biała plama na czole i wokół dzioba.

GĘŚ MAŁA
WYGLĄD
* długość: 60 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 105 cm,
* masa ciała: 1,5-2 kg,
* upierzenie: ciemnoszare, krótki dziób z białym paznokciem, biała plama na czole, między
oczami i wokół dzioba, żółta obwódka wokół oczu.

GĘŚ ZBOŻOWA
* czasami zimuje w Polsce.

WYGLĄD
* długość: 75 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 150 cm,
* masa ciała: 3-4 kg,
* upierzenie: szaro-popielato-brązowe, dziób długi, czarny z czerwoną przepaską w połowie
długości i czarnym paznokciem.

BERNIKLA OBROŻNA

BERNIKLA BIAŁOLICA

BERNIKLA RDZAWODZYJA

DZIKIE KACZKI

KACZKI WŁAŚCIWE
* smukły kształt ciała,
* długie skrzydła z lusterkiem,
* spłaszczony dziób z paznokciem,
* pierwszy palec z błoniastą listewką,
* dobrze pływają, nurkują z konieczności, łatwo podrywają się do lotu.

KRZYŻÓWKA
WYGLĄD
* długość: 60 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 80-90 cm,
* masa: 0,8-1,7 kg,
* upierzenie:
- kaczor: szmaragdowa głowa i szyja z białą przepaską, dolna część szyi i przedpiersie
brunatne, spód ciała popielaty, skrzydła popielato-szare z fioletowo-niebieskim lusterkiem,
dziób zielonkawy,
- kaczka: rdzawo-brunatna z podobnym lusterkiem.

PIERZENIE: VI-VIII (szybko) i VIII-IX.

ZNOSZENIE JAJ
* 8-14 jaj, wysiadywanie 22-24 dni,
* pisklęta po kilku godz. na wodę,
* po 8 tyg. lotne,
* dojrzałość płciowa: 10 miesięcy.

PRZYLOTY: III.
ODLOTY: IX.

CYRANKA
WYGLĄD
* masa ciała: 0,3-0,4 kg,
* kaczor: biały pas od oka po szyję.

CYRANECZKA
WYGLĄD
* masa ciała: 0,2-0,4 kg,
* kaczor: czarny dziób, biała linia do oka, brązowa głowa, zielona plama nad okiem, biały pas
wzdłuż barków, lusterko zielone.
ZNOSZNENIE JAJ
* w V, 8-10 jaj, wysiadywanie 23 dni,
* pisklęta lotne w 5 tyg. życia.

KRAKWA
* mniejsza od krzyżówki,
* czarno-białe lusterko,
* w Polsce rzadko.

RÓŻENIEC
* smukła sylwetka, spiczasty ogon,
* w Polsce rzadko.

PŁASKONOS
* mniejszy od krzyżówki,
* łyżkowaty dziób.

GRĄŻYCE
* bardziej krępy kształt ciała, duża głowa, krótka szyja,
* krótkie skrzydła, słabe lusterko,
* nogi cofnięte ku tyłowi,
* pierwszy palec z szeroką błoną,
* dobrze pływają, nurkują za pokarmem, do lotu podrywają się ciężko, gorzej latają.

GŁOWIENKA, KACZKA RDZAWOGŁOWA
WYGLĄD
* długość: 45 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 65-75 cm,
* masa: 0,7-1,1 kg,
* kaczor: głowa i szyja rdzawo-brązowe,
* pierzenie: VII i IX-XI (częściowe).

PRZYLOTY: III-IV.

ODLOTY: VIII-XI.

ZNOSZENIE JAJ
* w V, 5-11 jaj, wysiadywanie 23-26 dni,
* pisklęta lotne po 8 tyg.

CZERNICA
* długość: 40 cm,
* lęgi również w Polsce,
* w V, 8-10 jaj, wysiadywanie 25 dni,
* kaczor: czarny, brzuch biały, fioletowo-czarny czubek z tyłu głowy.

GĄGOŁ KRZYKLIWY

OGORZAŁKA

UHLA

MARKACZKA

EDREDON

OHAR

TRACZE

ŁYSKA
* długość: 40 cm,
* rozpiętość skrzydeł: 70-80 cm,
* masa: 0,6-1,2 kg,
* upierzenie: szaro-czarne, biały dziób, biała plama na czole,
* przyloty: III,
* odloty: IX-X,
* 6-10 jaj, wysiadywanie 24 dni,
* młode lotne po 8 tyg.