Proces Socjalizacji - proces, który wprowadza jednostkę w życie społeczne, uczy ją zachowania i porozumiewania się wg ustalonych wzorów. Efektem procesu socjalizacji są określone cechy osobowości, postawy, poglądy, respekt dla norm i wartości powszechnie akceptowanych.

Z punktu widzenia elementarnych składników osobowość człowieka można rozpatrywać cechy osobowości:

Cechy biogenne: Zaliczamy do nich płeć, wzrost, budowa ciała, jego właściwości fizjologiczne itd. Przez wiele lat socjologowie nie przypisywali tym czynnikom istotnego znaczenia dla wyjaśnienia różnic w zachowaniach ludzkich. Obecnie czynniki te brane są również pod uwagę z punktu widzenia ich wpływu na życie społeczne.

Czynnik biogenny jest pod uwagę np. w analizie ról społecznych, możliwości ich odgrywania w dyskusjach wokół rasizmu.

Drugim składnikiem tworzącym osobowość człowieka są elementy psychogenne, do których zalicza się pamięć, wola, wyobraźnia, inteligencja, spostrzegawczość, temperament. Do dzisiaj jednak nie zbadano dokładnie czy np. temperament należy do cech wrodzonych człowieka ( zdeterminowanych biologicznie) czy raczej jest rezultatem wpływu otoczenia. < zadaje pytanie do słuchaczy>

Ralph Linton – antropolog i socjolog amerykański, przedstawiciel psychokulturalizmu. 1937-1946 profesor antropologii Columbia University w Nowym Jorku.

<odpowiedź> Wielu badaczy traktuje temperament jako wypadkową interakcji czynników wrodzonych i środowiskowych. Kształtowany w wiekiem i rozwojem osobowości temperament może ulec zmianie w wyniku silnych bądź długotrwałych oddziaływań tzw. czynników stresowych, jak np. długotrwałej choroby, odniesienie ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego, sposobu odżywiania się, hałasu czy też warunków mieszkaniowych. <J. Strelau, G. Zimbardo , Szczedpański, Murray, Maslov>.

Zarówno czynniki biogenne i psychogenne nie są decydujące dla zachowań ludzkich, albowiem są one modyfikowane w procesie socjalizacji. Większość socjologów uważa, iż to socjogenne elementy osobowości stanowią podstawę różnicowania się zachowań człowieka w społeczeństwie.

Możemy wyróżnić podstawowe socjogenne elementy osobowości: kulturowy ideał osobowości, role społeczne, jaźń subiektywna i odzwierciedloną.

Jaźń odzwierciedlona - w socjologii i psychologii samowiedza jednostki, kształtowana przez interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do własnej osoby.

Jaźń subiektywna w socjologii, psychologii i fenomenologii jest to część jaźni, która jest odpowiedzialna za subiektywne postrzeganie jednostki przez samą siebie i przeciwstawiona jest jaźni odzwierciedlonej. W niektórych założeniach jaźń subiektywna utożsamiana jest z pojęciem ego jako elementu wyodrębnianego w triadzie id - ego - superego.

Człowiek rodzi się w rodzinie jako istota biologiczna , dopiero pod wpływem kultury danego społeczeństwa staje się istota społeczną. Do pierwszej chwili po narodzeniu jednostka znajduje się pod silnym wpływem istniejących przedmiotów, poglądów, wierzeń, ustalonych sposobów zachowania, ideałów. Kultura dla człowieka jest czymś zewnętrznym, czymś czego powinien się „nauczyć”, aby móc funkcjonować w określonym społeczeństwie. Zatem to co w nim wrodzone, również zostaje poddane procesowi uspołecznienia.

W procesie socjalizacji człowiek uczy się panowania nad popędami i potrzebami, a także zaspokojenia ich w sposób przyjęty w danym społeczeństwie. Proces ten jest uwarunkowany społecznie, czyli zależy od kultury danego społeczeństwa.

Efektem oddziaływania tego środowiska społecznego jest nauka zachowań zgodnych z ogólnie przyjętymi normami społecznymi i wg określonych wzorów.

Poprzez naukę wyznaczonych przez kulturę wzorców zachowania czyli reakcji na określone sytuacje, człowiek przystosowuje się do społeczeństwa.

Wzór kulturowy określa sposób zachowania uznany w danej grupie, co więcej dopuszczalny i skuteczny w określonej sytuacji. Te ustanowione wzory postępowania stanowią dla człowieka schematy działania, z którym identyfikuje się często w takim stopniu, iż w pewnym momencie zaczyna traktować je jako naturalne.

Owe wzory zachowań zostają przez człowieka zinternalizowane. Internalizacja stanowi bowiem podstawowy mechanizm przejmowania w procesie socjalizacji wzorów zachowań norm i wartości tworzonych przez daną kulturę.

Znaczenie socjalizacji ma ogromny wpływ na znaczenie w kształtowaniu systemu wartości i hierarchii potrzeb,

Buduje osobowość człowieka czyli : człowiek dąży do realizacji owych wartości, tak jakby były dla niego czymś naturalnym, czymś co stanowi o jego tożsamości.

Odgrywanie ról społecznych – zdobywanie umiejętności spełnienia oczekiwań innych oraz przystosowywania swojego do postępowania innych ludzi.