Proces socjalizacji

Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy Kościół).

Na drodze socjalizacji człowiek uczy się podstaw interakcji społecznych, poznaje społeczne normy postępowania, wartości, nabywa umiejętność posługiwania się przedmiotami i kształtuje swoją osobowość.

Ale tuż po urodzeniu się dziecka rozpoczyna się proces socjalizacji dziecko od razu „ląduje” w strukturze społecznej- szpitalu, domu rodzinie- gdzie musi wchodzić w interakcje i radzić sobie z innymi ludźmi- pielegniarką, matką, ojcem i innymi. Tak zaczyna się trwający całe życie proces interakcji w coraz bardziej różnorodnych kontekstach, i to własnie w trakcie owych interakcji kształtuje się motywacja, system symboli kulturowych (język, wartości, przekonanie, normy), pojęcie własnego ja, odrębny styl wykonywania ról oraz wiele skłonności emocjonalnych.

Socjalizacja obejmuje kilka oczywistych, niemniej bardzo istotnych zasad. Jedna z nich polega na tym, że wczesna socjalizacja ma znacznie większy wpływ na formowanie się naszych ludzkich cech anizeli późniejsza.. Kiedy się nauczymy ze musimy zaspokajać swoje potrzeby i urzeczywistniać tkwiące w nas możliwości za pośrednictwem reakcji innych osób, musimy wchodzić z nimi w interakcje, potrafimy wówczas odczytywać gesty innych ludzi i zdobywamy pierwszy obraz samego siebie, dzięki zwierciadłu, które stanowią otaczające nas osoby. Zaczynamy zdawać sobie sprawę z oczekiwań innych osób i doświadczać pierwszych kontaktów z kodami kulturowymi; rozwijamy nasze własne sposoby przekazywania informacji za pomocą gestów oraz wykonywania ról, które mają umożliwić i ułatwiać nam postępowanie z innymi ludźmi; poszerzamy zakres naszych emocji. Ponieważ nie mamy zadnych doświadczeń w zakresie interakcji społecznych, nie mamy- poza tymi emocjami, z którymi przyszliśmy na świat- ani ukształtowanego sposobu grania ról, ani koncepcji własnego ja, ani motywów, ani kultury, ani uczuć które pomogły by nam w pierwszych społecznych kontaktach. Dlatego też kontakty te mają ogromny wpływ na rozwój naszych podstawowych dyspozycji i umiejętności.

Inna podstawowa zasada socjalizacji polega na tym, ze interakcje z osobami ważnymi- takimi, z którymi nawiązujemy związek emocjonalny- ma na nas o wiele większy wpływ niż kontakty z pozostałymi ludźmi. Oczywiście na początku tymi waznymi dla nas osobami sa rodzice i pozostali członkowie najbliższej rodziny. W miarę jak się uczymy wchodzić w role i tworzyć je, zaczynamy oceniac siebie, przeglądają się w zwierciadle gestów otaczających nas osób i przejmujemy ich punkt widzenia, a co za tym idzie, kody kulturowe, które nas uosabiają. Następnie przyswajamy sobie określony styl odgrywania ról i prezentowania siebie innym, ułatwiający nam współżyciez nimi, oraz ukierunkowujemy nasze motywacyjne energie w taki sposób, żeby zaspokoić ich oczekiwania. Uczymy się także panować nad okazywaniem naszych emocji. Później wiele innych osób zajmie ważne miejse w naszym życiu- rówieśnicy, nauczyciele, bliscy przyjaciele, mąż lub żona, własne dzieci, pracodawcy, a nawet znane osoby z mass mediów- ale nikt z nich nie będzie miał takiego wpływu jak ważne dla nas osoby, z którymi nawiązaliśmy pierwsze interakcje.

Trzecia zasada polega na tym, ze interakcja w grupach pierwotnych- czyli takich w których ludzie znają się nawzajem, a ich stosunki są bliskie i intymne- jest znacznie ważniejsza w kształtowaniu osobowości anizeli kontakty w grupach wtórnych- w których interakcje sa mniej bezpośrednie, bardziej formalne. Trudno powiedziec że grupa wtórna nie ma żadnego wpływu na to jak się zachowujemy i gramy nasze role, jak myślimy o sobie w jaki sposób interpretujemy kody kulturowe, jak ukierunkowujemy energie motywacyjne i jak wyrażamy emocje, ale wpływ ten nigdy nie jest tak duży jak ten, który wywiera na nas rodzina, bliscy przyjaciele i wszystkie te grupy, w których mamy bezpośrednie, bliskie kontakty z innymi osobami.

Kolejna zasada głosi, ze długotrwale związki z innymi ludźmi mają większy wpływ na naszą osobowość anizeli krótkie i przypadkowe. To prawda, ze czasami ktos pojawia się w naszym zyciu na krótko i wywiera na nas ogromny wpływ, ale sady o sobie samym, umiejętność posługiwania się kodami kulturowymi, styl odgrywania ról i sposób ukierunkowywania emocji oraz energi motywacyjnych najczęściej kształtują się w długotrwałych związkach.

Rozwój naszych podstawowych zdolności umożliwiających nam uczestniczenie w społeczeństwie nie następuje w krótkim czasie, ani też tak naprawdę nigdy się nie kończy. Ale zanim człowiek osiągnie wiek młodzieńczy, wiele z tych zdolności już się wykrystalizowało. Jesteśmy już organiczeni przez stabilną koncepcję własnego ja, wyrobiliśmy już najprawdopodobniej własny styl odgrywania ról, kierujemy się okresloną hierarchią wartości, skłaniamy ku pewnym przekonaniom, mamy swiadomość istnienia najważniejszych norm i potrafimy na co dzień mobilizować energię motywacyjną oraz emocje.

Wiele o człowieku jako istocie społecznej możemy się nauczyć badając próby zmienie go, a także obserwując przypadki ludzi poddanych dramatycznym transformacjom. Większość zmian dokonuje się w obrębie wartości kulturowych i przekonań; ludzie mogą też lepiej zacząć zdawać sobie sprawę z istnienia najważniejszych norm. Za pomoca odpowiedniego treningu można także zmieniac skłonności emocjonalne w styl wykonywania ról. A zatem dzięi świadomemu wysiłkowi człowiek może stac się trochę inny, może lepiej wchodzić w czyjeś role i tworzyć własne; może zmieniać swoje przekonania i lepiej przestrzegać norm; może też lepiej keirowac swoimi emocjami. Jeśli ktoś chciałby zmienić koncepcję własnego ja i motywacje, to czeka go długa droga. Nie można wyelimnowac za pomocą krótkiego treningu tkwiących w nas bardzo głęboko uczuć wobec samego siebie, ani też nagle zminić motywacj, np. silnej potrzeby przyanlezności na pragnienie władzy czy osiągnięć. Tutaj zmiany nastepują powoli i w większości wypadków nie są zbyt duże.

Dla utrzymania porzadku społecznego zapewne lepiej jest że osobowość tak łatwo nie poddaje się zmianom. Istotne ejst także, ze najłatwiej zmieniają się umiejętności wykonywania ról i stosunek kodów kulturowych. Albowiem gdyby ludzie mogli łatwo zmieniać wyobrażenie o sobie i motywacje, kontakt z nimi byłby znacznie utrudniony. Ich działania byłby niespójne, a tym samym innym trudno byłoby się do nich dostosować. Natomiast możliwość zmiany, a nawet doskonalenia swoich umiejętności wykonywania ról ułatwia ludzion interakcję i współdziałanie. Przyswajanie sobie nowych dyrektyw kulturowych także ułatwia interakcję, dostosowywanie się do istniejącego porządku społecznego oraz nowych kontekstów społecznych. Również sprawniejsze sygnalizowanie i kontrolowanie sowich emocji ulatwia dalszą kooperację i dostosowywanie się.

Zmiany w umiejętnościach wykonywania ról oraz dyrektyw kulturowych nie zwsze sprzyjaja porządkowi społecznego. Zdarzają się takie przypadki, keidy ludzie którzy wczesniej nie wykazywali zadnych odchyleń, nagle stają się dewiantami, albo ktoś, kto wczesniej akceptował porządek społeczny, teraz buntuje się przeciwko niemu. Jednka nasze najbardziej poddające się zmianom umiejętności odgrywają zarazem najbardziej istotną rolę w dostosowywaniu się do sytuacji społecznych i to jest bardzo wazne. Oznacza bowiem że ludzie dopasowują się do siebie nawzajem oraz angażują się w dzialanie grupowe podczas gdy te czynniki które sa najmniej podatne na zmiany wlasne ja i motywacje zapewniają poczucie stabilności i ciągłości zarówno danej osobie, jak i wszystkim z jej otoczenia, nawet w obliczu konieczności dostosowywania się do zmieniających okoliczności.

- na adaptację człowieka ma większe znaczenie , większy wpływ grupa pierwotna nie wtórna, ponieważ pierwotna to rodzina

- pojęcie zmiany, socjalizacja w każdym wieku występuje są zmiany pozytywne i negatywne

- pozytywne: resocjalizacja, rehabilitacja, resocjalizacja dobrowolna, edukacja permanentna (nauczanie samego siebie przez całe życie)

- negatywne: dewiacje (odchylenie), akstazje (odstępstwo, herezje)

Socjalizacja rozwojowa to ta, która prowadzi do pogłębienia pozytywnych socjalizacji

edukacja formalna - prawo, struktury, potrzeby spoleczne (publiczne),zdolność struktur państwa do pomnażania umiejętności

co to są dyrektywy kulturowe? DYREKTYWY KULTUROWE-wspólne symbole kulturowe
-zdolność patrzenia na siebie jako na odrębny podmioty(każdy musi na podst. Kontaktów z innymi, wykształcić obraz własnego „ja”- to sprawia że człowiek staje się b. Przewidywalny)
-zestaw umiejętności związanych z pełnieniem ról społ.(każdy musi nauczyć się pełnić danej roli)
-umiejętności o charakterze emocjonalnym(uczymy się różnicować podstawowe emocje z którymi przychodzimy na świat)