Farmakoterapia b贸lu
Rodzaje b贸lu:
Fizjologiczny b贸l nocyceptorowy- np. uk艂ucie szpilk膮 b贸l kr贸tkotrwa艂y
Patofizjologiczny b贸l nocyceptorowy- np. stan zapalny b贸l przewlek艂y
B贸l neuropatologiczny- np. nerwiaki b贸l nieprawid艂owy
Mediatory b贸lu
3 fazy:
Aktywacja
Syntetyzacja
Szerzenie si臋
Zwalczanie dozna艅 b贸lowych
- hamowanie syntezy prostaglandyn za pomoc膮 nieopioidowych 艣rodk贸w przeciwb贸lowych
- obwodowe dzia艂anie opioid贸w
- zapobieganie pobudzeniu nocyceptor贸w poprzez nasi臋kowe i powierzchowne leki znieczulaj膮ce
- znieczulenie przewodowe- hamowanie przewodzenia
- o艣rodkowe dzia艂anie opioidowych i nieopioidowych lek贸w przeciwb贸lowych, 艣rodk贸w przeciwdepresyjnych
- zapobieganie nadwra偶liwo艣ci opioidami i nieopioidami
- wp艂yw na odczuwane prze偶ycia b贸lowe za pomoc膮 opioid贸w, neuroleptyk贸w i przeciwdepresyjnych
Gdzie dzia艂aj膮 leki?
M贸zg i rdze艅 kr臋gowy:
Opioidowe, nieopioidowe przeciwb贸le, leki psychotropowe
W艂贸kno nerwowe typu C mi臋dzy sk贸r膮 a rdzeniem kr臋gowym:
Miejscowe znieczulacze podawane na pow. cia艂a lub nasi臋kowo, nieopioidowe l.p/b贸lowe, opioidy
Schemat farmakoterapii wg WHO
B脫L:
1 stopie艅: nieopioidowe leki przeciwb贸lowe + leki pomocnicze
2 stopie艅: s艂abe opioidy+ nieopioidy+ leki pomocnicze
3 stopie艅: silne opioidy+ nieopioidy+ leki pomocnicze
Dzia艂anie o艣rodkowe
Dzia艂anie analgetyczne: zmniejszanie dozna艅 b贸lowych poprzez pobudzenie receptor贸w opioidowych-> aktywacja zst臋puj膮cego uk艂adu hamuj膮cego przeka藕nictwo b,贸lowe w rdzeniu kr臋gowym-> t艂umione bod藕ce b贸lowe-> uk艂ad limbiczny: zmiana prze偶y zwi膮zanych z bod藕cami b贸lowymi
NIE wp艂ywa na inne doznania czuciowe
Dzia艂anie sedatywne: zmniejszenie aktywno艣ci umys艂owej, nie powoduje jednak amnezji
Dzia艂anie aksjologiczne: usuwanie uczucia strachu i zagro偶enia
Dzia艂anie euforyczne, u chorych czasem dysfotyczne
Hamowanie o艣rodk贸w oddechowego i kaszlu
Na pocz膮tku dzia艂a wymiotnie, p贸藕niej przeciwwymiotnie
Zw臋偶enie 藕renicy-mioza
Wydzielanie hormonu antydiuretycznego
Dzia艂anie obwodowe
Przeciwb贸lowo na obwodowe receptory przeciwb贸lowe
Skurcz od藕wiernika
Zmniejszenie czynno艣ci motorycznej, zwi臋kszenie napi臋cia mi臋艣ni g艂adkich pp- zaparcia spastyczne
Kurcz膮 zwieracze w obr臋bie dr贸g 偶贸艂ciowych
Wzrost napi臋cia mi臋艣ni g艂adkich i zwieracza p臋cherza moczowego
Spadek napi臋cia mm g艂adkich naczy艅-spadek ci艣nienia ortostatycznego
Wydzielanie histaminy si臋 zwi臋ksza- zaczerwienienia, pokrzywki, skurcz oskrzeli u ludzi z dychawic膮 oskrzelow膮
Opioidy co 4h stosujemy, np.: morfina
Mediatory procesu zapalnego
Histamina
Serotonina
Czynnik dope艂niacza
Bradykinina
Prostaglandyny
Leukotrieny
Czynnik aktywuj膮cy p艂ytki
NO
Wolne rodniki
Hamowanie syntezy prostaglandyn
Fosfolipidy-> Kwas Arachidonowy lub inne nienasycone kwasy t艂uszczowe-> cyklooksygenazy!!Tu dzia艂aj膮 NLPZ
NLPZ posiadaj膮 3 dzia艂ania zwi膮zane z hamowaniem aktywno艣ci cyklooksygenazy kwasu arachidonowego w kom zapalnych (izoenzym COX-2) i wynikaj膮cym z tego mniejszeniem syntezy prostaglandyn.
- dzia艂anie przeciwzapalne
- dzia艂anie przeciwb贸lowe
- dzia艂anie przeciwgor膮czkowe
PARACETAMOL- brak dzia艂ania przeciwzapalnego!
Aspiryna- salicylan (kwas acetylosalicylowy)
Przy migrenach bez wymiot贸w w p贸藕nym czasie podaje si臋 Triptan, w przypadku wymiot贸w i nudno艣ci Sumatriptan.