Sport osób niepełnosprawnych

www.bbc.co.uk/news/uk-england-19324787

WYKŁAD 1

kosmol-str 37

pierwsze zmianki dla sportuosób niesłyszących-nie było problemu ze sprzętem

pierwsze zawodu po urazie rdzenia

sir Ludwig Guttmann-

1948 r 28.lipca Stoke Mandeville
narodowe igrzyska Stoke Mandeville Paraplegików
zawody sportowe na terenie szpitala w dniu otwarcia XI Letnich Igrzysk Olimpijskich

1952 rok olimpijski Stoke Mandeville
I Międzynarodowe Igrzyska Stoke Mandeville

1960 rok RZYM
I Międzynarodwoe Igrzyska dla niepełnosprawnych –nie ificjalne I letnie Igrzyska Paraolimpijskie

Lekka atletyka

Zawody łucznicze w Stoke Mandeville 16 uczestników w tym 2 kobiety
szermierka

letnie IP
Pekin 2008
Ateny 2004
Sydney 2000
Atlanta 1996
Barcelona 1992
Seul 1988
Stoke Mandeville/New Jork 1984
Arnhem 1980
Toronto 1976
Heidelber 1972
Tel Avie 1968
Tokio 1964
Rzym 1960

Zimowe IP
Vancouver 2010
Turyn 2006
Sal Lake City 2002
……

1972 Heidelberg po raz pierwszy brali udział Polacy. Więcej dyscyplin dla osób z porażeniem 4kończyn
1980 Arnhem
1992 Barcelona , przełomona olimpiada pod względem medialnym – po raz pierwszy wzieli udział zawodnicy z lekka niepełnosprawnością intelektualną

2000 Sydney – po raz ostatni(potem dopiero w Londynie) wzieli udział zawodnicy z lekka niepełnosprawnością intelektualną

Sprawni razem-dla upośledzonych w stopniu lekkim
Olimpiady specjalne- dla osób z niepełnosprawnością intelektualną

2008 –Pekin
rozpowszechnienie i popularyzacja sportu osób niepełnosprawnych

Proces integracji na poziomie miedzynarodowycm najważniejszych komitetów oraz organizacji sportowych można podzielić na 4 okresy
1. Lata 1948-1979 uznanie (deklaracje)
2.lata 1980-1988 zbliżenie
3.lata 1989-1999 bezpośrednie powiązania
4.od roku 2000 oficjalne porozumienia i współpraca

Adaptowana aktywność fizyczna- obejmuje ruch,aktywność fizyczna i sportów ,w których kładzie się specjalny nacisk na korzyści i możliwości osób z uwarunkowaniami ograniczającymi , takich jak osoby niepełnosprawne , z uszczerbkiem na zdrowiu, osób w podeszłym wieku,.

Sport +osób niepełnosprawnych –jest formą aktywności człowieka , mająca na celu doskonalenie jego sił psychofizycznych , indywidualnie lub zbiorowo , wg reguł umownych - ustawa o kulturze fiz

niepełnosprawność wg WHO to wszelkie ograniczenie lub wynikający z uszkodzenia brak zdolności wykonywania czynności w sposób lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka

Sport osób niepełnosprawnych –stanowi wierne odbicie przyjetych w społęczeństwei różnych form rozgrywek i zawodów sportowych, zmodyfikowanych do możliwości osób niepełnosprawnych zakwalifikowanych do określonych grup i klas startowych; -obejmuje dyscypliny stworzone specjalnie dla osób niepełnosprawnych (goalball,rugby na wózkach) jak i formy aktywności przystosowane i zmodyfikowane (tenis na wózkach, koszykowka na wózkach , kolarstwo tandemowe)

Formy sportu osób niepełnosprawnych ( w zależności od celu, grup działających w środowisku)
-rehabilitacyjna[odtworzenie pewnych funkcji, zapobieganie zanikom itd.]
-rekreacyjna {forma dająca wypoczynek, dla przyjemności w czasie wolnym, turystyka kwalifikowana też się tu zalizca itd.}
-sport wyczynowy [nastawiona forma działalności na osiąganie wyników sportowych, muszą być regulaminy w zawodach by mowić o sporicie wyczynowym]

cele sportu osób niepełnosprawnych:
Lorenzen 1977
chawla 1994
durstine i WSP. 2000
Legg 2003
Silver 2004

rola sportu.. „trening sportowy przyspiesza proces rehabilitacji”
„trening sportowy pomaga w codziennym funkcjonowaniu”

CELE SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH wg Lorenzen 1977

1. Leczniczy [usprawnia się uszk.tkanki o ile nie są odnerwione, zapobieganie wtórnym powikłaniom, wspomaganie regeneracji organizmu/tkanek]

2. Biologiczny[ wspomaganie normalnego rozwoju sprawnego układu, zapobieganie zmianom inwolucyjnym/z powodu bezczynności]

3. anatomiczno-fizjologiczny [funkcja w celu utrzymania elsatycznośći tkanek, prawidłowych zakresów ruchów i stosunku w stawach]

4. higieniczno-zdrowotny [poprawa zdrowia, zahartowanie organizmów, poprawa jakości zdrowia, zwiększenie świadomości co do własnego zdrowia-umycie po treningu, jak się przygotować do treningu przy problemach z pęcherzem , jak się żywić/jak pić, jak dbać by nie mieć odleżyn, nawyki higieniczno-zdrowotne itd.]

5. wychowawczo-psychologiczny [zdrowy rozsądek w wychowaniu zwłaszcza u dzieci –rozróźnienei sytuacji gdzie trzeba pomagać a gdzie nie, uczenie koleżeństwa, punktualności, rzetelności, odpowiedzialności i współodpowiedzialnośći, uczy współdziałania w grupie, ćwiczenie/doskonalnie społecznych postaw, branie odpowiedzialności za swoje zachowanie]

6. hedonistyczny [hedonizm=przyjemność, sport powinna kojarzyć się z przyjemnością, wyjazd na obóz/zawody to przyjemność, zwiedza się świat i jest to przyjemne, duże zawody/wysoka randa/wspomnienia/medale/zdjęcia =przyjemne]

7. estetyczny [szczególnie dokrzyczy poprawy jakości ruchu, poprzez trening sportowy nawet nie związany z codziennymi ruchami to i tak poprawa np. lokomocje/ estetyka ruchu, estetyka lokomocji, estetyka zawodów sportowych]

8. społeczny [ wyjście z osamotnienia to innych zawodników, możliwość edukacji społeczeństwa :spotkanie osoby sprawnej z zawodnikiem niepełnosprawnym]

9. ekonomiczny [ by zawodnik miał lepszą pracę, więcej zarabiał, stypendia/ dla kraju :lepiej by się usprawniał na turnusie niż w ośrodku rehab ]

10. propagandowo-potyliczny [ cel promocyjny teraz, politycy popierają –element promocji sportu /aktywności i problemu osób niepełnosprawnych np. nie ma jak dojechać na trening itd]

cele osób wg chawli
-cele lecznicze: leczniczy, biologiczny, anatomiczno-fizjologiczny, higieniczno-zdrowotny
-cele społeczne: wychow-psycholog, estetyczny itd.

cele wg durstinea
-optymalizacja funkcjonowania fizjologiczneho
-zmniejszenie ryzyka powstawania i rozwijania wielu chorob
-pozytywne zmiany..
-

cele wg legga:
-fizyczny
-psycholoficzny
-ekonomiczny

cele wg silvera 2—4
cele fizyczne i psychologiczne

cechy SON . prof. Geda wyróżnił 3 zasadnicze cechy sportu osób niepełnosprawnych który powinien być:
-dostosowany do potrzeb indywidualnym ćwiczących
-bezpieczny
-powszechny

ZASADY UPOWSZECHNIANIA SON

1. -dostosowany do potrzeb indywidualnym ćwiczących

2. –bezpieczny

3. –powszechny

4. -organizacja zajęć powinna sprzyjać integracji max ON

5. -sport powinien zapewniać wszechstronny rozwój bez specjalizacji

6. należy stwarzać warunki sprawiedliwej rywalizacji sportowej

CAMP SHRIVER

I ŚWIATOWE IGRZYSKA SO 20.06 1968 Chicago

Nurt paraolimpijski
olimpiady specjalne – dla osób z niepełnosprawnością intelektualną
dla osób niesłyszących

wykład nr2 11.03

jako głuche można uznac osoby u których spontaniczny rozwój mowy oraz języka pozostaje bardzo opóźniony lub też został całkowicie zahamowany z powodu:
-znacznego uszkodzenia słuchu
-braku oddziaływań wychowawczych
-nie zastosowania protezy (od 0,5 r.ż dziecko może mieć aparat)

STOPNIE USZKODZENIA SŁUCHU WG MIĘDZYNARODOWEGO BIURA AUDIOLOGICZNEGO -BIAP
-LEKKI
-UMIARKOWANY
-ZNACZNY
-GŁĘBOKA
-CAŁKOWITA GŁUCHOWA

LEKKA GŁUCHOTA: UBYTEK OD 21-40DB
-mowa jest odbierana przy normalnym natężeniu głosu
-przy ściszeniu głosu lub zwiększeniu odległości źródła głosu pojawiają się problemy ze słyszeniem
-większość dźwięków życia codziennego jest słyszalna
-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole osób pełnosprawnych

UMIARKOWANA GŁUCHOTA : UBYTEK JEST 41 DO 70DB
-mowa jest odbierana przy dużym natężeniu głosu
-mowa jest łatwiej rozumiana gdy istnieje możliwość obserwacji rozmówcy
-część dźwięków życia codziennego jest slyszalna przy protezowaniu
-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób niedosłyszących

ZNACZNA GŁUCHOTA : UBYTEK OD 71 DO 90 db
- mowa jest rozumiana przy bardzo dużym natężeniu głosu i małej odległości źródła głosu od ucha
-hałas jest słyszalny
-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób niedosłyszących
*dziecko idzie do szkoły dla niesłyszących o ile nie ma innych sprzężeń

GŁĘBOKA GŁUCHOTA od 91 do 119 db
-mowa jest nieslyszalna
-jest słyszalny tylko bardzo duży Halas przy protezowaniu
-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób głuchych

CAŁKOWITA GŁUCHOTA :ubytek powyżej 120db
-brak percepcji słuchu, ani mowa ani hałas nie są słyszalne
-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób głuchych (j.migowy +alternatywne formy komunikacji rysowanie/ historie obrazkowe i próba opisu rzeczownik+czasownik+przymiotnik

BIAP: uwzględniając :
-stopień uszkodzenia słuchu
-umiejetnośc posługiwania się mową wyróżnia się:
1.OSOBA NIEDOSŁYSZĄCA
-lekki lub umiarkowany stopień uszkodzenia sluchu
-możłiwośc korygowania uszkodzenia przy pomocy aparatu słuchowego tak że nie powoduje ono większych trudności oraz ograniczeń w orientacji w otoczeniu i porozumiewaniu się ze słyszącymi

2.OSOBA GŁUCHA
-znaczny lub głęboki stopień uszkodzenia słuchu
-calkowite zniesienie czynności narządu słuchu lub głębokie ich uszkodzenie
-utrudniona , ograniczona lub niemożliwa orientacja w otoczeniu i porozumieniwaniu się ze słyszącymi, pomimo korekcji aparatami słuchowymi

3.OSOBA OGŁUCHŁA
-znaczne , głębokie lub całkowity stopień uszkodzenia słuchu
-uszkdozenie analizatora słuchu po nabyciu umiejętności posługiwania się mową [nauczyła się już mówić i straciła słuch]

4.OSOBA GŁUCHONIEMA
znaczny lub głęboki stopień uszkodzenia słuchu przed nabyciem umiejętności posługiwania się mową

KOMUNIKACJA TO :
-porozumiewanie się
-przekazywanie myśli
-udzielanie informacji
-zdobywanie informacji

KOMUNIKACJA WERBALNA [wypowiedzi]
1.język naturalny:mowa
-monolog
-dialog
-dyskusja

KOMUNIKACJA POZAWERBALNA
1.paralingwistyczna [mimika, gesty, śmiech, mowa ciala]
2.języki sztuczne
-system symboli : matematyka, fizyka, chemia np.H₂O
-systemy znaków[ drogowych, wojskowych, służbowych, topograficznych]
3.wizualna [ubiór, tatuaż, reklama, taniec, balet, pantomima]
4.audialna [sygnały , muzyka, nieartykułowane dźwięki]

Osoby głuche wykorzystują w komunikowaniu się
-język migowy
-alfabet palcowy
-język migany
-fonogesty
-odczytywanie z ust

*kanał gestowo –wzrokowy wykorzystuje się!!!

JĘZYK MIGOWY: system znaków ideograficznych, które określają poszczególne słowa lub krótkie zwroty lecz nie posiadają systemów morfologicznych [brak odmian znaków migowych przez przypadki, rodzaje , osoby] dlatego też , o sensie zdania decyduje szyk wyrazów

ALFABET PALCOWY: zestaw znaków oznaczających poszczególne litery alfabetu. Stosujemy gdy wprowadzamy wyraz.

JĘZYK MIGANY : system znaków migowych używanych w szyku gramatycznym języka ojczystego, a za pomocą alfabetu palcowego są dodawane końcówki fleksyjne

FONOGESTY: specjalne ruchy jednej ręki [prawej lub lewej] towarzyszące mówieniu które pomagają wsłuchać się w żywa mowę i dokładnie odczytać wypowiedzi z ust

ODCZYTYWANIE MOWY Z UST: poprzez obserwację układuust rozmówcy
1.odbiór mowy w ten sposób [bez uzupełniania go odbiorem słuchowym] możliwy jest jedynie przez kilka do kilkunastu minut przy zachowaniu bliskiej odległości rozmówcy ze względu na szybkie męczenie wzroku
2.odbiór mowy uzależniony jest od czytelności [optyczności] układu ust

Sposoby komunikowania się osób głuchych:
-unimodalne: jednokanałowe
-bimodalne :dwukanałowe
-multimodalne : wielokanałowe

Jan ściepszyński urodzony w Szczebrzeszynie 1865r?

unimodalne: jednokanałowe -poprzez:
-słuch
-czytanie mowy z ust
-alfabet palcowy [ my migamy i dziecko odczytuje]
-znaki języka migowego [powiedz napisz co to jest]

bimodalne :dwukanałowe poprzez
- słuch i czytanie mowy z ust
-słuch i alfabet palcowy
-słuch i znaki języka migowego [zawsze migając musi mówić!! By wymigany kojarzył się z dźwiękiem]
-czytanie mowy z ust i znaki języka migowego
-czytanie mowy z ust wspomagane alfabetem palcowym

multimodalne : wielokanałowe
- czytanie mowy z ust , słuch i alfabet palcowy
-czytanie mowy z ust, słuch i znaki języka migowego
uwaga jeżeli powyższe kanały są mało skuteczne, wspomagamy się znakami graficznymi

alternatywne formy komunikacji : nauczyciel ma zestaw kolorowych pisaków i kartkę i maluje + podpisuje, by dziecko zapamiętało

osobom podejmującym prace z niesłyszącymi można zasugerować pewne wskazówki , których przestrzeganie pomoże zastosować odpowiednie działania rehabilitacyjne. Powinny one zmierzać w kierunku
-symetrycznego rozwijania siły mięsni stabilizujących głowę, tułów i kończyny
-kontrolowanego utrwalania odpowiednich nawyków ruchowych
-stałego kształtowania koordynacji ruchowej oraz równowagi
-zwiększeniu sprawności układu krążenia
-zwiększenia sprawności układu oddechowego

*pojemność życiowa płuc o 1/3 mniejsza niż u zdrowych osób
*ćwiczenia rozciągające klatkę piersiową

W przygotowaniu zabaw i ćwiczeń ruchowych dla osób głuchych i słabo słyszących NIE WOLNO zasłaniać oczu ! bo to ważny kanał przekazu dla nich wzrok

Mówić powoli, czytelnie, optycznie by zdążyła osoba zrozumieć/ odczytać z ust / zinterpretować nasz przekaż !