Łożysko – przejściowy narząd płodowy, który tworzy się dzięki kosmkom kosmówki zagłębiających się w ścianie macicy, łączących się z błoną ściany tego narządu. Za pomocą łożyska zarodek otrzymuje z krwi matki pokarm i tlen, a oddaje dwutlenek węgla oraz zbędne produkty przemiany materii. Wytwarza gonadotropine kosmówkową.

W tworzeniu łożyska bierze udział m.in. kosmówka (zewnętrzna błona płodowa). U człowieka łożysko zaczyna funkcjonować w 12. tygodniu ciąży. Powstaje z tkanki łącznej błony śluzowej macicy (część matczyna) oraz z zewnętrznej warstwy komórek otaczających zarodek. Od strony matczynej łożysko składa się z wielu zrazików, od strony płodowej jest gładkie.

Krew matki i płodu nie miesza się, ale do krwi płodu mogą się przedostać dzięki łożysku (za pomocą splotu naczyń krwionośnych -pępowiny) składniki odżywcze, witaminy, przeciwciała, wirusy, składniki antybiotyków.

Przez popłód rozumie się łożysko razem z błonami płodowymi i pępowiną.

Gruczoły płciowe jako gruczoły wydzielnicze

jądra

• Androgeny (testosteron)

1. wpływa na dojrzewanie plemników

2. reguluje popęd płciowy

jajniki

• estrogeny (estradiol):

1. rozwój cech płciowych

2. popęd płciowy

3. regulacja cykli menstruacyjnych

progesteron

1. ostateczne przygotowanie macicy do przyjęcia blastocysty

2. kontrola przebiegu ciąży

• relaksyna– hamuje skurcze mięśni macicy; rozluźnia spojenie łonowe w czasie porodu

Aberracje chromosomalne strukturalne:

• Translokacje (wzajemne i robertsonowskie, insercje)

• Duplikacje

• Delecje i mikrodelecje

• Inwersje

• Izochromosomy

• Chromosomy pierścieniowe

• Disomie

Układ nerwowy autonomiczny

Wspólczulna- pobudza do działania

Przywspółczulna- doprowadza do stanu spoczynkowego i relaksu

• Układ nerwowy autonomiczny (systema newosum autonomicum) reguluje czynności życiowe wegetatywne związane z pracą narządów wewnętrznych oraz kontrolą układów oddychania, trawienia, przemiany materii, rozmnażania i innych, które są związane z utrzymaniem stałości środowiska wewnętrznego ustroju (homeostasis).

• Czynności powyższe dokonują się z reguły bez udziału świadomości i bez naszej woli.

• Szeregu stanom emocjonalnym, jak strach, radość, gniew i inne, towarzyszą reakcje wegetatywne, takie jak np. zblednięcie lub zaczerwienienie skóry twarzy, pot ze strachu czy gęsia skórka, płacz, przyspieszenie akcji serca.

• Termin autonomiczny oznacza, że układ ten może działać niezależnie, co w rzeczywistości nie znajduje potwierdzenia, ponieważ układ ośrodkowy i autonomiczny są ze sobą czynnościowo i topograficznie ściśle powiązane lokalizacją ośrodków nerwowych i przebiegiem dróg nerwowych.

• Między układem somatycznym i autonomicznym występują jednak również pewne różnice. W odróżnieniu od układu somatycznego, który unerwia mięśnie poprzecznie prążkowane, układ autonomiczny unerwia mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły. Dalsze różnice to: nierównomierne rozmieszczenie ośrodków autonomicznych w układzie nerwowym ośrodkowym; występowanie zwojów nerwowych poza układem nerwowym ośrodkowym;

• droga nerwowa (ruchowa) składa się zawsze z dwóch neuronów - przedzwojowego, który rozpoczyna się w ośrodku autonomicznym w pniu mózgu lub rdzeniu kręgowym, a kończy się w zwoju obwodowym, oraz pozazwojowego, który w tym zwoju się rozpoczyna i kończy w tkankach unerwionego narządu;

• Nadrzędne dla układu autonomicznego ośrodki znajdują się w :

• pniu

• korze mózgu.

• Głównym ośrodkiem regulującym czynność układu autonomicznego jest podwzgórze, które integruje czynności tego układu z gruczołami dokrewnymi (przysadką mózgową), a także poprzez układ limbiczny z układem ruchowym i korą.

• Ośrodki pnia mózgu podlegają z kolei ośrodkom korowym, które mieszczą się prawdopodobnie na powierzchni dolnej płata czołowego, w wyspie i w zakrętach obręczy tworząc tzw. mózg trzewny.

• Układ nerwowy autonomiczny dzieli się na dwie części:

• część współczulną (pars sympathica)

• część przywspółczulną (pars parasympathica).

• Różnią się one od siebie odmienną lokalizacją ośrodków w układzie nerwowym ośrodkowym oraz właściwościami fizjologicznymi i farmakologicznymi. Obie te części cechuje antagonizm czynnościowy, tzn. że obie części układu autonomicznego działają na ogół w sposób przeciwstawny na wiele narządów.

Układ nerwowy obwodowy:

• Nerwy obwodowe zawierają włókna czuciowe i ruchowe somatyczne i autonomiczne.

• Włókna ruchowe nerwów (eferentne-somatyczne) pochodzą z komórek zgromadzonych w układzie nerwowym ośrodkowym, które tworzą jądra ruchowe nerwów rdzeniowych lub czaszkowych

• Włókna autonomiczne mogą być:

  • przedzwojowe, pochodzące ze skupisk neuronów w układzie ośrodkowym (z jąder autonomicznych),

  • pozazwojowe, których komórki macierzyste znajdują się na obwodzie (najczęściej w zwojach), a czasem są rozproszone wzdłuż przebiegu nerwów albo w ścianach narządów.

Nerwy czaszkowe

• Nerwami czaszkowymi (nervi craniales) nazywamy dwanaście par nerwów związanych topograficznie i czynnościowo z mózgowiem. Łączą one układ nerwowy ośrodkowy z receptorami i efektorami głównie głowy i szyi (wyjątek stanowi nerw błędny i nerw dodatkowy).

• W zależności od rodzaju włókien nerwowych i od pełnionej funkcji nerwy czaszkowe można podzielić na czuciowe (zmysłowe), ruchowe, mieszane oraz zawierające również włókna przywspółczulne.

Nerwy rdzeniowe

• Od rdzenia kręgowego odchodzi 31 par nerwów rdzeniowych (nervi spinales):

• 8 par nerwów szyjnych

• 12 par nerwów piersiowych

• 5 par nerwów lędźwiowych

• 5 par nerwów krzyżowych

• 1 para nerwów guzicznych

• Nerwy rdzeniowe powstają w kanale kręgowym w pobliżu otworu międzykręgowego z połączenia korzenia brzusznego i grzbietowego rdzenia. Powstały z połączenia korzeni pień nerwu rdzeniowego (truncus nervi spinales) ma długość około 1 cm i jest nerwem mieszanym. Zawiera włókna ruchowe, czuciowe i autonomiczne.

Włókna ruchowe (do mięśni szkieletowych) są aksonami komórek tworzących jądra ruchowe w rogach przednich substancji szarej rdzenia. Opuszczają one rdzeń kręgowy jako korzenie przednie (brzuszne).

Włókna czuciowe są dendrytami komórek pozornie jednobiegunowych zwojów rdzeniowych (aksony tych komórek wchodzą do rogów tylnych rdzenia tworząc korzeń tylny - grzbietowy).

Włókna autonomiczne (do mięśni gładkich i gruczołów) pochodzą z jąder pośrednio-bocznych lub pośrednio-przyśrodkowych rdzenia, które wychodzą z korzeniami brzusznymi, rzadziej korzeniami grzbietowymi (włókna przedzwojowe), albo odchodzą od zwojów autonomicznych (włókna pozazwojowe) i dołączają do nerwów rdzeniowych.

Każdy nerw rdzeniowy w obrębie otworu międzykręgowego dzieli się na cztery gałęzie: grzbietową, brzuszną, oponową i łączącą.