Pytania
Dlaczego pedagogikę możemy nazwać nauką?
Pedagogikę możemy nazywać nauką dlatego że jak każda nauka posiada:
- przedmiot (którym jest wychowanie)
- własną terminologię (szereg pojęć charakteryzujących daną dziedzinę)
- metodologię (sposób poznania, wzbogacania, odkrywania faktów i zjawisk związanych z jej przedmiotem)
Wady i zalety wychowania tradycyjnego i humanistycznego
Wychowanie tradycyjne- świadome, celowe, i planowane oddziaływanie wychowawców na wychowanków. Wychowawcy mają prawo wychowywać wychowanków.
Wada: jednokierunkowość)
Wychowanie humanistyczne- wspieranie wychowanków w ich naturalnym rozwoju. Wychowanek wie co jest dla niego dobre.
Wychowanie tradycyjne- świadome, celowe, i planowane oddziaływanie wychowawców na wychowanków. Wychowawcy mają prawo wychowywać wychowanków. Nauczyciel jest najważniejszy, uczniowie nie mają możliwości uczestniczenia w lekcji, wypowiedzenia się. Pedagogika według Herbarta nazywana jest nauką tradycyjną. Cechą wyznacznikową jest tradycyjność zasad w działaniu przy jednoczesnej silnej dominacji nauczyciela-wychowawcy. Stosuje on bezwzględny system kar i nagród. Takie postępowanie nie jest zbyt wychowawcze, uczeń właściwie nie może mieć własnego zdania. To nauczyciel decyduje o wszystkim. Nie ma, więc tu możliwości "rozwinięcia skrzydeł" przez podopiecznego, jest on ograniczony w działaniach. Wychowankowie czerpią motywację do działania z rywalizacji i chęci przyporządkowania ich do grupy uczniów, którzy są mądrzejsi i potrafią więcej osiągnąć. W pedagogice tradycyjnej nauczyciel wykładał uczniom w uporządkowany na przedmioty sposób to, co sam potrafił, realizując w ten sposób narzucony odgórnie program nauczania. Słuchacze byli biernymi odbiorcami. Nie wolno im było wykraczać wiedzą, ponad to, co poznali w szkole. Bardzo ważną cechą tak pojmowanej pedagogiki jest również fakt, iż uczniowie nie mieli możliwości poznać czegoś poprzez doświadczanie. Przekazywane informacje były typowo teoretyczne, często nawet niezrozumiane przez podopiecznych. Uczący się otrzymywali za stan posiadanej wiedzy oceny, które miały ich motywować do pracy. Nauczyciel oprócz przekazywania wiedzy miał jeszcze jedno ważne zadanie- częste przeprowadzanie badań przyrostu kompetencji uczniów. Tylko w szkole uczeń poznaje potrzebne informacje. W domu z kolei wykonuje tylko zadania, które polecił mu nauczyciel.
Zalety: świadome, celowe i planowe oddziaływanie bardziej doświadczonych nauczycieli na wychowanków.
Wada: jednokierunkowość; brak możliwości współpracy z nauczycielem, nauczyciel jest najważniejszy; nauczyciel jest najważniejszy; uczeń uczy się czystej wiedzy teoretycznej; nie ma możliwości nauki przez doświadczenie
Wychowanie humanistyczne- wspieranie wychowanków w ich naturalnym rozwoju. Wychowanek wie co jest dla niego dobre.
Zalety: wychowanie przez sztukę; podejście indywidualne do dziecka; uwrażliwienie na sztukę; rozwijanie własnych zainteresowań(Kon. Suchodolskiego mówi iż każdy człowiek może odnaleźć w sobie sztukę którą będzie chciał rozwijał).
Wada: nie zawsze człowiek wie co jest dla niego najlepsze wbrew założeniom humanistycznym, że jednak wie (nadmierne zaufanie i wiara że wszystko co robi będzie robiła dobrze); nie powinno się zmuszać do niczego gdyż humanistyka zakłada ze człowiek sam dąży do rozwoju np. do grania na instrumencie Rogers).
Jakie konsekwencje dla praktyki pedagogicznej wynikają z przesłanek pedagogiki dialogu?
W pedagogice dialogu nie ma różnicy pomiędzy wychowaniem a interakcją (ważny jest dialog mniej ważny cel)
-W pedagogice dialogu należy zwrócić uwagę że może dość do zakłócenia ról społecznych
- może dość do zbytniego zbliżenia co doprowadzi do tego że nie będzie dystansu do obiektywnej oceny sytuacji.
- nie zawsze ta postawa jest gwarancją na rozwiązanie problemów, swoich spraw.
- nie zawsze dialog jest gwarancją na rozumienie problemów bo zaburzone relacje wychowanek z wychowawców, często zakłóca role społeczne.
Należy pamiętać że należy wchodzić w bliskie stosunki koleżeńskie uczniem , ponieważ może dość do zakłócenia ról społecznych i utraty dystansu do obiektywnej oceny sytuacji.
Na czym polega różnica między pedagogiką teoretycznie i praktycznie zorientowaną?
Badania w pedagogice jako nauce teoretycznej służą głównie wzbogacaniu teorii pedagogicznej w znacznie mniejszym stopniu odnoszą się do zastosowania praktycznego np.: „Kształcenie polek w Królestwie polskim na przykładzie prasy kobiecej”.
A w pedagogice zorientowanej praktycznie prowadzone są takie badania, które mogą się przyczynić do wzbogacenia warsztatu pedagogicznego nauczycieli, wychowawców klas np.: „ Znaczenie wycieczki jako formy edukacji przyrodniczej w klasach początkowych”.
Jakie są wady a jakie zalety podejścia empiryczno-analitycznego oraz humanistycznego w badaniach pedagogicznych?
W podejściu empiryczno analitycznym przeważają badania ilościowe, a w humanistycznych przeważają badania jakościowe w badaniach tych unika się wielu respondentów.
Jakie znasz subdyscypliny pedagogiczne oraz czym się one zajmują?
- surdopedagogika- Zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób z wadami słuchu, a także ich rodzinami i otoczeniem.
- tyflopedagogika- dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem, edukacją, terapią i rehabilitacją osób niewidomych i niedowidzących w placówkach oświatowych (w tym integracyjnych) oraz poradniach specjalistycznych.
- oligofrenopedagogika- dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem i nauczaniem osób z niepełnosprawnością intelektualną. Przedmiotem jest jednostka upośledzona umysłowo i proces jej rewalidacji obejmujący wszechstronny rozwój i przystosowanie do życia w społeczeństwie.
- pedeutologia- dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami dotyczącymi zawodu nauczyciela; główne kierunki badań pedeutologicznych: osobowość nauczyciela, jego uzdolnienie i autorytet, dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego i kształcenie nauczycieli, etyka zawodu nauczycielskiego, kształtowanie się zawodu i funkcji społecznej nauczycielstwa.
- andragogika- subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem dorosłych.
- gerontologia -dyscyplina pedagogiczna zajmująca się badaniem możliwości i uwarunkowań edukacji, uwarunkowań pomocy i organizacji czasu wolnego osobie starszej(osoba po 65 roku życia)
Zadania
Wyjaśnić podane na wykładzie terminy pedagogiczne i podać źródła i autora definicji?
WYCHOWANIE - świadome organizowana działalność społeczna, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo- instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętności oddziaływania na nią jak i stronę aksjologiczną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia. „Słownik pedagogiczny” W.Okoń PWN, Warszawa 1987’,s 347
KSZTAŁCENIE - ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również osiągnięcie możliwie wszechstronnego rozwoju sprawności fizycznych i umysłowych, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań, przekonań i postaw oraz zdobycie pożądanych kwalifikacji zawodowych. W ostatnich latach coraz częściej przez k. rozumie się łącznie nauczanie i uczenie się. Proces k., w którym uczestniczy jednostka, może być organizowany przez instytucje, zwłaszcza rodzinę i szkołę, jak i przez pojedyncze osoby, k. może też być podejmowane samorzutnie przez jednostkę (-» samokształcenie). Rezultatem k. jest -> wykształcenie. „Słownik pedagogiczny” W.Okoń
PWN, Warszawa 1987’, s. 146
OPIEKA - ( opieka nad dzieckiem) ogół działań podejmowanych przez odpowiednie instytucje lub osoby w celu zaspokojenia codziennych potrzeb dzieci oraz wszechstronnego rozwoju ich osobowości. „Słownik pedagogiczny” W.Okoń
PWN, Warszawa 1987’, s212
ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE - F. .Znaiecki odrębne środowisko społeczne, które grupa wytwarza dla osobnika mającego zostać jej członkiem po odpowiednim przygotowaniu”. F. Znaiecki - Socjologia wychowania Tom I W-wa 1973 s. 87
Najprościej rzecz ujmując, mówiąc o środowisku wychowawczym mamy na myśli środowisko, w którym wychowuje się jednostka. Takie też znaczenie tego pojęcia przyjmuje się najczęściej w naukach pedagogicznych(O. Lipkowski : Resocjalizacja, WsziP, W-wa 1980 , s.37).
składniki środowiska wychowawczego: rodzice; otoczenie susieckie; nauczyciel; szkoła; instytucje wychowania pośredniego
OSIĄGNIĘCIE SZKOLNE - wynik procesu dydaktyczno wychowawczego, które uczniowie zawdzięczają szkole, a więc stopień opanowania przez uczniów wiedzy i sprawności, rozwinięcia zdolności, zainteresowań i motywacji, ukształtowanie przekonań i postaw do o. sz. , Zalicza się również takie formalne efekty pracy szkolnej, jak zdanie egzaminu, ukończenie klasy, szkoły czy zdobycie zawodu. „Słownik pedagogiczny” W.Okoń
PWN, Warszawa 1987’ s. 215
SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIĄGNIĘĆ - niewykorzystywanie możliwości przejawiające się w dużej rozbieżności pomiędzy ocenami i zachowaniami szkolnymi dziecka a jego wysokim potencjałem, takim jak: inteligencja, twórczość, mierzonym za pomocą testów, opinii nauczyciela i rodziców Dyrda B. [2000] Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych. Diagnoza i terapia
TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE - jest wieloznaczny i bardzo nieprecyzyjny. „Dziecko trudne” to takie, które ma trudności z przystosowaniem się do wymagań rodziców, nauczycieli, opiekunów. (W. OKOŃ 1984) Natomiast „uczeń trudny”, to uczeń nie poddający się wpływom wychowawczym, gdyż w jego dotychczasowym wychowaniu nie zostały spełnione warunki niezbędne do prawidłowego rozwoju fizycznego, umysłowego, emocjonalnego i społeczno – moralnego. Za źródło tych trudności uważa się nie tylko sytuację ucznia w szkole i w domu rodzinnym, lecz także czynniki wewnętrzne, jak wrażliwość na wpływy z zewnątrz i sposób reagowania na te wpływy oraz własne konflikty i urazy ucznia przeżywane w szkole i poza szkołą. (W. OKOŃ 1984).
PRZYSTOSOWANIE SZKOLNE - Dojrzałość szkolna w „Słowniku pedagogicznym” jest określona jako „gotowość szkolna – osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu i opanowanie treści programowych klasy pierwszej” [W. Okon, Słownik pedagogiczny, PNW, Warszawa 1981, s. 54]
Według „Encyklopedii Pedagogicznej”, „dojrzałość szkolną zwaną też gotowością pojmuje się zazwyczaj jako osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju psychicznego, jaki pozwala mu sprostać obowiązkom szkolnym. Dwa, zatem momenty są istotne przy określaniu stopnia dojrzałości szkolnej: właściwości rozwoju dziecka i wymagania szkolne.
Definicję dojrzałości szkolnej podają M. Przetacznikowa, G. Makieło – Jarża twierdząc, że: „dojrzałym do podjęcia nauki szkolnej nazwiemy dziecko, które osiągnęło taki stopień rozwoju umysłowego, społeczno – emocjonalnego oraz fizycznego, jaki umożliwia mu przystosowanie się do wymagań szkoły i kontynuowanie z powodzeniem nauki w klasie pierwszej”. [M. Przetacznikowi, Z Kopińska, (red.), Pedagogika szkolna, WSiP, Warszawa 1978, s. 424]
SYTUACJA SZKOLNA - oznacza całokształt warunków, osób, zjawisk i procesów związanych z faktem uczęszczania przez dziecko do szkoły E. Jarosz: Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego
Sytuacja szkolna dziecka do celów diagnostycznych oznacza, całokształt warunków, osób, zjawisk i procesów, które są związane z faktem uczęszczania przez dziecko do szkoły.
METODYKA NAUCZANIA - (dydaktyka szczegółowa) nauka pedagogiczna, która zajmuje się analizą nauczania i uczenia się określonego przedmiotu lub nauczania i uczenia się w szkole danego typu czy stopnia. Dydaktyka szczegółowa obejmuję analizę celów, treści, procesu, zasad, metod, środków i form organizacyjnych nauczania danego przedmiotu lub na danym szczeblu szkoły. („Słownik pedagogiczny” W.Okoń PWN, Warszawa 1987’ s 61)
METODYKA BADAŃ NAUKOWYCH - kryterium naukowości danej dziedziny wiedzy oznacza sposób poznawania, odkrywania, ubogacania faktów i zjawisk związanych z jej przedmiotem
Można wyróżnić cztery grupy nauk współdziałających z pedagogiką:
- nauki pedagogiczne,
- nauki zajmujące się wychowaniem, rzeczywistością wychowawczą z innego punktu widzenia, niż robi to pedagogika. W tej grupie znajdują się nauki: biologiczne, psychologiczne – np. psychologia ogólna, społeczne – np. socjologia, ekonomiczne – m.in. ekonomika
- nauki, które w sposób bezpośredni nie zajmują się wychowaniem, ale mają duże znaczenie dla pedagogiki. Można rzec, że stanowią jej tło. Wśród tych nauk znaczące miejsce zajmują: filozoficzne – m.in. antropologia filozoficzna, estetyka, etyka, logika, polityczne i prawne, teologie.
- nauki z których pedagogika korzysta okazjonalnie: matematyka, statystyka
Podać po trzy przykłady (inne niż na wykładzie) badań odwołujących się do pedagogiki jako nauki teoretycznie i praktycznie zorientowanej
- pedagogika teoretycznie zorientowana koncentruje się na budowie teorii pedagogicznej, systemu teoretycznej wiedzy (badania historyczne, porównawcze, badania socjologiczne);
- pedagogika praktycznie zorientowana zajmuje się badaniami użytecznymi przy projektowaniu różnych konkretnych programów praktycznie użytecznych (badania innowacyjne, próby eksperymentalne, badania w działaniu).
BADANIA WYKORZYSTYWANE W PEDAGOGICE:
HUMANISTYCZNE- Eksplokacyjne -sztuka wyrażania na piśmie spontanicznie.
Porównawcze-porównanie procesów oświatowych.
Analityczne - analiza materiałów historycznych.
PRZYRODNICZE-Obserwacja.
Jak należy traktować pedagogikę jako naukę?
a) Pedagogiczne badania są teoretyczno-metodologiczne, związane z istotą teorii pedagogicznej, jej dziedziną, językiem naukowym, strategiami badawczymi.
b) badanie teoretyczne - odkrywanie prawidłowości dotyczących procesu wychowania.
c) badania teoretyczno-praktyczne, praktyka musi być rozumiana jako sprawdzian prawdy, sprawdzian słuszności, weryfikator, źródło nowego poznania:
- generatywne - wytwarza nowe konstrukty myślowe;
- wykorzystywanie w pedagogice innych nauk;
- badania te mogą być przyczyną powstawania problemów.
d) badanie praktyczne - innowacja, usprawnienie. Między tymi badaniami musi być zachowana więź.
Wyjaśnić pojecie subdyscypliny naukowej na przykładzie wybranej nauki humanistycznej oraz ścisłej (podając po trzy przykłady)
Nauki ścisłe- czyli matematyka, logika, oraz działy pomocnicze różnych innych nauk np.: elektryki, elektroniki, automatyki, robotyki, telekomunikacji, informatyki. Jest to grupa nauk, która operuje jedynie na obiekt abstrakcyjny, w odniesieniu od rzeczywistości przyrodniczej.
Chemia:
nieorganiczną – zajmującą się wszystkimi związkami występującymi w tzw. materii nieożywionej,
organiczną – zajmującą się związkami zawierającymi w swojej strukturze atom węgla (z kilkoma wyjątkami),
analityczną – zajmująca się badaniem składu, stężenia i struktury pierwiastków i związków chemicznych,
fizyczną – obejmująca wszystkie zjawiska na pograniczu chemii i fizyki.
Nauki humanistyczne- grupa tych nauk zajmuje się człowiekiem i jego wytworami najważniejsza to historia i jej pochodne, filozofia, nauki o języku, geografia.
Psychologia:
PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA: bada czynniki, etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego od niemowlęctwa do starości, dziś od poczęcia do starości
PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI: zajmuje się strukturami psychicznymi człowieka, które tworzą się w trakcie rozwoju pod wpływem działania środowiska ? sposób myślenia, motywacja, postrzeganie siebie i środowiska, charakter, temperament ? zagadnienia: temp. Wypadkowa ? ma się go; charakter: postawy nadbudowane; osobowość: subtelność myśli
PSYCHOLOGIA KLINICZNA: zajmuje się psychicznym zachowaniem człowieka w aspekcie zaburzeń: psychoza, depresja ? zaburzenia psychiczne ? stresy, lęki, traumy: zdrada, śmierć, wypadek ? nagle; niepokoje
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA: zajmuje się wpływem, jaki wywierają ludzie na poglądy i zachowania innych ludzi.
PSYCHOLOGIA PRACY: analizuje przebieg działalności zawodowej człowieka, jego relacji do maszyn, innych pracowników, środków produkcji.
PSYCHOLOGIA RELIGII: bada zjawiska psychiczne występujące w życiu religijnym człowieka, nie bada przedmiotu religii, zajmuje się przedmiotem np.: dorosłości religijnej.
PSYCHOLOGIA SĄDOWA: zajmuje się procesami psychicznymi osób odosobnionych, podczas rozpraw sądowych, stara się wyjaśnić mechanizmy powstawania czynów karalnych.
PSYCHOLOGIA DIAGNOSTYCZNA: zajmuje się diagnozowaniem dla potrzeb psychoterapii.
Subdyscyplina naukowa -dział dyscypliny naukowej, którego przedmiot stanowi wybrany obszar, np. pedagogika społeczna jako subdyscyplina pedagogiczna zajmuje się środowiskowymi uwarunkowaniami procesów edukacyjnych.
Pytania
Jaki jest wkład Herberta w rozwój naukowej pedagogiki?
Na czym polega różnica między pedagogiką naukową a nienaukowym myśleniem pedagogicznym?
Pedagogika naukowa- opiera się na faktach naukowych, sprawdzonych, przebadanych. Jest to wiedza która została potwierdzona przez badaczy z wykorzystaniem odpowiednich metod badawczych..
Natomiast nienaukowe myślenie pedagogiczne- polega na tym że myślenie nasze opiera się nie na sprawdzonych i potwierdzonych informacjach tylko na informacjach które sami uważamy za słuszne. Są to nasze poglądy na pewne tematy.
Jakie są różnice i wzajemne powiązani między pojęciami pedagogiki i pedagogia?
Różnice: Pedagogika jest to nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza. Teoria działalności wychowawczej. Pedagogia – samo postępowanie wychowawcze (sztuka wychowania) , zespół metod i środków stosowanych w nauczaniu i wychowywaniu. Najpierw powstała pedagogia, a następnie na jej podstawie powstała pedagogika.
Wyjaśnić zakres treściowy starożytnego problemu pedagogicznego Urodzenie czy wychowanie decyduje o rozwoju?
Urodzenie czy wychowanie decyduje o rozwoju człowieka. Same zadatki wrodzone o niczym nie świadczą. Potrzebne jest odpowiednie ukierunkowanie wychowawcze.
Uważam że o rozwoju człowieka decyduje nie urodzenie lecz wychowanie, ponieważ w okresie dzieciństwa, a następnie w okresie dorastania człowiek uzyskuje najwięcej informacji które następnie wpływają na jego rozwój. Wychowanie jest bardzo ważnym aspektem życia ponieważ, podczas wychowywania przekazujemy pewne poglądy, wartości i zasady panujące w domu, a następnie w szkole, w zakładach pracy. Rozwój człowieka odbywa się poprzez całe życie. Urodzenie moim zdaniem nie ma tak znaczącego wpływu na rozwój ponieważ nawet gdy dziecko pochodzi z patologicznej rodziny a znajdą się ludzie którzy pomogą mu, pokażą właściwą drogę którą należy iść, podążać, przekażą mu poglądy, wartości którymi należy się kierować , dziecko to podejmie odpowiednią drogę. Bardzo ważni w procesie wychowania są rodzice, nauczyciele.
Przedstaw własnymi słowami sens zasady poglądowości?
Wskazuje na konieczność zdobywania wiedzy poprzez bezpośrednie poznawanie rzeczy, zjawisk i procesów lub poprzez zetknięcie się z ich zamiennikami (pomocami naukowymi). Poglądowość zwiększa zdolność zrozumienia i zapamiętania. Zasada poglądowości – nie wystarczy dziecku podać reguły, trzeba ja przedstawić - rysunek
Zasada poglądowości, czyli respektowania drogi między konkretem a abstrakcją i odwrotnie. Tę zasadę sformułował Wolfgang Ratke, nadając jej następujące brzmienie: „Naprzód rzecz poznana na niej samej, potem dopiero mówienie o rzeczy.”
Reguły dydaktyczne (Friedrich, Diesterweg, XIX w)
- przechodzić od tego, co uczniowi bliskie, do tego, co uczniowi dalekie
- zaczynaj nauczanie od znanego i dołączaj, co uczniowi nieznane
- pozwól dziecku poznawać świat za pomocą zmysłów; nauczaj poglądowo
- ujmuj treści nauczania w łatwe do ogarnięcia przez ucznia całości.
- najpierw zaznajamiaj dziecko z rzeczą, potem ze słowem
- w nauczaniu przechodź stopniowo od spraw konkretnych do abstrakcyjnych
- przystosowuj nauczanie do możliwości uczniów
W czasach nam współczesnych z zasady poglądowości wyprowadza się następujące reguły:
• Bezpośrednie poznawanie rzeczywistości, a więc poznawanie oparte na obserwacji, pomiarze i różnorodnych czynnościach praktycznych, powinno być punktem wyjścia pracy dydaktycznej z uczniami w tych przypadkach, gdy nie dysponują oni jeszcze zasobami spostrzeżeń i wyobrażeń niezbędnych do zrozumienia przerabianego na lekcji tematu
• Aby uczeń mógł zdobyć rzetelną, trwałą i operatywną wiedzę w drodze bezpośredniego poznawania określonych rzeczy, zjawisk, wydarzeń i procesów, należy umiejętnie kierować jego działalnością poznawczą tzn. dostarczać odpowiednich wskazówek i zwracać jego uwagę na istotne cechy poznawczego przedmiotu.
Zasada poglądowości
Poglądowość jest poszukiwaniem teorii na obszarze od konkretu do abstrakcji. Można ją określić jako zespół norm które wywodzą się z prawidłowości procesu kształcenia, dotyczących poznawania rzeczywistości na podstawie obserwacji, myślenia i praktyki – na drodze od konkretu do abstrakcji i od abstrakcji do konkretu. Takie poznanie jest warunkiem głębszego rozumienia rzeczywistości, a tym samym skuteczniejszego na nią oddziaływania.
Zadania
Podaj przykład współczesnego nienaukowego myślenia pedagogicznego?
Wyjaśnij różnicę rozumowaniem dydaktycznym według Platona i Arystotelesa
Rozumowanie według Platona- był zwolennikiem poznania (od ogółu do szczegółu) czyli najpierw należy nauczyć pojęć a później ich zastosowań i wyjaśnień.
Jego zdaniem, człowiek, aby móc się uczyć, posiada wiedzę wstępną. Jest ona
podstawą wszelkiego dalszego uczenia się. Zgodnie z Platońską teorią nasze uczenie się polega tylko na przypominaniu sobie tego, co już się widziało oczyma duszy w zaświatach. Kto tej wiedzy nie posiada, nie może się niczego nowego nauczyć. Jeśli spytamy o nauczanie (co robić w trakcie nauczania), Platon odpowie, że nauczanie jest tylko pomaganiem w procesie przypominania. Nauczyciel przez umiejętne prowadzenie dialogu dociera do pokładów wiedzy, którą uczeń już posiada. Uświadamia mu to i wyprowadza dalsze konsekwencje.
Rozumowanie według Arystotelesa- był zwolennikiem poznania przez doświadczenie od szczegółowych zastosowań do pojęciowych uogólnień. Nauczyciel Arystotelesa wyjaśnia to za pomocą mitu. Zgodnie z nim wiedza jest czymś dla nas wrodzonym i znajduje się w umyśle od momentu narodzin. Jej źródło tkwi jednak w preegzystencji.
Popieram rozumowanie według Arystotelesa, ponieważ uważam ze dziecko uczy się przez doświadczenie. Poznaje pewne rzeczy, a następnie uzyskuje większy zakres informacji dotyczących doświadczeń które poznał.
Podaj przykład tekstu biblijnego o charakterze wychowawczym
Teks dotyczący pracy w winnicy. Tekst Biblijny opowiada o tym jak ludzie zatrudniali się do pracy winnicy, różnica jest tu taka że każdy z nich zatrudniał się o innej godzinie. Jedni pracowali dłużej, drudzy krócej , a inni jeszcze zaczęli pracować popołudni. Przy rozpoczynaniu pracy każdy z tych ludzi wynajętych do pracy zgodził się na zapłatę wysokości 1 denara za godzinę. Ludzie pracujący od rana myśleli ze dostaną największą zapłatę, ponieważ pracowali najdłużej, jednak właściciel winnicy wypłacił każdemu po równo. Tekst ten mówi nam że należy każdego traktować sprawiedliwie i dotrzymywać słowa jeśli umawialiśmy się na zapłatę za pracę w wysokości jednego denara nie powinniśmy żądać większego wynagradzania.
Przypowieść o synu marnotrawnym. przypowieść ta opowiada o rodzinie która miał dwóch synów. Rodzice podzielili majątek jeden synów wyjechał i roztrwonił majątek natomiast drugi ciężko pracował na roli, i pomagał rodzicom. Gdy już roztrwonił majątek wrócił do domu rodzice przywitali go bardzo radośnie, zorganizowali ucztę. Przypowieść ta mówi nam że należy cieszyć się z powrotu dziecka, pomimo że źle zrobił należy mu dać szanse bo każdy z nas popełnia błędy. Każdy z nas powinien nauczyć się przebaczać, zapominać o złym i cieszyć się z tego co mogliśmy stracić.
Podaj przykłady instytucji religijnych zajmujących się współcześnie opieką, kształceniem, wychowaniem oraz zakonów, których misją jest wychowanie
instytucje religijne:
Kościół
Zakony
Szkoły podstawowe i średnie których organem prowadzącym jest Kościół
Szkoły wyższe katolickie
Diecezjalne seminaria
zakony których misją jest wychowanie:
Zakon kleryków regularnych ubogich Matki Bożej Rzeszów ulica: Lwowska 151
Zgromadzenie Misjonarek Maryi Niepokalanej Królowej
Zgromadzenie Córek najczystszego Serca najświętszej Maryi Panny
Środowiskowa Świetlica Profilaktyczno-Wychowawcza” promyk” Św. Alberta w Bytomiu.
Zakład opiekuńczo-leczniczy w Cieszynie prow. przez siostry Boromeuszki.
|
|---|
Pytania
Wyjaśnij dlaczego koncepcja S. Kunowskiego etapy rozwoju naukowej pedagogiki są jednocześnie jej współczesnymi działaniami.
Współczesna pedagogika w swojej budowie naukowej jako działalności metodycznie poznającej całą rzeczywistość zjawisk wychowawczych na podstawie doświadczenia opiera się o 4 działy, do których należą:
pedagogika praktyczna lub empiryczna, obserwująca, zbierająca i badająca całość doświadczenia wychowawczego rodziców, nauczycieli, mających do czynienia z dziećmi, młodzieżą i człowiekiem dorosłym, opracowująca doświadczenia dydaktyczne i metodyczne przy nauczaniu i uczeniu się;
pedagogika opisowa lub eksperymentalna, uogólniająca doświadczenie i badająca eksperymentalnie prawa rządzące przebiegiem zjawisk uwikłanych i związanych z wychowaniem;
pedagogika normatywna, która bada naturę człowieka, wytwory jego kultury i na tym tle ustala wartości, cele, ideały i normy, którymi powinno się kierować wychowanie;
pedagogika teoretyczna, czyli ogólna, która jako dział najwyższy obejmujący całość badanego przedmiotu, dąży w oparciu o materiał empiryczny, eksperymentalny i normatywny, dostarczany przez wcześniejsze działy pedagogicznych badań, do stworzenia jednolitej teorii tworzącej obiektywnie całą rzeczywistość wychowawczą.
Na czym polega hierarchiczny układ działów pedagogiki ogólnej w rozumieniu S. Kunowskiego
Jaką rolę odgrywa pedagogika systemu powszechnego kształcenia w koncepcji „trzech pedagogiki” B. Suchodolskiego
Autor wyróżnił w pedagogice 3 kierunki refleksji i badań naukowych:
- Pedagogika kształcenia osobowości (Odpowiada na pyt.” Jaki ma być człowiek?”; „Jak kształtować jego osobowość?”. Związana jest z koncepcjami filozoficznymi i psychologicznymi i korzysta z osiągnięć tych nauk).
- Pedagogika przygotowania do życia (Celem tej nauki jest przysposobienie wychowanka do uczestnictwa w zbiorowości społecznej, pełnienia ról i zadań społecznych. Role te ciągle się zmieniają. Dawniej ważne było przygotowanie do roli dobrego pracownika czy gorliwego patrioty. Dziś takim zadaniem jest umiejętność korzystania z mediów, odnalezienie się na rynku pracy, pełnienie różnych ról życiowych).
- Pedagogika systemu powszechnego kształcenia (Rozpatruje problemy oświaty, kształcenia w szerokiej skali wyznaczając pole działania dwóm poprzednim teoriom pedagogicznym. Przykład zadania tej pedagogiki : naukowa refleksja nad problemem spełnienia warunków by 6-latki mogły pójść do szkoły)
Omów model pedagogiki ogólnej J. Gniteckiego. Jaką rolę pełni w nim pedagogika ogólna wobec empirycznej, prakseologicznej i hermeneutycznej (wyjaśnij przedmiot zainteresowań tych trzech dziedzin pedagogiki)
Punktem wyjścia koncepcji jest przyjęcie założenia, że w refleksji pedagogicznej istnieją trzy sfery, w których człowiek przebywa równocześnie:
- sfera faktów – próbuje odpowiedzieć na pytanie” Kim jest człowiek?” – pedagogika empiryczna
- sfera działania - próbuje odpowiedzieć na pytanie „Kim staje się człowiek” – pedagogika prakseologiczna
- sfera wartości - próbuje odpowiedzieć na pytanie ”Kim ma być człowiek”-pedagogika hermeneutyczna
Pedagogika empiryczna zajmuje się faktami, które poddają się pomiarowi(osiągnięcia szkolne)
Pedagogika hermeneutyczna bada zjawiska nieobserwowalne ale możliwe do interpretacji (uwarunkowania wewnętrzne osiągnięć szkolnych)
Pedagogika prakseologiczna bada działania pedagogiczne 9proces kształcenia lub edukacja) oraz wskazuje dyrektywy działania.
Zadaniem pedagogiki ogólnej w ujęciu Gniteckiego jest dokonywanie scalenia syntezy uogólnienia refleksji powstałych na gruncie p. empirycznej, p. prakseologicznej, i hermeneutycznej.
Zadania
Powołując się na koncepcję pedagogiki hermeneutycznej J. Gniteckiego spróbuj wyjaśnić co stanowi kontekst kulturowy, a co dyspozycje wewnętrzne w odniesieniu do zagadnienia aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce
W pedagogice hermeneutycznej chodzi o zbadanie uwarunkowań, faktów, które badacz jest w stanie sprawdzić na drodze naukowego poznania (np. aktywność fizyczna dzieci i młodzieży w Polsce).
Aktywność ta może zależeć od predyspozycji fizycznych dziecka, motywacji, zdrowia, ale także zwyczajów spędzania wolnego czasu w rodzinie, popularność uprawiania dyscyplin w danym kraju itp.
Dlaczego pedagogiki teoretycznie i praktycznie zorientowana nie są dziedzinami rozłącznymi?
Pedagogiki teoretycznie i praktycznie zorientowana nie są dziedzinami rozłącznymi ponieważ jest bardzo mało takich badań, które zajmują się aby teorią lub samą praktyką.
Teorie te nie są dziedzinami rozłącznymi, ponieważ nie ma takich badań, które zajmują się tylko badaniami służącymi do badań teorii czy tylko do badań praktyki.
Przejrzyj trzy wybrane podręczniki z zakresu pedagogiki ogólnej, podaj ich tytuł i autorów oraz wskaż 2-3 różnice w zakresie przedstawienia w nich naukowej teorii pedagogicznej
Pytania i zadania
Czy w praktyce wychowania w Polsce obecnie funkcjonuje model wychowania ideologicznego, jeżeli tak, to jaki? (który?)
Jakie są korzyści, a jakie niebezpieczeństwa płynące z ideologicznego podejścia do wychowania?
Na czym polega kontrawersyjna naukowość pedagogiki ideologicznej?
Uzupełnij tabelę analizując ideologiczne systemy wychowania w koncepcji Kunowskiego (odwołuj się do publikacji autora „Podstawy współczesnej pedagogiki”)