Biocenoza- jest to zespół organizmów, które zamieszkują określony obszar, powiązane są zależnościami troficznymi i innymi interakcjami wraz z biotopem tworzą lokalny ekosystem.
Zespół – jest zbiorem gatunków występujących na danym terenie. Możemy więc mówić o zespole zwierząt rozkładającej się kłody drewna lub o zespole roślin lasu sosnowo –brzozowego.
Fitosocjologia zajmuje się badaniem i klasyfikacją zbiorowisk roślinnych. Podstawową jednostką fitosocjologii jest zespół roślin(asocjacja roślinna) – zbiorowisko o charakterystycznej i powtarzalnej kombinacji gatunków. Dla fitosocjologów zespół jest odpowiednikiem gatunku.
Sukcesja – jest to uporządkowany stopniowy proces kierunkowych zmian biocenoz, powodujący przeobrażenie się prostych ekosystemów w bardziej złożone.
Sukcesja pierwotna – zachodzi na miejscu wcześniej nie zajętych przez rośliny(asfalt, skały)
Sukcesja wtórna – roślinność powraca na wcześniej zajmowane stanowiska(np: po pożarach lasów).
Sukcesja postępuje szybciej kiedy dane rośliny zdobywają bazę siedliskowa i pokarmową, maja wtedy lepsze warunki do życia i rozmnażania a im lepsze warunki tym chętniej organizmy zasiedlają takie obszary.
Klimaks to końcowe, stabilne stadium rozwoju roślinności i gleby, osiągające równowagę produkcji, dekompozycji i liczby gatunków, zdolne do regeneracji po zaburzeniu. Koncepcja "klimaksu" dość dobrze pasuje do pojęcia ekosystemu, ale zastosowana do biocenozy może prowadzić do sprzeczności. Stan końcowy rozwoju biocenozy uwarunkowany jest lokalnym klimatem.
Siedlisko jest to miejsce występowania populacji. Dyrektywa Unii Europejskiej związana z akcją „Natura 2000” obejmuje ochrona siedliska znajdujące się w Europie i będące zagrożone wyginięciem i zobowiązuje Państwa Unii do ich ochrony.
Zbiorowisko jest to ogół osobników znajdujących się na danym terenie(dotyczy głównie roślin).
Synekologia jest to dział w ekologii zajmujący się opisywaniem grup zwierząt i roślin oraz ich relacji ze środowiskiem.
Syntaksonomia zajmuje się systematyką zbiorowisk roślinnych, na podstawie kryteriów opisanych i zawartych w układzie jednostek(syntaksony).
Zbyt duże ograniczenia jednej populacji w stosunkach antagonistycznych mogą prowadzić do wymarcia tej drugiej.
Braun-Blanquet:
Stworzył hierarchiczny system jednostek fitosocjologicznych (syntaksonów), w którym podstawową jednostką jest zespół roślinny reprezentowany w przyrodzie przez konkretne płaty roślinne, czyli fitocenozy. Przy wyróżnianiu zespołów oparł się na kryterium florystycznym, tworząc koncepcję gatunków charakterystycznych.
Braun-Blanquet rozwiną metody wykonywania zdjęć fitosocjologicznych w taki sposób, że ujmowana jest jednocześnie liczebność i stopień pokrycia. Wartości te określana się w siedmiostopniowej skali zwanej - kombinowaną skalą Braun-Blanqueta. Skala ta jest stosowana powszechnie przez fitosocjologów, również przez tych, którzy odrzucają syntetyczne metody środkowoeuropejskiej szkoły fitosocjologicznej.
F.E Clements uważa, że biocenoza jest super - organizmem lub quasi – organizmem.
Według Gleasona biocenoza jest zestawem populacji o tych samych wymaganiach środowiskowych. Podkreśla on także ciągłość szaty roślinnej i odrębność gatunkową. Każdy gatunek ma własny zasięg. Zespół roślinny może być uważany za zbiór populacji i jest to w odróżnieniu od gatunku jednostka orbitalna.
Zmiany cykliczne w biocenozie
Zazwyczaj uważa się, że biocenoza, która jest stabilna i znajduje się w stanie równowagi ze swoim środowiskiem, jest czymś statycznym. Istnieje jednak cała kategoria zmian w biocenozach. Zmiany te stanowią bardziej wewnętrzną dynamikę populacji niż sukcesję.
Stabilność biocenozy jest pojęciem dynamicznym, które mówi o zdolności systemu do powrotu do pierwotnego stanu po wystąpieniu zaburzeń. Najbardziej stabilne są ekosystemy takie jak las tropikalny gdzie występuje duża różnorodność gatunków. W ekosystemach tego typu jeden gatunek wymarły szybko zostaje zastąpiony przez inny dlatego ekosystem jest cały czas stabilny. Ekosystemy słabo zróżnicowane pod względem organizmów w nich występujących szybciej się destabilizują.
Jednym z elementów organizacji biocenozy jest zasada „kto zjada kogo”Przepływ energii zawartej w pożywieniu od jego źródła, jakim jest roślina, przez roślinożerców do drapieżników jest określany jako łańcuch pokarmowy.
Każdy kolejny konsument łańcucha troficznego wbudowuje w swoją biomasę od 5% do 20% energii pobranej z niższego poziomu troficznego.
Dlatego w ekosystemach obserwujemy przepływ energii i obieg materii!!!
Regulacja „od góry” „z dołu”
Twierdzi się że roślinność utrzymuje się na ziemi dzięki temu, że liczebność roślinożerców jest regulowana przez ich drapieżniki(regulacja „od góry”), podczas gdy na innych poziomach troficznych liczebności populacji są regulowane na drodze konkurencji o ograniczone zasoby(regulacja „z dołu”). Jest to atrakcyjny lecz wątpliwy model zależności. Jest tak dlatego gdyż na tę regulacje składa się jeszcze wiele niezależnych czynników.
Nisza Ekologiczna
Trwałe populacje każdego gatunku mogą istnieć jedynie określonym przedziale zmienności warunków środowiska. Mogą także wykorzystywać także określone jego zasoby. Osobniki mogą także polować i bytować w nocy tak jak na przykład nietoperze.
Nisz gatunku jest ograniczana przez jego oddziaływania z innymi gatunkami takimi jak drapieżniki i konkurenci, zazwyczaj wobec braku oddziaływania ze strony innych, gatunek może wykorzystywać szerszy wymiar swojej niszy: jest to wówczas jego nisza fundamentalna(potencjalna).