29.10.10

Zasadnicze znaczenie dla regulacji rzek nizinnych mają ostrogi i kierownice. Na rzekach górskich oprócz ostróg i kierownic stosuje się również opaski i progi.

W zależności od stosowanego typu budowli rozróżnia się następujące systemy regulacji rzek:

- regulacja za pomocą ostróg

- regulacja za pomocą kierownic

- regulacja za pomocą opasek i progów,

- system regulacji kombinowany (mieszany), w którym stosuje się wszystkie budowle regulacyjne wymienionych trzech systemów

Trasa regulacyjna:

Woda na łuku - na cząsteczkę wody działa siła odśrodkowa.

- nowa trasa regulacyjna na łukach wklęsłych powinna opierać się o brzeg stały (naturalny)

- trasa stanowi krzywiznę o ciągłej zmienności ρ=1/R

- promień trasy regulacyjnej 1,5-6 Br wyjątkowo 3,5-9 Br

- na rzekach górskich mogą być odcinki proste o długości 2-3 Br

- na rzekach nizinnych unikamy odcinków prostych

- stosujemy krzywe:

- koszowe

- parabolę kwadratową y²=2 p x,

- sinusoidę

- radioidę

- spiralę archimedesa

- leminiskatę

- klotoidę

Na rzekach nizinnych nie ma odcinków prostych, w górskich czasem występują, ale rzadko.

Regulacja rzek za pomocą ostróg

Ten system regulacji stosuje się w zasadzie na rzekach nizinnych. Dominującym typem budowli są tu ostrogi, zwame także tamami poprzecznymi. Ostroga rozpoczyna się w wysokim brzegu, tzw. wrzynką, a kończy się głowicą przy trasie regulacyjnej.

Do zalet systemu regulacji za pomocą ostróg zaliczyć należy:

- możliwość wykonania korekty naszych zamiarów regulacyjnych

- szybkie zamulanie części koryta między tamami

- niższy koszt w stosunku np. w stosunku do tamy równoległej

Wady:

- tworzenie się wyboi w obrębie głowic ostróg

- nieregularne wykształcenie brzegu w nowej linii regulacyjnej

- niepewne kierowanie strug wodnych na większych krzywiznach orz przy większych prędkościach przepływu wody

działanie ostróg

B

Rodzaje ostróg:

- ostrogi prostopadłe - ostroga uniwersalna, mniej efektywna, ale zawsze efektywna

- ostrogi podprądowe

- ostrogi zaprądowe