Postępowanie Komisji przeciwko państwu członkowskiemu – art. 258 TFUE Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag.Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Naruszenie „zobowiązania wynikającego z Traktatów” – pojęcie. Naruszenie TUE i TFUE Naruszenie zasad ogólnych prawa UE, Naruszenie przepisów Karty Praw Podstawowych (w zakresie w jakim wiąże ona państwa członkowskie), Naruszenie obowiązków sformułowanych w aktach prawa wtórnego (rozporządzeniach, dyrektywach, decyzjach i innych wiążących pod względem prawnym)

Podmiot dopuszczający się naruszenia (legitymacja procesowa bierna) Skargi są zawsze wnoszone przeciwko państwu, niezależnie od tego jaki organ państwa dokonał naruszenia.

Sposób i forma naruszenia. Państwa członkowskie odpowiadają za naruszenia prawa UE dokonane w dowolnej formie. Priorytetowo traktowane są sprawy, które rodzą największe ryzyko oraz mają rozległy wpływ na obywateli i przedsiębiorstwa, a także są najbardziej uporczywe.

Kto może zainicjować postępowanie w sprawie naruszenia? Tylko Komisja ma prawo do wszczęcia postępowania na podstawie art. 258 TFUE  W związku z powyższym należy przede wszystkim zauważyć, że osoby fizyczne ani prawne nie mogą zwracać się do Sądu Pierwszej Instancji ze skargami, których przedmiotem są przepisy, decyzje lub działania władz krajowych państwa członkowskiego. Sąd Pierwszej Instancji nie jest też instancją odwoławczą w stosunku do sądów krajowych, których orzeczeń nie może ani uchylać, ani zmieniać. W rezultacie skarga wniesiona przez osobę fizyczną, której przedmiotem jest odwołanie od orzeczeń sądów krajowych oraz decyzji krajowych organów administracji publicznej zostałaby odrzucona jako oczywiście niedopuszczalna.

Z jakich faz składa się postępowanie w sprawie naruszenia? 1. Faza administracyjna 2. Faza sądowa.

Faza administracyjna Etap nieoficjalny – wykrycie naruszenia przez Komisję i próba skłonienia państwa do zaprzestania naruszania Traktatów. Etap oficjalny – Komisja wystosowuje do państwa wezwanie do zaprzestania naruszenia („pismo ostrzegawcze”) - Komisja skierowuje do państwa „uzasadnioną opinię”.

Co zawiera „uzasadniona opinia” Komisji przyjmowana w związku z postępowaniem w sprawie naruszenia Traktatów Zarzuty, które Komisja stawia państwu. Wyznaczenie terminu, w którym państwo musi zaprzestać naruszeń (termin ten powinien być odpowiedni do okoliczności sprawy). Datę, w której TS na późniejszym etapie postępowania oceni fakt naruszenia prawa Unii przez państwo członkowskie i jego zakres.

Faza sądowa postępowania przeciwko państwu członkowskiemu. Komisja skierowuje skargę do Trybunału Sprawiedliwości (nie Sądu), który ma kompetencję do rozstrzygania spraw w tym zakresie.

Skargi państw – art. 259 TFUE Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeśli uznaje, że inne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów. Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartą na zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które na nim ciąży na podstawie Traktatów, powinno wnieść sprawę do Komisji. Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu zainteresowanym Państwom przedstawienia, na zasadzie spornej, uwag pisemnych i ustnych. Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od wniesienia sprawy, brak opinii nie stanowi przeszkody we wniesieniu sprawy do Trybunału.

wykonanie wyroków TS Art. 260 TFUE – 1. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdza, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów, Państwo to jest zobowiązane podjąć środki, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału. 2. Jeżeli Komisja uzna, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków zapewniających wykonanie wyroku Trybunału, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag. Wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Jeżeli Trybunał stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może na nie nałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną

skarga dotycząca braku informacji o transpozycji dyrektywy Art. 260 ust. 3 TFUE 3. Jeżeli Komisja wniesie skargę do Trybunału zgodnie z artykułem 258, uznając, że dane Państwo Członkowskie uchybiło obowiązkowi poinformowania o środkach podjętych w celu transpozycji dyrektywy przyjętej zgodnie z procedurą ustawodawczą, Komisja może, o ile uzna to za właściwe, wskazać kwotę ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności. Jeżeli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie prawa, może nałożyć na dane Państwo Członkowskie ryczałt lub okresową karę pieniężną w wysokości nie przekraczającej kwoty wskazanej przez Komisję. Zobowiązanie do zapłaty staje się skuteczne w terminie określonym w wyroku Trybunału

Ustalenie wysokości kar finansowych (jakie czynniki należy uwzględnić?). Ciężar naruszenia dokonanego przez państwo. Długość okresu naruszenia, Konieczność zapewnienia skutku odstraszającego, aby zapobiec kolejnym przypadkom naruszenia. Art. 261 TFUE Rozporządzenia uchwalone wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, i przez Radę, na mocy postanowień Traktatów, mogą przyznać Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej nieograniczone prawo orzekania w odniesieniu do kar przewidzianych w tych rozporządzeniach.

Rozporządzenia przewidujące nieograniczone prawo orzekania. Rozp. 2532/98 dotyczące uprawnień EBC do nakładania sankcji, Rozp. 1/2003 dotyczące wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych na podstawie art. 81 i 82 traktatu, Rozp. 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Rozp. 216/2008 w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego

Co oznacza „nieograniczone prawo orzekania” art. 261 TFUE ? „Nieograniczone prawo orzekania TSUE oznacza możliwość całościowego rozstrzygnięcia o przedmiocie sprawy, nie tylko o uchyleniu decyzji nakładającej karę, lecz także zmiany tej decyzji, np. co do wysokości kary. Nieograniczona jurysdykcja daje także możliwość uchylenia kary”.

skarga o stwierdzenie nieważności Art. 263 TFUE (1)– Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kontroluje legalność aktów ustawodawczych, aktów Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich. Kontroluje również legalność aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich.

Rodzaje aktów podlegających zaskarżeniu na mocy art. 263 TFUE Akty ustawodawcze – rozporządzenia, dyrektywy decyzje przyjęte przez PE i Radę w trybie art. 294 TFUE Akty nieustawodawcze wydane przez Radę, Komisję, EBC –inne niż zalecenia i opinie Akty PE i Rady Europejskiej – jeżeli zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich Akty organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich,

Kto posiada bierną legitymację procesową w zakresie skargi o unieważnienie (art. 263 TFUE) PE i Rada, Rada, Komisja, EBC, Rada Europejska, Inne organy lub jednostki organizacyjne Unii, (pod warunkiem, że akt przez nie wydany zmierza do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich).

Kto posiada czynną legitymację procesową w zakresie skargi o unieważnienie (art. 263 akapit 2 i 3 TFUE) Państwa członkowskie, Rada, PE, Komisja – legitymacja nieograniczona (tzw. podmioty uprzywilejowane), EBC, Trybunał Obrachunkowy, Komitet Regionów – legitymacja ograniczona do ochrony ich prerogatyw (tzw. podmioty półuprzywilejowane),

Kto posiada czynną legitymację procesową w zakresie skargi o unieważnienie (art. 263 akapit 4 TFUE) Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, skargę na akty, których jest adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych – tzw. „podmioty nieuprzywilejowane”.

Jakie akty mogą skarżyć osoby fizyczne lub prawne na podstawie art. 263 TFUE 1. Akty, których są adresatami. 2. Akty, które dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie. 3. Akty regulacyjne, które dotyczą ich bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych.

Przesłanki nieważności (podstawy zaskarżenia) aktów na podstawie art. 263 akapit 2 TFUE. 1. Brak kompetencji. 2. Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych. 3. Naruszenie Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem. 4. Nadużycie władzy.

Kiedy występuje brak kompetencji UE do przyjmowania aktów prawnych? Podjęcie przez instytucję UE działania w ramach kompetencji należących do innego organu UE lub wydanie przez nią aktu nieprzewidzianego w normie kompetencyjnej. Podjęcie przez instytucję UE działania w obszarze nienależącym do kompetencji powierzonych UE lub w ramach kompetencji dzielonych ale z naruszeniem zasady pomocniczości. Naruszenie tzw. kompetencji przestrzennej UE

Kiedy występuje naruszenie istotnego wymogu proceduralnego podczas przyjmowania aktów prawnych? Naruszenie wszelkich reguł postępowania, które obowiązują w prawie UE przy wydawaniu aktów prawnych (np. przyjęcie nieodpowiedniej podstawy prawnej dla danego aktu, naruszenie zasad dotyczących większości głosów niezbędnej do przyjęcia aktu, naruszenie praw proceduralnych strony w postępowaniu prowadzącym do przyjęcia danego aktu).

Kiedy występuje naruszenie Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem? Niezgodność prawa wtórnego z prawem pierwotnym UE, Niezgodność aktów wykonawczych lub delegowanych z prawem pierwotnym, Niezgodność aktów UE z umowami międzynarodowymi zawartymi przez UE, „reguła prawna” może odnosić się również do norm zwyczajowego prawa międzynarodowego

Kiedy występuje „nadużycie władzy”? Skarżący musi przedstawić dowód świadomego stworzenia czy wykorzystania przez dany organ jakiejś sytuacji, dla osiągnięcia celu sprzecznego z normą kompetencyjną, Udowodnienie związku przyczynowego zachodzącego pomiędzy zdarzeniem a samym działaniem organu UE,

Termin wniesienia skargi. 2 miesiące od daty publikacji aktu w Dz.Urz. UE lub od daty notyfikacji aktu skarżącemu,

W razie braku publikacji lub notyfikacji aktu – termin 2 miesięcy liczony jest od momentu powzięcia przez skarżącego wiadomości o akcie,

Skarga na zaniechanie – art. 265 TFUE (ak. 1) Jeśli Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada, Komisja lub Europejski Bank Centralny, z naruszeniem Traktatów, zaniechają działania, Państwa Członkowskie i inne instytucje Unii mogą wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w celu stwierdzenia tego naruszenia. Niniejszy artykuł ma zastosowanie, na tych samych warunkach, do organów i jednostek organizacyjnych Unii, które zaniechają działania.

Kto posiada bierną legitymację procesową w zakresie skargi na zaniechanie (art. 265 TFUE)

Skarga może być złożona na zaniechania: PE, Rady Europejskiej, Rady, Komisji lub EBC (w stosunku do wszelkich działań, które można im przypisać), Wszelkich innych organów i jednostek organizacyjnych UE (na tych samych warunkach) – stąd katalog podmiotów, które można zaskarżyć jest otwarty

Kto posiada czynną legitymację procesową w zakresie skargi na zaniechanie (art. 265 TFUE) Państwa członkowskie, Instytucje inne niż te, które zaniechały działania – podmioty uprzywilejowane, ponieważ nie muszą one wykazywać swojego interesu prawnego, Osoby fizyczne i prawne – podmioty nieuprzywilejowane, ponieważ muszą postawić zarzut zaniechania wydania aktu do nich skierowanego (innego niż zalecenie lub opinia)

Który organ sądowniczy TS UE jest właściwy do rozpoznania skargi na zaniechanie? TS - (co do zasady) właściwy do rozpoznania skarg wniesionych przez państwa członkowskie i instytucje UE, Sąd – właściwy do rozpoznawania skarg wniesionych przez podmioty prywatne,

Podstawy wniesienia skargi z art. 265 TFUE. Naruszenie Traktatów (wyraźnie określone w art. 265 (TFUE), Ale także: „naruszenie wszelkich norm i reguł prawnych odnoszących się do stosowania Traktatów” NIE mogą stanowić podstawy zaskarżenia naruszenie istotnych wymogów proceduralnych oraz brak kompetencji

Przebieg postępowania w sprawie skargi na zaniechanie działania (art. 265 ak. 2 TFUE) Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja, organ lub jednostka organizacyjna została uprzednio wezwana do działania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja, organ lub jednostka organizacyjna nie zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.

Jakie warunki formalne musi spełniać wezwanie do działania z art. 265 ak. 2 TFUE. Musi być na tyle dokładne, aby pozwoliło zobowiązanej instytucji lub organowi na konkretne rozpoznanie treści aktu, którego wydania żąda skarżący, Musi zawierać wyraźne żądanie rozstrzygnięcia danej sprawy lub zajęcia stanowiska wraz z jego uzasadnieniem

Co oznacza „odmowa podjęcia działania przez wezwany organ”? Polega na każdym powodującym przedłużającą się bezczynność, sprzecznym z prawem UE, wstrzymaniu się unijnej instytucji zobowiązanej do działania od dokonania określonej czynności. Każda forma bierności instytucji lub organu UE

Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 akapit 1 TFUE, ) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: o wykładni Traktatów; b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii;

Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 akapit 2-4 TFUE, ) W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału. Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie.

Dodatkowe dokumenty dotyczące przebiegu postępowania o wydanie orzeczenie w trybie prejudycjalnym NOTA INFORMACYJNA dotycząca składania przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym (Dz. Urz. UE, 2011/C 160/01),

Kto może wszcząć postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym? Z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym mogą zwracać się do TS tylko organy sądowe państw członkowskich.

Jakie cechy muszą spełniać organy państw członkowskich, aby uznać je za „organy sądowe” w znaczeniu art. 267 TFUE? Organ funkcjonujący na podstawie przepisów prawa, Posiadający stały charakter, Obowiązkowa właściwość, Rozstrzygający spory pomiędzy stronami, Związany przepisami prawa, Niezależny w zakresie orzekania

Przedmiot wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Zgodnie z art. 267 TFUE, Trybunał sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: a) o wykładni traktatów b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE.

Wniosek o wykładnię Traktatów. Pojęcie „Traktatów” obejmuje: TUE, TFUE, TEWA, KPP, protokoły, traktaty uzupełniające i zmieniające, traktaty akcesyjne Decyzje Rady (lub Rady i PE), za pomocą których możliwa jest tzw. uproszczona zmiana traktatu, Ogólne zasady prawa

Wykładnia aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE. Akty wszystkich instytucji wymienionych w art. 13 ust. 1 TUE. Akty wszystkich innych organów (np. Rzecznika Praw Obywatelskich UE), Umowy międzynarodowe zawarte przez Unię, Akty wydane przez organy utworzone na podstawie umów międzynarodowych zawartych przez UE,

Ważność aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE. Kontrola legalności może być dokonywana jedynie w odniesieniu do aktów prawa wtórnego, Rozstrzyganie ważności umów międzynarodowych – kwestia sporna,

„niezbędność” orzeczenia prejudycjalnego Musi istnieć zależność pomiędzy pytaniem zadanym TS przez sąd krajowy a przedmiotem postępowania przed sądem krajowym

Kiedy TS nie posiada kompetencji do udzielania orzeczenia prejudycjalnego (kiedy pytanie jest „zbędne”)? Pytanie sądu krajowego ma charakter hipotetyczny Gdy chodzi o stosowanie prawa krajowego, które odsyła do prawa unijnego Gdy chodzi o stosowanie prawa unijnego w sporach fikcyjnych Gdy chodzi o stosowanie reguł prawa UE w odniesieniu do stanów faktycznych wykraczających poza temporalny zakres jego stosowania

Skutki orzeczenia prejudycjalnego. Orzeczenie TS o wykładni lub ważności jest wiążące dla sądu krajowego, który zwrócił się o wydanie orzeczenia prejudycjalnego, Orzeczenie TS o nieważności aktu unijnego jest skuteczne erga omnes (tak jak gdyby zostało wydane w trybie skargi o unieważnienie (art. 263 TFUE).

Które sądy krajowe są uprawnione do zwrócenia się z wnioskiem o wydanie orzeczenia prejudycjalnego? Każdy sąd – (art. 267 ak. 2) – jest to uprawnienie a nie obowiązek, Sąd krajowy, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego – musi wystąpić z wnioskiem (art. 267 ak. 3)

Który sąd krajowy jest sądem, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego? Ujęcie abstrakcyjne - Sądy ostatniej instancji (np. w Polsce: NSA, SN), Ujęcie konkretne (obecnie przeważa) – odwołuje się do ustalenia, czy w danym przypadku stronie przysługiwać będą środki odwoławcze do sądu wyższej instancji,

Czy sąd krajowy, który jest sądem, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, może odstąpić od wystąpienia z wnioskiem do TS? Tak – jeżeli kwestia poruszona w ewentualnym orzeczeniu prejudycjalnym nie ma decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Tak – jeżeli poruszona kwestia jest już rozstrzygnięta (acte éclairé). Tak – jeżeli wykładnia danego przepisu prawa unijnego jest tak oczywista, że nie ma miejsca dla wątpliwości co do rozstrzygnięcia postawionego pytania (acte clair).

Zaniechanie obowiązku sądu ostatniej instancji? Stanowi naruszenie prawa unijnego i jest równoznaczne z naruszeniem TFUE przez państwo członkowskie, w rezultacie Komisja może przeciwko temu państwu wnieść skargę z art. 258 TFUE (naruszenie zobowiązań wynikających z TFUE)

W jakim etapie postępowania sąd krajowy powinien się zwrócić do TS z wnioskiem prejudycjalnym? Zasadniczo problematyka ta należy do prawa krajowego. Nota informacyjna stwierdza, że: „Sąd krajowy może skierować do Trybunału pytanie prejudycjalne natychmiast po stwierdzeniu, że orzeczenie w przedmiocie zagadnienia lub zagadnień interpretacyjnych albo ważności jest niezbędne do wydania przez niego wyroku; sąd ten najlepiej może ocenić, na jakim etapie postępowania należy skierować takie pytanie”

Do kogo należy decyzja o wystąpieniu z wnioskiem o wydanie orzeczenia prejudycjalnego? To sąd krajowy podejmuje decyzję, czy zwrócić się z wnioskiem do TS, czy też nie W niektórych krajach członkowskich zasady te mogą jednak być inne.

Sformułowanie wniosku o orzeczenie prejudycjalne. W sprawie ważności – sąd krajowy powinien w uzasadnieniu wskazać okoliczności, które jego zdaniem podają w wątpliwość ważność aktu unijnego. Sformułowanie wniosku o orzeczenie prejudycjalne. W sprawie wykładni – sąd krajowy zadaje jedno, abstrakcyjnie sformułowane pytanie dotyczące wykładni konkretnego przepisu prawa krajowego.

Procedura przyspieszona (art. 267 ak. 2 TFUE) „Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie”.