Temat: Przekazywanie materiału genetycznego

Data: 22.09.2015

Klasa: 3A gimnazjum

Prowadząca: Paulina Pytel

Czas trwania: 45 min.

Zakres treści:

• Chromosomy homologiczne

• Komórki diploidalne i haploidalne

• Kariotyp

Cele. Uczeń:

• Wyjaśnia pojęcia: chromosomy homologiczne, komórki haploidalne, komórki diploidalne

• Wyjaśnia co to jest kariotyp

• Podaje liczbę chromosomów w komórce somatycznej i komórce płciowej człowieka

• Podaje różnice między komórką haploidalną i komórką diploidalną.

Metody:

• Pogadanka

• Wykład

• Animacja

• Praca z podręcznikiem

• Metoda pajęczyny

Środki dydaktyczne:

• Podręcznik do biologii dla klasy 3 gimnazjum- B. Sągin, A. Boczarowski, M. Sęktas, „Puls życia”, wyd. Nowa Era

• Zeszyt ćwiczeń do biologii dla klasy 3 gimnazjum –M. Jaworowska, J. Pawłowska, J. Pawłowski, M. Zalewska, „Puls życia”, wyd. Nowa Era.

• Animacja dotycząca replikacji DNA http://scholaris.pl/resources/run/id/104397 [dostęp 15.09.2015]

• Płyta CD do podręcznika „Puls życia 3”

• Komputer i rzutnik multimedialny

• Kłębek wełny/sznurka

Formy pracy:

• Indywidualna

• zbiorowa

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Czynności organizacyjne.

2. Powtórzenie wiadomości z poprzednich lekcji – kartkówka (10 min)

3. Zapoznanie uczniów z tematem lekcji oraz celami.

4. Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji o replikacji DNA – animacja.

Faza realizacyjna:

1. Pogadanka oraz praca z podręcznikiem. Nauczyciel wprowadza pojęcie kariotypu. Zadaniem uczniów jest przeanalizowanie kariotypu człowieka (str.15) oraz znalezienie odpowiedzi na pytania:

• Co to jest kariotyp?

• Z ilu par chromosomów składa się kariotyp człowieka?

Uczniowie analizują kariotyp człowieka. Ich zadaniem jest policzenie z ilu chromosomów się składa, ile to jest par oraz zauważenie, że nie wszystkie pary chromosomów są identyczne (23 para chromosomów jest inna).

1. Wykład. Wprowadzenie pojęć chromosomy homologiczne, komórka haploidalna i komórka diploidalna.

2. Wiemy już, że głównym miejscem występowania materiału genetycznego w komórce jest jądro komórkowe. Wewnątrz jądra komórkowego znajdują się mikroskopijne odcinki zwane chromosomami. Chromosomy w jądrze ułożone są parami, tak więc każda komórka zawiera diploidalną (podwójną) ilość chromosomów. Jedynie komórki rozrodcze, czyli gamety mają zredukowaną o połowę, czyli haploidalną ilość chromosomów.

3. Nauczyciel wyświetla krótką animację z płyty dołączonej do podręcznika „Puls życia 3” dotyczący chromosomów homologicznych. Zadaniem uczniów jest na postawie animacji ułożenie definicji pojęć: chromosomy homologiczne, komórka haploidalna oraz komórka diploidalna.

Chromosomy homologiczne to chromosomy o tym samym kształcie i wielkości. Zawierają podobną informacje genetyczną, czyli geny. Jeden chromosom w parze pochodzi od ojca, a drugi od matki.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje komórek:

• Komórka haploidalna – komórka zawierająca pojedynczy zestaw chromosomów (2n=4)

• Komórka diploidalna – komórka zawierająca podwójny zestaw chromosomów (2n=8). Komórki diploidalne budują ciało człowieka.

Uczniowie, którzy poprawnie sformułują definicję otrzymują „+”

1. Nauczyciel rysuje na tablicy schemat chromosomów homologicznych. Zadaniem uczniów jest zaznaczenie w których miejscach będą występowały odpowiednie geny (A,B,C) tak, aby były to chromosomy homologiczne. Załącznik 1.

2. Praca z zeszytem ćwiczeń. Uczniowie wykonują zadanie 1 i 3 str. 11 z zeszytu ćwiczeń.

• Sprawdzenie zadania.

Faza podsumowująca:

1. „Metoda pajęczyny”. Uczniowie ustawiają krzesła w okrąg. Każdy z uczniów wymyśla pytanie dotyczące tematu lekcji (ewentualnie dotyczące genetyki). Nauczyciel podaje jednemu z uczniów kłębek wełny. Zadaniem ucznia i rzucenie kłębka do kolegi/koleżanki i zadanie pytania. Osoba, która otrzymała kłębek musi odpowiedzieć na pytanie i przekazać kłębek dalej, tak, aby wszystkie osoby
   z klasy odpowiedziały chociaż na jedno pytanie.

2. Zadanie zadania domowego. Zeszyt ćwiczeń str. 11 zad. 2.

3. Ocena aktywności uczniów na lekcji.