Analfabetyzm klasyczny.

Analfabetyzm to zjawisko polegające na baraku umiejętności czytania i pisania u osób dorosłych (wg kryterium przyjętego w statykach UNESCKO – są to osoby w wieku 15 roku życia), w Polsce są to osoby powyżej 10 roku życia. Definiując analfabetyzm nie należy twierdzić, że osoba, która nie umie pisać ani czytać jest analfabetą.

1. Jeżeli chodzi o skalę świata 15 rok życia uznany jest za granicą za zakończenie czasu trwania obowiązku szkolnego.

2. 15 rok życia jest również przez psychologów uznany za próg między końcem adolescencji a dorosłości.

3. W krajach III-go świata osoby małoletnie często podejmują pracę zawodową i dlatego nie chodzą do szkoły. Muszą pracować, aby móc się utrzymać. Przeciwieństwem analfabety jest alfabeta

-Analfabeta całkowity – to osoba, która nie umie czytać i pisać oraz wykonywać podstawowych działań matematycznych.

-Półanalfabeta- posiada niewielkie umiejętności czytania, nie pisze, ale nigdy nie może być odwrotnie.

-Analfabetyzm wtórny – to osoba , która nauczyła się czytać i pisać, ale utraciła te umiejętności. Często występuje tych środowiskach, które organizują wyjazdy do krajów afrykańskich. Tak akcja przeprowadzona jest przez wyprawy misyjne. Misja kończy się w momencie nauczenia pisania i czytania, ale należałoby zastanowić się co dalej, ponieważ samo nauczenie się tych umiejętności nie przetrwa bez ciągłego ćwiczenia. Można po prostu zapomnieć. Analfabetyzm to bomba z opóźnionym zapłonem.

-definiowany prze UNESCO jako brak umiejętności czytania i pisania u osób dorosłych powyżej 15 roku życia.

Edukacja jako wartość

• Określony system wartości (wyprowadzanych z etyki)

• Szacunek dla samego siebie, poczucie odpowiedzialności społecznej, przynależności i aktywne podejście do samokształcenia i kształcenia innych

• System idei oparty na wiedzy dotyczącej zmian społecznych w wymiarze kraju i w ujęciu globalnym

• Umiejętność interpretowania dokonujących się zmian i świadomego w nim uczestnictwa

• Przeciwstawianie się (w oparciu o racjonalne argumenty) mitom i stereotypom

• Uznanie potrzeby rozwijania kluczowych zdolności i umiejętności (kompetencji komunikacyjnych, społecznych, obywatelskich i zawodowych w rozwiązywaniu problemów i uczenia się przez całe życie)

Argumenty na rzecz oceny opisowej

Gruntowna analiza literatury przedmiotu wskazuje na liczne zalety i pozytywne strony oceniania opisowego. Podwalinę tej koncepcji nowego– alternatywnego wobec tradycyjnego sposobu oceniania dzieci w edukacji zintegrowanej stanowi nowatorskie spojrzenie na istotę kształcenia, wywodzącego się z idei psychologii humanistycznej.

Za stosowaniem oceny opisowej w nauczaniu zintegrowanym przemawiają liczne argumenty. Korzyści z jej wdrożenia odnoszą nie tylko uczniowie, ale także nauczyciele i rodzice. Zastanawiające jest, co dzięki ocenie opisowej zyskuje uczeń?Ocena opisowa jest indywidualną — ustną lub pisemną charakterystyką dziecka. Przekazuje informacje o jakości osiągnięć edukacyjnych ucznia odnośnie celów kształcenia na danym etapie rozwoju. Zawiera informacje zrozumiałe i kojarzone w psychice dziecka z konkretnymi czynnościami i osiągnięciami. Pomaga w efektywnym przyswajaniu wiedzy i jej umiejętnym wykorzystaniu, rozbudza autentyczną ciekawość świata. Doskonale dokumentuje etapy przyswajania i doskonalenia określonych umiejętności. Komentarz pedagogiczny poprzedza wnikliwa interpretacja zachowań ucznia i rezultatów jego pracy, co ma zapewnić dziecku rozwój i sukces na miarę jego możliwości. Stwarzając sposobność do wnikliwej analizy zmiany zachowań ucznia uwzględnia jednocześnie postęp, jaki się w nim dokonał. Precyzyjnie definiuje każde osiągnięcie ucznia. Daje radość ze zdobywania wiedzy, z czynienia postępów, z ćwiczenia sprawności i umiejętności.

Ocena opisowa pozwala na indywidualizację podejścia do ucznia i postrzegania jego osiągnięć oraz dostosowania działań nauczyciela do potrzeb każdego dziecka. Umożliwia opisanie i zaplanowanie optymalnej drogi rozwoju dla każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości i obiektywnie istniejące rozbieżności tempa rozwoju uczniów. Stwarza uczniowi okazję nabywania konkretnych umiejętności we właściwym dla siebie momencie. Stymuluje indywidualny rozwój, nie mierzy wszystkich jedną miarą.

Opisowa forma oceny wskazuje na trudności, na jakie napotyka uczeń i ukierunkowuje jego działanie na ich pokonanie. Uczeń dowiaduje się, jak działa, co robi dobrze, a co może zmienić, poprawić, jak daleko jest do osiągnięcia celu. Ułatwia wyrównywanie braków i różnic rozwojowych. Określając ewentualne trudności w indywidualnym rozwoju dziecka i wskazując kierunki działania pedagogicznego wartościuje wysiłek edukacyjny dziecka. Ocena opisowa zachęca do samooceny i samokontroli, zwiększenia krytycyzmu wobec wykonywanych przez siebie zadań. Nakłania ucznia do samoedukacji czyli skutecznej pracy nad sobą. Umożliwia samorozwój i samodoskonalenie się każdego na miarę jego potrzeb i możliwości. Skłania do refleksji nad sobą, odwołuje się do zdrowego rozsądku dziecka i jego naturalnego dążenia do doskonalenia się. Daje uczniowi szansę na dookreślenie siebie.Ocenianie opisowe określa zakres aktywności i wysiłku dziecka, bierze pod uwagę jego wkład w proces edukacyjny, wzmacnia ufność we własne siły. Umożliwia porównanie swoich osiągnięć nie do innego ucznia, ale do własnych dokonań. Z jednej strony pozwala docenić najdrobniejszy wysiłek włożony w wykonanie zadania i zauważyć nawet najmniejszy postęp i sukces dziecka. Z drugiej strony inspiruje ucznia do częstszego podejmowania zadań trudnych, bez ponoszenia negatywnych konsekwencji w razie niepowodzenia, uświadamiając, że wysiłek się opłaca.

Ocena opisowa motywuje do dalszej pracy, bo dziecko może zawsze w niej znaleźć taki element swojej działalności, który uzyskał aprobatę. W każdym potrafi znaleźć pozytywne cechy, za które można ucznia pochwalić. Pozwala budować pozytywny obraz samego siebie i poznać swoją wartość przez stosowanie wzmocnień pozytywnych. Umożliwia osiąganie lepszych wyników, wzmacnia zaangażowanie i chęć działania. Bardziej niż oceny z przedmiotów zachęca do pracy słabszych w nauce.

Charakteryzowany sposób oceniania daje możliwość dowartościowania i pozwala uzmysłowić dzieciom z kompleksami i deficytami wynikającymi z nieśmiałości, wad wymowy czy wzroku, że mają pewne indywidualne predyspozycje, które mogą rozwijać i którymi mogą zaimponować kolegom.

Wszystko to ma wpływ na zmniejszenie stresu szkolnego uczniów z trudnościami dydaktycznymi, zapewnienie poczucie bezpieczeństwa psychice dziecka, ograniczenie liczby uczniów izolowanych i akceptację uczniów z trudnościami przez resztę klasy. Obniżenie poziomu lęku, a także zrównoważony i właściwy sposób reagowania w sytuacjach trudnych wzmaga pozytywną postawę wobec szkoły i owocuje zwiększoną aktywnością oraz motywacją do pracy.

Ta forma oceny uwzględnia cechy osobowości, jakie uczeń powinien pielęgnować i wskazuje na te, których powinien się wyzbyć. Skłania do wnikliwej i systematycznej obserwacji dziecka, dzięki czemu można lepiej poznać jego możliwości. Pozwala dostrzegać dziecko jako całość z jego potencjałem emocjonalno — uczuciowym, z całym rozwojem, a nie tylko zaplecze intelektualne ucznia.

Ocenianie opisowe uczy mądrej współpracy i wzajemnej pomocy, ogranicza niezdrowe współzawodnictwo. Stwarza spokojniejszą i bardziej życzliwą atmosferę w klasie. Zapewnia dziecku akceptację i poczucie bezpieczeństwa w zespole klasowym. Budzi odpowiedzialność nie tylko za siebie, ale także za całą grupę. Umożliwia wspólne przeżywanie indywidualnych sukcesów i pojedynczych niepowodzeń.

Niewątpliwą zaletą oceny opisowej jest to, że zapobiega fatalnemu dla rozwoju osobowości etykietowaniu dzieci, pozwala uniknąć ich hierarchizowania, podziału na lepszych i gorszych. Oddala od tendencyjnego spojrzenia na dziecko, starając się dostrzec jego osiągnięcia w różnych sferach osobowości. Nie spełnia funkcji kary czy nagrody, nie zawiera krytyki ucznia, dlatego budzi zaufanie dziecka do zdobywania wiedzy i umiejętności dla siebie, a nie dla stopnia.

Konkluzję powyższych rozważań może stanowić stwierdzenie, że ocena opisowa sprzyja harmonijnemu rozwojowi dziecka i go wspiera. Umożliwia podmiotowe traktowanie ucznia. Akcentuje szacunek i życzliwość dla ucznia oraz wiarę nauczyciela w jego możliwości. Ocenia wysiłek włożony w pracę, możliwości i pozytywne strony dziecka, co wpływa korzystnie na jakość edukacji.W tym miejscu można zapytać, w czym ocena opisowa wspomaga nauczycieli i rodziców?

Dla nauczyciela stanowi zasadnicze źródło wiadomości o jakości wykonywania zadań szkolnych, o skuteczności stosowanych metod i form pracy. Umożliwia nauczycielowi krytyczną samoocenę stosowanych metod, strategii wychowawczej, organizacji pracy. Informuje nauczyciela, na jakim etapie rozwoju znajduje się uczeń w danym momencie edukacji i czy stosowany przez niego system pracy sprawdza się.

Ocena opisowa pozwala nauczycielom spojrzeć na ucznia obiektywnie, przychylnie i sprawiedliwie, pozwala rzeczywiście poznać ucznia i dostrzec każdy, nawet nieznaczny postęp w pracy, ukazuje możliwości i zdolności dziecka. Obiektywizuje obraz osiągnięć i braków każdego ucznia. Sprzyja ujawnianiu się talentów i indywidualnych predyspozycji uczniów.

Rodzicom ocena opisowa dostarcza rzetelnej informacji o rozwoju dziecka, jego osiągnięciach, sukcesach, problemach wraz ze wskazówkami i sugestiami do dalszej pracy, na podstawie której będą mogli w porę podejmować właściwe działania na rzecz jego dalszego, prawidłowego rozwoju. Dostarczając pełnego obrazu szkolnej aktywności dzieci, ich mocnych i słabych stron oraz ofert konkretnych przedsięwzięć w celu ich pokonania ocena opisowa zapewnia rodzicom poczucie bezpieczeństwa.

Argumenty za nauczaniem zintegrowanym

1. "Kształcenie na tym etapie jest łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie szkolnym. Ma ono charakter zintegrowany".

2. "Zajęcia edukacyjne prowadzi nauczyciel (nauczyciele) według ustalonego przez siebie planu, dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności uczniów"

3. Nauczyciel powinien układać zajęcia w taki sposób, aby zachować ciągłość nauczania i doskonalenia podstawowych umiejętności \

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, stworzono nową koncepcję nauczania dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Jest nią nauczanie zintegrowane, które wzbudziło wiele kontrowersji we współczesnej edukacji wczesnoszkolnej. Powstało różne nazewnictwo: nauczanie integralne, nauczanie integracyjne, nauczanie blokowe itp.

Ogromną rolę w procesie działań dydaktycznych odgrywa sam nauczyciel, jego świadomość pedagogiczna i chęć przebudowy systemu nauczania w klasach początkowych, a także uczeń wspierany w swej aktywności przez nauczyciela i środowisko. Nowa rzeczywistość edukacyjna wymaga od nauczyciela spojrzenia na dziecko, jego problemy, potrzeby intelektualne i otaczający je świat oczyma dziecka "Życia w jego różnorodnych aspektach nie można nauczyć się siedząc w ławce szkolnej, stąd też postawą obserwacji, myślenia i działania jest "bycie" dziecka w otaczającym świecie. Według Ł. Muszyńskiej, integracja polega na:

a) łącznym ujmowaniu celów nauczania, wychowania i kształcenia

b) na scalaniu treści i materiału nauczania oraz wychowania przez koncentrację wokół zasadniczych osnów zintegrowanych jednostek tematycznych

c) na tworzeniu jednolitych ciągów sytuacyjnych dla działań i przeżyć dzieci

[Łuczak B., Nauczanie integralne w klasach I-III z wykorzystaniem technik Freineta, Oficyna Wydawnicza, Poznań 2000, s. 12].

Zdaniem Ryszarda Więckowskiego integracja:

1.koncepcja integracji formułowana w różnych opracowaniach zwartych i artykułach nawiązuje genetycznie do nauki całościowej

2.W aspekcie psychologicznym: to sposób nauczania mający na celu pokazywanie związków między wszystkimi kierunkami czy zakresami edukacji oraz ukazywanie nauki jako całości

3.Integracja to łączenie elementów w całość, ale ta całość nie jest sumą elementów lecz nową jakością. Zintegrowana edukacja obejmuje z jednej strony łączenie czy scalanie treści, z drugiej łączenie form aktywności dzieci. Te dwie odmiany stanowią jedną całość.

4.Elementem integrującym różne kierunki edukacji może być język pojmowany w aspekcie semiotycznym (teorioznawczym) [wypowiedź dr Lidii Pawelec z wykładów z przedmiotu Nowe koncepcje w pedagogice wczesnoszkolnej w dn. 07.10.2005r.].

H. Sowińska uważa, że rnauczanie integralne to taka organizacja procesów edukacyjnych, która polega na tworzeniu dziecku warunków do wszechstronnej działalności, podporządkowanej określonym zasadom obejmującym w sobie różne treści, form realizacji, różnych dziedzin, form aktywności dzieci i nauczyciela w ramach jednostek tematycznych" [Łuczak B., Nauczanie integralne w klasach I-III z wykorzystaniem technik Freineta, Oficyna Wydawnicza, Poznań 2000, s. 12].

W edukacji wczesnoszkolnej oznacza to pracę zorientowaną na dziecko traktowane jako podmiot i indywidualność. Jest ono postrzegane jako niepowtarzalna całość, respektowane są jego indywidualne cechy, poszanowane są jego potrzeby rozwojowe, zdolności, zainteresowania, indywidualne doświadczenia i tempo rozwoju. W edukacji zintegrowanej w centrum uwagi jest dziecko - uczeń:

-jego potrzeby i zainteresowania

-jego opory i bariery

-komfort psychiczny i fizyczny

-sposoby motywowania go do uczenia się tak, by nauka była satysfakcjonująca i przyjemna