11. TEORIA HEGEMONICZNEJ STABILNOŚCI – pojawia się hegemon, który zasiewa stabilność w

systemie międzynarodowym

Tutaj koncert mocarstw to dominacja Wielkiej Brytanii

• hegemon tworzy stabilny system międzynarodowy

• upadek hegemona prowadzi do niestabilności

• hegemon tworzy reżim międzynarodowy (system praw, zasad, utartych zwyczajów)

• jest gotów do jednostronnego egzekwowania norm w imię zachowania status quo

ROBERT GILPIN

„War and Change in World Politics” 1981

• mocarstwo hegemoniczne tworzy stabilny porządek międzynarodowy a jego upadek może doprowadzić do

cofnięcia procesów – globalnej de stabilności – ANARCHII i wojny o wyłonienie nowego hegemona

• hegemon – narzuca zasady, normy – dominuje (reżim międzynarodowy)

• porządek gospodarczy – ważny dla pozycji danego państwa

• USA- były głównym motorem zmian globalizacyjnych ; do pewnego momentu globalizacja okazała się dobra

• wątpliwości – lata '70 – Japonia w niektórych gałęziach przemysłu wyprzedzała USA – pytania o pozycję USA

• brak stabilizacji w USA odbił się w innych regionach globu czkawką – kryzys finansowy i gospodarczy

• wprowadzenie kategorii „zmiany” - państwa dążą do niej np. przez konflikt kalkulując zyski i straty

• rise and fall realism – hegemoni powstają i upadają

• cykliczna teoria dziejów: dążenie do dominacji, dominacji, upadek

STEPHEN KRASNER, CHARLES KINDLEBERGER

POWER TRANSITION THEORY – przeniesienie potęgi z jednego mocarstwa na drugie; transformacja potęgi

A.F.K ORGANSKY

• kiedy dochodzi do największych wojen

• kiedy pojawia się stabilizacja światowa

• ! transformacja potęgi – przeniesienie na inny podmiot – państwo

• długie okresy stabilności – bardzo duża przewaga danego państwa – np. USA

• w momencie, gdy pojawia się „challenger” zaczyna być niebezpiecznie (zmiennik)

państwo pretendujące do zastąpienia lidera

GEORGE MODELSKI

• przewaga nie tylko militarna – gospodarcza, polit.

• państwo najsilniejsze stara się zachować 'status quo'

• soft power i hard power – narzędzia

• wielka wojna hegemoniczna – całkowita zmiana sytuacji międzynarodowej; pojawia się nowy lider,

który dzieli i rządzi

I i II wojna – hegemoniczne

PIRAMIDA ORGANSKIEGO

• odstraszanie – może być elementem pokoju

• ALFRED NOBEL – twierdził, że jego dynamit zastopuje zapędy wojenne

• prawdziwa moc odstraszania – broń ataomowa – wzajemna gwarancja zagłady

• zimna wojna – apogeum teorii wzajemnego odstraszania; złożoność

• doktryna powstrzymywania – George Kennan – nie doprowadzić do wojny totalnej

BERNARD BRODIE

ALBERT WOHLSTETER

! badania nad odstraszaniem bronią nuklearną – czynnik dominujący, ale nie wystarczający (układ polityczny)

DAWID YOST

• odstraszanie – zastraszenie przez groźbę i przez zniechęcenie - „nie zadasz nam śmiertelnego ciosu”

RAYMOND ARON

• „Wojna i pokój między narodami”

• potęga – jedni zadowoleni, inni nie

• strach - „pokój idealny”

• zaspokajanie – interesów

• ! wyeliminowanie rywalizacji mocarstw

Globalizacja wg teorii hegemonistycznej:

• światowa gospodarka jest w stanie funkcjonować bez hegemona

• poszczególne typy porządku międzynarodowego nie są w stanie się rozwijać

• jeśliby USA cofnęło poparci dla procesów globalizacyjnych to ich zahamowanie, a może nawet cofnięcie