Sztuka chrześcijańska:

- prześladowania Chrześcijan, ponieważ nie chcieli uznać boskości Cesarza

- spowodowało to upadek sztuki chrześcijańskiej

- Chrześcijan nie interesowało życie zmysłowe

- starali się zobrazować życie duchowe

- malarstwo głównie katakumbowe

- ikony

- motyw pasterza z owcą na ramionach występował w sztuce rzymskiej i greckiej

- nowe wyobrażenia

- dążenie do Boga

- przedstawienie męczeństwa

# motyw oranta - wzniesione w modlitwie ręce

- od uznania Chrześcijaństwa w IV w. n.e. w kościołach zaczęto wprowadzać mozaiki

- wyraźna sztuka

- w Mauzoleum:

* wątek Chrystusa jako dobrego pasterza

* zmiana postaci Chrystusa:

& na początku głównie jako Dobry Pasterz

& pojawia się aureola

& szata dostojnika

& Chrystus jako władca

& zamiast młodego człowieka Jezus pojawia się jako dojrzały mężczyzna

- mozaiki wykonywano z kostek marmuru

- w czasach początków Chrześcijaństwa pojawiły się mozaiki z kostek szklanych

@ podkreślały blask

@ dekoracja skupiona wewnątrz kościoła

@ w bazylikach dekoracja skupiona w apsydzie nad ołtarzem

@ krzyż jako symbol Chrześcijan, a nie męczeństwa

@ wyobrażenie Jeruzalem

- podział na cesarstwo zachodnie i wschodnie

# Bizancjum (wschodnie) - potęga kulturowa i polityczna

-> Cesarz Justynian - jeden z najbardziej zasłużonych dla sztuki

# Rzym (zachodnie) nie uchroniło się przed najazdami plemion pogańskich

- pewne zasady sztuki chrześcijańskiej zostały zachowane mimo udziału w sztuce wielkich artystów

$ ciała przedstawiane dość płasko

$ ciężko określić sylwetkę

$ najbardziej plastyczna twarz

$ nie ma dążenia do uchwycenia ciała

- sprowadzenie sztuki zachodniej do ornamentów

- chrystianizacja Europy staje się początkiem zjednoczenia

- istotną rolę pełniły manuskrypty i ilustracje

- manuskrypty były najbardziej przydatne mnichom szerzącym Chrześcijaństwo

- chrystianizacja nie przetrwała śmierci Karola Wielkiego

- Dynastia Ottonów udało się szerzenie religii

- sztuka nie była skierowana już tylko do uczonych mnichów, ale do wszystkich ludzi

- podstawą sztuki Romańskiej była rzeźba

% kapitele

% tympanony

& głównie wyobrażenie sądu ostatecznego

& Jezus jako surowy sędzia

- religia oparta na strachu przed grzechem i wiecznym potępieniem

* Chrystus ukazany jako postać ponadnaturalnie duża

* upraszczanie ciała ludzkiego

* znaczna typizacja postaci

* brak traktowania indywidualnego

* postaci stają się przedstawieniem typu - głównie zbawionych lub potępionych

* Jezus występował również w roli prawodawcy

& w tym wypadku w otoczeniu 4 ewangelistów

* rozłożone w geście sądzenia ręce

- uproszczenia i deformacje ciała (ponieważ miało wyrażać wartości duchowe - głów tęsknotę do Boga)

były widoczne we wszystkich rzeźbach

- bezkrytyczna czytelność postaci zbawionych i potępionych

@ dobre postaci idealizowane

@ złe postaci oszpecone, nierzadko pozbawione człowieczeństwa

- sztuka głównie anonimowa

- zaskakująza rzeźba przedstawiająca Ewę w trakcie popełniania grzechu

& uświadomienie cielesności Ewy

& atysta się podpisał

- niezachowana dekoracja malarska zakłamuje odbiór architektury

- sklepienie kolebkowe

- pojawiają się tzw. bestiariusze - postaci pozbawione obecności Boga

$ opisy dalekich ludów

$ w ramach bestiariuszy prezentowano wyobrażenia odległych ludów

$ centaury, demony, gryfy, syreny itd.

$ postaci z mitologii greckiej

- rzeźba drewniana - nie aż tak rozpowszechniona

* głównie Matka Boska z Dzieciątkiem

* Jezus przedst.. jako miniaturka czł. dorosłego, wyraźnie jako król wszechświata

* Maryja pełniła funkcję tronu

- ikony

@ ignorowanie ciała

@ płaskie postaci

@ koncentracja na tematach związanych z Ewangelią

@ uproszczone ewangeliarze

GOTYK

- podobnie, jak w Epoce Romańskiej, główną dziedziną sztuki jest architektura

- katedry

- ok. XII w., potem przez Renesans zepchnięty w cień

- w początkach XIX w. - odrodzenie (neogotyk)

- charakterystyczna konstrukcja

- brak nowych elementów konstrukcyjnych

- korzystanie z kultury romańskiej

- nowe połączenia elementów

- sklepienie krzyżowo-żebrowe

-> redukcja muru

-> budynek kościoła przedstawiał Niebieskie Jeruzalem

-> podkreślenie blasku i światłości

-> skupienie ciężaru sklepienia na filarach

-> wysklepki wypełniane cienką warstwą kamienia, lub cegły

- łuk ostry

* nie jest tylko elementem symbolicznym

* jest ściśle związany z konstrukcją katedry

* znowu troche budowniczego pierdolenia

* niemożliwe stało się stosowanie sklepień na łuku okrągłym,

ponieważ sklepiano inne formy, np. prostokąty i romby

* po pojawieniu się łuku ostrego poj. się możliwość operowania jego wysokością

- podział budowli na prostokątne przęsła

- dematerializacja ściany

- zmniejszenie wrażenia ciężkości podpór

- dążenie do przejrzystości i świetlistości wnętrza

- komplikowanie się rysunku sklepienia

- łuki oporowe

- siły parcia bocznego sprowadzane na boki budowli

- elementy konstrukcyjne zaprojektowane tak, by były same w sobie ozdobą

- rozbudowa ramion transeptu i prezbiterium kościoła

- witraże

- arkady między nawami

- pas triforiów na wysokości dachów naw bocznych

- podział nawy głównej na "kondygnacje"

@ arkady

@ triforia

@ okna

- znika dekoracja malarska i rzeźbiarska

- rolę malowideł przejmują witraże

- były tworzone z.... kolorowych szybek

& szybki były ciemne

& nie służyło to wprowadzeniu światła fizycznie do kościoła

& miały wprowadzić do świątyni kolorystykę wprowadzającą

wyobrażenie drogich kamieni i złota

- Katedra Notre Dame

* nie jest najbardziej typowym przykładem gotyku

* mieszają się jeszcze wpływy romańskie z gotyckimi

* typowy dla gotyku układ fasady

& rozeta doświetlająca

& galeria królewska

& niedokończone wieże

* z architektury romańskiej

& dodatkowa kondygnacja - empory nad nawami bocznymi

& dodatkowe żebro poprowadzone przez środek sklepienia

* w pantenonie jeszcze motyw sądu ostatecznego

% Chrystus już nie jest srogim sędzią, a sprawiedliwym

% wprowadzenie elementu miłosierdzia i wstawiennictwa za grzesznikami

- zmiana koncepcji religijności

- zmiana wyobrażeń rzeźbiarskich

- wzrasta rola Madonny w sztuce religijnej

- większość katedr gotyckich ma wezwanie NMP

- rozeta stanowiąca ważny element kompozycyjny fasady

() uproszczony motyw róży

- wątek miłości do Boga

- dwa typy religijności

@ Bóg jako światłość <wyuczona>

@ miłość do Boga, skierowana w stronę Jezusa i Marii

@ świat nie był postrzegany jako źródło grzechu, a jako przedstawienie doskonałości boskiej

* św. Franciszek z Asyżu

* mało brakowało, żeby jego nauki zostały uznane za herezję

* świat stworzony przez Boga jest wyrazem mądrości i dobroci Boga

* podziwiał cały naturalny świat

* podziw dla świata formą modlitwy