Patofizjologia

1. Apoptoza a nekroza.

W jednym i drugim przypadku dochodzi do śmierci komórki, np. poprzez nowotwory, białaczki, miażdżycę, zapalenie, leczenie (np. nowotworowe), promieniowanie. Dochodzi wtedy do spadku O₂ (niedotlenienie komórek) i wzrostu O₂^●, H₂O₂, OH^●.

Martwica (necrosis, nekroza), często nazywana „przypadkową” śmiercią komórki, jest biernym, katabolicznym procesem degeneracyjnym, konsekwencją działania na komórkę czynników uszkadzających jej funkcje w sposób nieodwracalny. Czynnikami, które wywołują martwicę są:

• Wirusy

• Hipotermia

• Hipoksja

• Niedokrwienie

• Trucizny

Apoptoza jest fizjologicznym procesem, dzięki któremu organizm eliminuje komórki niepotrzebne lub nieprawidłowe, potencjalnie szkodliwe.

Jest to proces aktywny, przebiegający z udziałem metabolizmu komórkowego i obejmujący aktywację genów i syntezę białek. Czynnikami, które wywołują apoptozę są:

• zmiany fizjologiczne (spadek poziomu czynników wzrostu, zmiany w dopływie hormonów)

• działanie czynników uszkadzających w „dawce” umiarkowanej (zewnętrznych czynników uszkadzających, toksyn komórkowych – nadmiaru aminokwasów pobudzających, wolnych rodników)

WYSTĘPOWANIE APOPTOZY

• zaprogramowana śmierć komórek w czasie embriogenezy

• hormonozależna inwolucja komórek

• jako mechanizm homeostazy zapewniający prawidłową ilość komórek w tkankach proliferujących

• w układzie immunologicznym (selekcja tymocytów w grasicy, neutrofile w ostrym zapaleniu)

• apoptoza wywołana przez limfocyty T cytotoksyczne

• atrofia narządów po zatkaniu przewodów wyprowadzających

• apoptoza komórek w guzach nowotworowych

• śmierć komórek w niektórych chorobach wirusowych

• starzenie się komórek

• śmierć komórek w przypadku działania czynników uszkadzających w małych dawkach

MARTWICA – ZMIANY MORFOLOGICZNE

• utrata integralności błony komórkowej

• pęcznienie cytoplazmy

• pęcznienie i dezintegracja organelli komórkowych

• liza komórki

APOPTOZA – ZMIANY MORFOLOGICZNE

• zachowanie integralności błony komórkowej

• obkurczenie się cytoplazmy i kondensacja chromatyny

• agregacja chromatyny przy błonie jądrowej

• fragmentacja cytoplazmy i segregacja organelli komórkowych

• tworzenie się pęcherzyków przez otaczanie błoną komórkową fragmentującej cytoplazmy

• powstawanie ciałek apoptotycznych przez odrywanie się pęcherzyków od komórki macierzystej

MARTWICA – ZMIANY BIOCHEMICZNE

• zaburzenie funkcji transporterów, kanałów jonowych

• cięcie DNA przez endonukleazy w miejscach przypadkowych (DNA poddane elektroforezie formuje w żelu ciągłą smugę)

• proces bierny, niezależny od ATP, przebiega również w 4°C.

APOPTOZA – ZMIANY BIOCHEMICZNE

• translokacja fosfatydyloseryny do zewnętrznej warstwy błony komórkowej

• wypływ cytochromu c i AIF z mitochondriów

• aktywacja kaskady kaspaz

• aktywacja kinaz białkowychi fosfataz

• cięcie DNA na mono- i oligonukleosomy (180-200 par zasad i ich wielokrotności) – w elektroforezie obraz drabinki

• mobilizacja wewnątrzkomórkowego wapnia

• aktywacja transglutaminaz

• aktywny proces zależny od ATP, nie przebiega w 4°C.

ODPOWIEDŹ TKANKOWA

Martwica:

▪ dotyczy często dużych, zwartych grup komórek

▪ fagocytoza przez makrofagi

▪ odczyn zapalny

Apoptoza:

▪ dotyczy pojedynczych komórek, rozsiana w tkance prawidłowej

▪ fagocytoza przez rezydujące komórki żerne oraz wędrujące makrofagi

▪ brak odpowiedzi zapalnej.

1. Charakterystyka zapalenia.

Zapalenie – jest to uniwersalna reakcja organizmu na oddziaływanie szkodliwego bodźca. Reakcja zapalna ma charakter miejscowy (ogniskowy), jednak jej właściwy przebieg uwarunkowany jest zarówno lokalnie jak i ustrojowo. Cztery charakterystyczne objawy zdefiniowane w 1r.n.e. : ciepło, ból, zaczerwienienie, obrzęk.

Wpływ na przebieg zapalenia ma zarówno rodzaj tkanki w której dany proces zapalny się toczy jak i rodzaj bodźca zapalnego. Zapalenie jest reakcja obronną i najczęściej powiązane jest nierozłącznie z procesami naprawczymi. W pewnych szczegółowych okolicznościach może ono jednak prowadzić do nieodwracalnego zniszczenia tkanki, której się toczy, z następową utratą funkcji. Zapalenie w różnym stopniu bierze udział w patomechanizmie ogromnej większości, jeśli nie wszystkich chorób somatycznych.

Elementy biorące udział w zapaleniu

• Naczynia włosowate : komórki śródbłonka, błona podstawna (koalgen, lamilina, fibronektyna, proteoglikany)

• Tkanka łączna: komórki tkanki łącznej (w stanie spoczynkowym, komórki tuczne, nieliczne makrofagi i limfocyty, fibroblasty) i macierz tkanki łącznej (białka, glikoproteiny i proteoglikany o właściwościach adhezyjnych i strukturalnych)

• Komórki zapalne: komórki krwi (odporność wrodzona):

• Komórki tuczne – ulokowane w pobliżu powierzchni ciała (układ pokarmowy, drogi oddechowe), przy bliskim kontakcie z czynnikiem zapalnym uwalniają histaminę, heparynę, aktywator plazminogenu, czynniki chemotaktyczne, mogą fagocytować bakterie, prezentować antygeny w MHC kl. I i II

• Komórki śródbłonka – wytwarzają niektóre czynniki krzepnięcia, , AT III, prostacyklinę, substancje fibrynolityczne

• Płytki krwi – ich aktywacja prowadzi do uruchomienia kaskady krzepnięcia, uwalniają serotoninę, czynnik vWf, plazminogen, fibrynogen, PDF, cząsteczki adhezyjne

• Neutrofile – fagocytują drobnoustroje, jako pierwsze w ostrym zapaleniu, produkują niektóre cytokiny prozapalne

• Eozynofile - fagocytują głównie kompleksy immunologiczne, nie zawierają enzymów przeciwbakteryjnych, produkują histaminę

• Makrofagi – komórki pochodzące z krwi (monocyty) posiadają zdolność ruchu (słabsza od neutrofili) i fagocytozy, odgrywają główna role w zejściowej fazie zapaleń ostrych w zapaleniach podostrych i przewlekłych, prezentują antygeny w MHC kl. II limfocytom TH, produkują cytokiny (Il-1, INF-γ, TNF), enzymy proteolityczny, składowe dopełniacza

• Komórki NK – zabijają głównie na drodze apoptozy komórki nowotworowe lub zainfekowane pasożytami wewnątrzkomórkowymi, działają na drodze swoistej, biorą udział w ADCC (cytotoksyczność zależna od przeciwciał) – odpowiedź humoralna.

• Komórki krwi (odporność nabyta)

• Limfocyty T_c i T_h - TH regulują odpowiedź komórkową i humoralną (wytwarzają bardzo dużo cytokin regulujących proces zapalny). TC działa ją w odpowiedzi komórkowej, rozpoznają antygeny wewnątrzkomórkowych (MHC kl. I), produkują pewne cytokiny biorące udział w rozwoju reakcji zapalnej

• Limfocyty B i plazmocyty – odpowiedzialne za rozwój humoralnej odpowiedzi immunologicznej, prezentują limfocytom TH antygeny zewnątrzkomórkowej z cząsteczką MHC kl. II, produkują i uwalniają przeciwciała o danej swoistości (komórki plazmatyczne)

• Czynniki humoralne – mediatory zapalenia o działaniu lokalnym:

• Histamina – komórki tuczne i bazofile (chemotaksja eozynofilów, wzrost przekrwienia zapalnego, wzrost przepuszczalności ściany żyłek)

• Serotonina – płytki krwi (p.w.)

• Bradykinina – tkanki-układ kinin (p.w. + wywołuje ból)

• Czynniki humoralne – mediatory zapalenia o działaniu lokalnym:

• Składowe dopełniacza – osocze (aktywacja komórek tucznych: C3a, C4a, C5a- anafilatoksyny), wzrost przepuszczalności ściany żyłek, chemotaksja neutrofilów ( C3a C5a, C5b67), szok osmotyczny i lizakomorek docelowych

• Prostaglandyny – leukocyty, komórki endotelium, płytki krwi

• Leukotrieny - leukocyty

• Tromboksan A₂ – płytki krwi

• Prostacyklina – komórki endotelium

• PAF – komórki tuczne, neutrofile, makrofagi

• Elastaza, kolagenaza – granulocyty

• Czynniki humoralna – cytokiny:

• Il-1, TNF-α, INF-γ – makrofagi, neutrofile, limfocyty T

• Cząsteczki adhezyjne:

• Selektyny

• Integryny

Białka ostrej fazy – białka, których stężenie w przebiegu zapaleniazwiększa się o co najmniej 25% to pozytywne białka ostrej fazy, a których się zmniejsza to negatywne białka ostrej fazy.

Pozytywne – ceruloplazmina, C3, C4, α₁-antychymotrypsyna, haptoglobina, fibrynogen, CRP, składnik surowiczy amyloidu A (SAA)

Ujemne – albumina, transferryna, α₂-glikoproteina

1. Czynniki ryzyka miażdżycy

▪ Styl życia:

▫ dieta

▫ palenie tytoniu

▫ aktywność fizyczna

▪ Cechy biochemiczne i fizjologiczne:

▫ RR, hiperhomocysteinemia

▫ TC (LDL-ch)

▫ HDL-ch

▫ TG

▫ glikemia / DM

▫ nadwaga / otyłość

▫ czynniki trombogenne

▫ markery zapalenia

▪ Pozostałe cechy indywidualne:

▫ wiek

▫ płeć

▫ rodzinne obciążenie ChSN (choroby sercowo-naczyniowe)

▫ obecność ChSN

▫ markery genetyczne

Hemostatyczne czynniki ryzyka miażdżycy:

• Fibrynogen i D-dimery

• Czynnik VII

• Endogenne składowe układu fibrynolizy

• Płytki krwi i czynnik vWf

• Czynnik VIII

• Trombina

Genetyczne podłoże miażdżycy: rodzinna hipercholesterolemia, trójglicerydiema, złożona hiperlipidemia

1. Patogeneza cukrzycy

Genetyczne czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy : HLA DR3, DR4, DR3/4 heterozygota

Choroby, w których występuje cukrzyca: zespół/ choroba Cushinga (nadmiar ACTH i glikokortykosteroidów), akromegalia (wzrost hormonu wzrostu), urazy mózgu, wstrząs, guz chromochłonny (wzrost amin katecholowych), nadczynność tarczycy, aldosteroma, – endokrynopatie.

Cukrzyca jest następstwem zniszczenia komórek β trzustki z bezwzględnym deficytem insuliny, co ma podłoże albo idiopatyczne albo immunologiczne (cukrzyca typu 1)

Przyczyną cukrzycy może być otyłość, gdzie dochodzi do insulinooporności (cukrzyca typu 2).

Innymi przyczynami mogą być: genetyczne uwarunkowania dysfunkcji komórek β trzustki (cukrzyca MODY), genetyczne zaburzenia działania insuliny, zaburzenia receptora dla insuliny, choroby zewnątrzwydzielniczej trzustki : zapalenie, uraz, nowotwór, torbielowate zwłóknienie trzustki, hemochromatoza, zwłóknienie i kamica trzustki.

Leki i chemikalia, które zniszczyły trzustkę: kwas nikotynowy, glikokortykosteroidy, hormony tarczycy, diazoksyd, agoniści rec. Β-adrenergicznych, tiazydy, fenytoina, interferon alfa. Wirusy: cytomegalii i różyczki.

Generalnie zły stan zdrowia: odżywianie, brak ruchu, wszystko co niszczy trzustkę… (jeżeli chodzi o nabytą).

1. Otyłość – BMI, powikłania, charakterystyka

W otyłości dochodzi do rozwoju insulinoopornośći:

• Wysoka mobilność tkanki tłuszczowej

• Wzrost uwalniania WKT

• Dopływ WKT do wątroby, mięśni (konkurencja z glukozą o możliwość przemian)

• Zaburzenia wewnątrzkomórkowego metabolizmu glukozy

• Uposledzenie wykorzystania glukozy przez komórki mięśni szkieletowych i wątrobę (insulinooporność)

W otyłości dochodzi do zbaurzeń gospodarki lipidowej i węglowodanowej:

• Wzrost syntezy VLDL

• Wzrost IDL, LDL

• Wzrost katabolizmu VLDL, IDL, LDL

• Oporność na insulinę

• Zaburzona utylizacja glukozy

• Zaburzenia metabolizmu lipoprotein

Otyłość prowadzi do miażdżycy poprzez:

• Wzrost cytokin, leptyny, WKT i spadek adiponektyny:

• Co powoduje oporność na insulinę, zaburzenia przemian glukozy, zaburzenia metabolizmu lipoprotein:

• Skutkiem jest hiperlipidemia, cukrzyca, nadciśnienie

Złe odżywianie i brak wysiłku fizycznego jest przyczyną otyłości ! Do otyłości może również prowadzić źle wyrównana cukrzyca typu 2.

BMI – wskaźnik masy ciała. Oblicza się go wg wzoru:

BMI = masa/wzrost²

Służy on do oceny zagrożenia chorobami związanymi z nadwagą i otyłością

Zakresy wartości:

a) wg podstawowej klasyfikacji:

• < 18,5 – niedowagę

• 18,5–24,99 – wartość prawidłową

• ≥ 25,0 – nadwagę

b) wg poszerzonej klasyfikacji:

• < 16,0 – wygłodzenie

• 16,0–16,99 – wychudzenie (spowodowane często przez ciężką chorobę lub anoreksję)

• 17,0–18,49 – niedowagę

• 18,5–24,99 – wartość prawidłową

• 25,0–29,99 – nadwagę

• 30,0–34,99 – I stopień otyłości

• 35,0–39,99 – II stopień otyłości (otyłość kliniczna)

• ≥ 40,0 – III stopień otyłości (otyłość skrajna)

Wskaźnik ten stosowany jest tylko dla osób dorosłych lub dorosłej młodzieży ! od ok. 14-15 lat.

To chyba wsio… pytania opracowane zostały na podstawie materiałów z patofizjo i diagno.. właściwie kopiuj wklej ze slajdów wiec jak cos zle to pretensje nie do mnie :P odpowiedziałam konkretnie na pytania nie wgłębiałam się szczegolowo: jak patogeneza to patogeneza. Z reszta jak cos na te pytania zawsze można cos wymyslic owocnej nauki zycze