Sentymentalizm

SENTYMENTALIZM

Nazwa nurtu: Słowo "sentiment" z angielskiego oznacza czucie, uczucie. Etymologia słowa wiąże się z tytułem książki Laurensa Sternea "Podróż sentymentalna".

Główny ośrodek: W konwencji sentymentalnej uciekano od cywilizacji na prowincję, przykładowo powstał dwór Czartoryskich w Puławach (stolica sentymentalizmu), będący ważnym ośrodkiem polskiego sentymentalizmu. Główną protektorką była żona księcia, Izabela Czartoryska. Zerwanie z modą cudzoziemską, obowiązują polskie stroje bez peruk. W Puławach Czartoryscy zbudowali dwie sceny, na których grywało się jedynie polskie sztuki. Izabela gromadziła pamiątki w tzw. świątyni Sybilli, na której umieszczony był napis "Przeszłość przyszłości".

Funkcja literatury sentymentalnej: Odwołuje się do racji uczuciowych, a nie rozumowych.

Wymogi utworu sentymentalnego:

Filozofia:

Główne założenia ideowe prądu kształtowały się na gruncie francuskim i angielskim pod wpływem dwóch systemów filozoficznych - empiryzmu i russoizmu.

Filozoficznym podłożem sentymentalizmu były tezy empiryzmu i sensualizmu, uznające doświadczenia zmysłowe jako jedyną wiarygodną drogę poznania. Poznawana w ten sposób rzeczywistość była według sentymentalistów przeciwieństwem tez głoszonych przez klasycystów o panującej wszędzie harmonii i ładzie. Była za to pełna konfliktów i napięć. Przyczyny tych zjawisk były trzy: odejście ludzkości od natury; natura wypierana przez kulturę; zachwianie wrodzonej dobroci człowieka.

Dużą rolę w kształtowaniu osobowości człowieka sentymentalnego odegrał empiryzm Lock'a. Jednostka sentymentalna kierowała się intuicją, sercem, wyobraźnią, czyli elementami irracjonalnymi.

Teoretycznym uzasadnieniem uczuciowej postawy wobec świata stał się empiryzm Dawida Humea uznający doznania uczuciowe za pierwotny impuls poznawczy.

Wewnętrzne przeżycia człowieka stają się źródłem twórczości sentymentalistów. Miały one służyć refleksji nad miejscem człowieka w świecie oraz nad podstawowymi uczuciami międzyludzkimi - miłość, przyjaźń

Sentymentalizm: Sentymentalizm był obok klasycyzmu i rokoka głównym prądem umysłowym i literackim oświecenia. Nurt ten jest odpowiedzią na skrajny racjonalizm i klasycyzm oświeceniowy. Za jego twórcę i głównego ideologa uważa się francuskiego filozofa Jana Jakuba Rousseau.

Klasycznym przekonaniom o harmonii i ładzie świata przeciwstawiał on emocje, serce, uczciwość, czułość i naturę. Sentymentalizm ukształtował nowego bohatera literackiego – człowieka czułego, ożywił zainteresowanie przyrodą i jej drobiazgową obserwacją.

Założenia:

Założenia sentymentalizmu:

Sentymentaliści głosili przekonanie o kryzysie cywilizacji. Nie dawała ona człowiekowi szczęścia, a przeciwnie psuła go, wpędzała we frustracje, oddalała od natury.

Zaczęto mieć również wątpliwości co do tego, czy aby na pewno rozum i doświadczenie są najlepszymi sposobami poznania rzeczywistości. Ich zdaniem tym idealnym sposobem poznania świata było uczucie. Twierdzili oni, że wiedza nie daje człowiekowi szczęścia; ludzie prości są lepsi i szczęśliwsi od wykształconych, dlatego też ich zdaniem należało odbudować człowieka, jego wrażliwość i czułość. Dużą pomocą miał być w tym względzie powrót do źródeł, do natury. Dlatego też idealnym miejscem akcji wielu utworów sentymentalnych jest wieś, las, czy natura w ogóle.

GATUNKI SENTYMENTALNE:

Sentymentaliści sięgali do twórczości ludowej tam, w wieśniaczych podaniach i pieśniach, skrywa się mnóstwo opowieści o miłości, cierpieniu i przygodach ludowych bohaterów. Tło sceneria zdarzeń to wiejskie krajobrazy, spotkania pod jaworem, wyznania w zaciszu ogrodu.

Najczęściej stosowali sielankę, czyli koncentrowali się na życiu ludzi prostych na wsi; sentymentaliście nie poruszali jednak problemów współczesnej wsi (i chłopów), jedynymi problemami mieszkańców tej arkadii dotyczą spraw sercowych (co idealnie nadaje się do opisywania)

Ponieważ ten nurt zachęcał do zastanowienia się nad sobą i dokładnego przyjrzenia się swoim uczuciom, sentymentalizm wpłynął na rozwój bardzo osobistej poezji analizującej każdy przejaw uczuć.

TEMATY SENTYMENTALIZMU:

UTWORY SENTYMENTALNE:

Bohater sentymentalny:

Cechami literatury sentymentalnej są czułość i prostota. Sentymentaliści zwrócili uwagę ludzi na przyrodę, dali początek drobiazgowym obserwacjom psychologicznym zachowań ludzkich.

Bohater utworów sentymentalnych miał przedstawiać indywidualny, prywatny punkt widzenia.

Literackim wyrazem uczuciowości bohaterów sentymentalnych będą charakterystyczne sposoby zachowania (gesty, westchnienia, lanie łez, omdlenia). Bohaterowie sentymentalni posiadają również charakterystyczne rekwizyty (kostium pasterski, fujarka, pamiątka po ukochanej).

Akcja utworów sentymentalnych rozgrywa się nad strumykiem, pod jaworem, na łonie natury.

Twórcy polskiego sentymentalizmu:

W Polsce założenia sentymentalizmu sformułował Franciszek Karpiński w rozprawie "O wymowie w prozie albo w wierszu". Uważał on, że źródłem inspiracji dla poety powinno być wszystko, co go otacza, a więc odrzucał sztywne reguły, których trzymali się klasycyści. Najważniejsze dla poety miało być "serce czułe", wrażliwe na ludzkie nieszczęścia, potrzebę miłości, mające emocjonalny stosunek do otaczającej przyrody. Karpiński postulował, że twórczość sentymentalna powinna odznaczać się prostotą, wzorowaną na utworach ludowych, korzystać z ludowego słownictwa. Uważał on za konieczne przywrócenie do literatury tradycji staropolskich, sarmackich. Domagał się literatury oryginalnej, której inspiracją była kultura i obyczajowość polska (np. literatura ludowa). Jego najbardziej znane utwory sentymentalne to „Laura i Filon” oraz „Do Justyny. Tęskność na wiosnę”.

Twórcy europejskiego sentymentalizmu:

Czołowym twórcą sentymentalizmu był Jean Jaques Rousseau. Głosił on powrót do natury oznaczający aprobatę podstawowych uczuć ludzkich nie skażonych cywilizacyjnym zepsuciem. Jego utworem, który zyskał największą popularność jest "Nowa Heloiza" mówiąca o miłości dwojga kochanków, popadającą w konflikt z fałszywymi normami społecznymi. Ukazywała ona uczuciowe motywy postępowania i intymne doznania miłosne. Rousseau kładł nacisk na miłość i dobroć.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sentymentalizm w literaturze oświecenia
Sentymentalizm
Człowiek sentymentalny
27. Sterne Podróż sentymentalna
Oswiecenie 8, Jakie wartości wniósł sentymentalizm do literatury oświecenia
Tuwim-All, Poemat sentymentalny
polski-sielanka powiesc sentymentalna kandyd woltera , SIELANKA ORAZ POWIEŚĆ SENTYMENTALNA W OŚWIECE
243 gotowy wykroj karnawaowa sukienka z sentymentaln opowieci
Miłoć jako podstawa szczęcia. O poezji sentymentalistów, WYPRACOWANIA, ZADANIA
Nowe, Ojczyzny romantyków - męczeńska i sentymentalna oraz odpowia, Ojczyzny romantyków - męczeńska
11  04 2014 sentymentalizm w Europie XVIII wieku
klasycyzm czy sentymentalizm PU2RX2JDC525T53SETCEUYMPIN6YXNPU5X663ZA
Co to jest sentymentalizm scharakteryzuj kochanka sentymentalnego odwołując się do przykładów z lite
Ogrody sentymentalne - praca zpodstaw, arch.KRAJOBRAZU
Co to jest sentymentalizm scharakteryzuj kochanka sentymentalnego odwołując się do przykładów z lit
Sentymentalizm jako kierunek literacki zrodził się na zachodzie Europy, Rozrywka, FILOLOGIA POLSKA,
POWRÓT SENTYMENTALNEJ PANNY S, J. Kaczmarski - teksty i akordy
Podróż sentymentalna (opracowanie Sinko), Studia FP, Oświecenie
22-Powrót sentymentalnej Panny 'S', J. Kaczmarski - teksty i akordy

więcej podobnych podstron