82. Diety alternatywne/wegetarianizm i in./ i ich skutki zdrowotne.

Dieta alternatywna określa sposób żywienia, charakteryzujący się świadomą rezygnacją ze stosowania niektórych rodzajów pokarmów (np. produktów mięsnych wśród wegetarian) i metod przygotowania ich do spożycia.

Założenia wybranych diet alternatywnych ( „diet odchudzających”):

DIETA 1000 kcal – w diecie tej zaleca się zmniejszenie ilości produktów zawierających tzw. „puste kalorie” i „bomb kalorycznych”, czyli duże ilości tłuszczu, słodycze, tłuste mięsa, wędliny, sery, piwo , alkohol

DIETA KALIFORNIJSKA – tzw. dieta kapuściana im więcej jemy zupy, tym lepsze przynosi efekty. Do minusów należy jej monotonia.

DIETA MAKARONOWA

DIETA CHIŃSKA – oparta niemal wyłącznie na zbożach i warzywach jako na produktach najbardziej odpowiadających człowiekowi.

CHRONODIETA – czyli komponowanie posiłków zgodnie z porą dnia. Śniadanie to czas na posiłek wysokokaloryczny, obiad powinien być bogaty w białko i węglowodany, a ubogi w tłuszcz, podwieczorek – świeże owoce, kolacja posiłęk lekkostrawny np.ryby, warzywa.

DIETA RYŻOWA – dostarcza 1000 kcal, dania tej diety zawierają wiele witamin, białka, kwasu foliowego, błonnika. Zalecana duża liczba płynów.

DIETA KLINIKI MAYO – dieta całkowicie eliminuje cukier i skrobię, wszystkie napoje mają być dietetyczne i bez kofeinowe. Nie jemy białej cebuli, ziemniaków, owoców wyj. grejpfrut. Jemy dużo tłuszczu, sałaty, papryki, szpinaku

DIETA OPTYMALNA – to dieta nisko kaloryczna, bogato białkowa i bogato tłuszczowa, uboga natomiast w węglowodany. Autorzy informują o rewelacyjnych wynikach jej stosowania u chorych z nadwagą, z miażdżycą naczyń wieńcowych, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym.

DIETY NISKOWĘGLOWODANOWE

DIETA ATKINSA

DIETA OPTYMALNA

DIETA LUTZA

DIETA KOPENHASKA

DIETY NISKOTŁUSZCZOWE

DIETY WEGETARIAŃSKIE

DIETA ŚRÓDZIEMNOMORSKA

DIETA PRITIKINA

DIETA MAKROBIOTYCZNA

DIETA ORNISHA - DIETA WEGETARIAŃSKA

- składa się głównie z produktów pochodzenia roślinnego

- jest dietą niskotłuszczową

- zawiera sporo węglowodanów złożonych i błonnika

ZALETY:

- ograniczona zawartość tłuszczu i nasyconych kwasów tłuszczowych

- zwiększony udział NNKT

- brak lub niska zawartość cholesterolu

- zwiększona podaż witaminy C

- wyższa zawartość węglowodanów złożonych i błonnika

Doktor Ornish wykazał, że dieta wegetariańska, połączona z odpowiednią korektą stylu życia, umożliwia cofanie się zmian miażdżycowych w naczyniach

Stosując dietę wegetariańską zapobiegamy powstawaniu wielu chorobom, a także skutecznie możemy leczyć choroby już zaistniałe.

Dieta wegetariańska jest tym lepsza im bardziej urozmaicona. Powinna zawierać rośliny strączkowe, nasiona, owoce, warzywa, kasze, orzechy itp.

Wady :

- kłopoty z pokryciem zapotrzebowania na energię

- niedostateczna podaż białka

- deficyt witaminy B12, wit. D

- niedostateczna podaż Ca, Fe, Zn oraz niska ich biodostępność

Dzieci pozostające na diecie wegetariańskiej powinny znajdować się pod stała opieką lekarską, ponieważ ograniczenia żywienia mogą prowadzić do nieodwracalnego upośledzenia ich rozwoju, zarówno fizycznego jak i psychicznego, a także do wystąpienia innych powikłań zdrowotnych.

Autorzy badań nad wpływem diet alternatywnych na organizm dzieci i młodzieży, prowadzonych w ostatnim dziesięcioleciu, w większości wyrażają opinię, że wegetarianizm, zwłaszcza ścisły jest dla nich szkodliwy. Największe niedobory obserwowane podczas stosowania takiej diety dotyczą żelaza, wapnia, witaminy B12 i witaminy D3. Dodatkowo, jeśli dziecko jest na diecie opartej wyłącznie na warzywach, owocach i ziarnach oraz gdy spożywa niewielkie porcje pokarmów, może ona nie pokrywać jego potrzeb energetycznych.

Uważa się, że diety wegetariańskie nie odpowiadają zasadom racjonalnego żywienia w wieku rozwojowym

Niektórzy badacze zwracają uwagę na zwiększone ryzyko występowania u dzieci na diecie eliminacyjnej mniejszych wartości hemoglobiny, liczby czerwonych krwinek (erytrocytów), stężenia żelaza i cynku. Szczególnie zagrożone niedoborami są dzieci pozostające na diecie wegańskiej i makrobiotycznej (z całkowitym wykluczeniem mleka i jego przetworów oraz jaj). U nich konieczna jest suplementacja witaminami B12, D3 oraz wapniem i żelazem.

Wiele kontrowersji budzi stosowanie produktów sojowych u niemowląt i starszych dzieci jako substytutu mleka krowiego. Soja i jej preparaty zawierają znaczne ilości izoflawonów (zbliżonych swoim działaniem do ludzkich hormonów płciowych - estrogenów). Niektórzy badacze stwierdzili, że u kobiet, które w dzieciństwie karmione były mieszankami sojowymi, dłużej trwają krwawienia miesiączkowe i częściej towarzyszą im bóle brzucha.

WNIOSKI:

Wszystkie diety osiągnęły znaczący pozytywny wpływ na zmniejszenie ryzyka chorób serca

Diety te spowodowały spadek poziomu cholesterolu w ciągu roku, wzrost poziomu HDL ( z wyj. Diety Ornisha)

Diety nie wpłynęły znacząco na trójglicerydy, ciśnienie krwi, poziom glukozy

Diety o niskiej zawartości węglowodanów( Atkins i Zone) powodowały spadek trójglicerydów i insuliny a zwiększają poziom cholesterolu HDL

Diety niskotłuszczowe zmniejszają poziom cholesterolu LDL

W przypadku każdej z diet spadek wagi związany był ze zmianami całkowitego poziomu cholesterolu, białka reaktywnego i poziomu insuliny

Wg autorów na spadek masy ciała i zmniejszenie ryzyka chorób serca nie ma wpływu rodzaj diety ale przede wszystkim jej przestrzeganie.

Mimo iż podczas stosowania diety wysokotłuszczowej ( Atkinsa) we krwi wzrasta poziom HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu, to jednocześnie niebezpiecznie zwiększa się stężenie złego cholesterolu LDL, co może prowadzić do rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Powyższą tezę udowodnił dr Richard Fleming, który przeprowadził badania na grupie osób z nadwagą. Artykuł pod tytułem „wpływ niskokalorycznych i niskotłuszczowych diet na utratę masy ciała i czynniki ryzyka choroby sercowo-naczyniowej” ukazał się w prasie naukowej w 2002r.

Po 12 miesiącach stosowania obu tych diet okazało się, że osoby pozostające na normalnej diecie niskokalorycznej utraciły przeciętnie 12% wagi. Wszystkie markery miażdżycowe uległy u nich wyraźnej poprawie. Poziom całkowitego cholesterolu spadł o 30%, frakcji tzw. złego cholesterolu obniżył się o 39%, frakcji dobrej HDL wzrósł o 4%. O 35% obniżył się wskaźnik całkowitego cholesterolu do frakcji dobrego (im niższy, tym lepszy). O 37% spadł poziom trójglicerydów, homocysteiny o 15%, lipoprotein o 11%, a fibrynogenu o 6%.

Natomiast u osób na diecie optymalnej poza spadkiem wagi o 14% - wszystkie wskaźniki procesu miażdżycowego uległy pogorszeniu. Całkowity cholesterol wzrósł o 4%, zła frakcja cholesterolu LDL o 6%, dobra frakcja HDL obniżyła się o 6%, współczynnik całkowitego cholesterolu do frakcji dobrego wzrósł o 10%. Zwiększył się poziom trójglicerydów o 5,5%, homocysteiny o 12,4%, lipoprotein alfa o 31%, a fibrynogenu o 12%. Wszystkie te niekorzystne zmiany były oczywiście niedostrzegane przez chorych.

Jak wynika z tej pracy, dieta optymalna dała korzystne wyniki u osób z nadwagą, wyraźnie ją zmniejszając. Ale okazała się również niekorzystna - przyspieszając proces miażdżycowy. Wszystkie te niekorzystne zmiany były oczywiście niedostrzegane przez chorych.

WYKŁAD

WEGETARIANIZM

Przesłanki wyboru wegetarianizmu- ekonomiczne, ekologiczne, zdrowotne, religijne, kulturowe, etyczne, wynikające z mody

Zdrowotne- szczuplejsza budowa ciała, mniejsze zagrożenie kamienicą nerkową, wątrobową, raka jelita grubego

Argumenty ekologiczne- problem utylizacji zwłok zwierzęcych

KLASYFIKACJA DIET WEGETARIAŃSKICH

-semiwegetariańska

-laktowegetariańska

-laktoowowegetariańska

-wegańska

Spożycie energii u wegetarian może być podobne do tradycyjnej diety.

Białko- pobranie tego energii mniejsze i mniejszy udział energii z tego składnika

Wielonasycone kwasy tłuszczowe- większe spożycie u wegetarian

Błonnik- większe spożycie u wegetarian niż u wszystkich

Korzystny wpływ diet wegetariańskich- na zdrowie człowieka

-choroba niedokrwienna serca, mniejsza zachorowalność u wegetarian

-mniejsza zawartość LDL cholesterolu

- większa zawartość PUFA, NIKT

-ciśnienie krwi u wgetarian niższe

Niekorzystne skutki dla zdrowia

-niedokrwistość

-megaloblastyczna anemia

-krzywica i osteomalacja

Przykłady produktów i potraw wegetariańskich- mleko sojowe, ciecierzyca> naukam o żywieniu nie zaleca stosowania diety wegetariańskiej dla dzieci, osób karmiących, młodzieży, kobiet ciężarnych. Zalecana jest dla ludzi dorosłych prowadzących mało i średnio aktywny tryb życia. Dieta wegetariańska może być pomocna do zapobiegania chorobom cywilizacyjnym