Schemat komórki nerwowej:

Dendryty – są krótkie i mają drzewkowaty kształt. Ich zadaniem jest przewodzenie impulsów nerwowych dokomórkowo, czyli w stronę ciała komórki.

jądro, ciało komórki, neuryt, osłonka komórkowa, osłonka mielinowa, przewężenie mieliny (Ranviera), akson, synapsy.
Receptor - to wyspecjalizowana komórka zmysłowa odbierająca informacje z otoczenia.
Działanie receptorów – pozwalają na rejestrowanie zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym i wewnętrzny, czyli odbieranie bodźców (recepcja). Receptorem może być pojedyncza komórka zwana receptorową lub cały organ zbudowany z wielu komórek. Odbiór bodźców polega na zamianie różnorodnych sygnałów optycznych, akustycznych, mechanicznych czy chemicznych na impulsy nerwowe, które przewodzone są następnie przez neurony. Impulsy nerwowe docierają do odpowiednich ośrodków mózgowia lub rdzenia kręgowego i ulegają tam obróbce (integracji). Przetworzone impulsy wędrują do narządów wykonawczych (efektorów) umożliwiając odpowiednie reakcje.

Eksteroreceptory – odbierają one bodźce ze środowiska zewnętrznego. Są nimi: narząd wzroku, kubki smakowe języka, nabłonek węchowy nosa oraz skórne receptory dotyku, ucisku, zmian temperatury i bólu.

Interoreceptory - odbierają one bodźce ze środowiska wewnętrznego. Są nimi: receptory stawowo-mięśniowe w ścięgnach, stawach i mięśniach oraz wisceroreceptory donoszące o stanie narządów wewnętrznych na przykład jelit żołądka czy płuc.

Narządy dodatkowe oka: brwi, powieki, spojówki, narząd łzowy oraz aparat ruchowy oka.

Gałka oczna i nerw wzrokowy zbudowane są z:

Rogówka, twardówka, tęczówka, ciało rzęskowe, naczyniówka, siatkówka, plamka żółta, plamka ślepa, nerw wzrokowy, ciało szkliste, soczewka, komora przednia oka.

Zakres fal światła widzialnego dla człowieka mieści się w granicach około 400-700nm.

Pręciki – nie pozwalają na rozróżnianie kolorów i precyzję widzenia. Receptory te są bardzo czułe.

Czopki – mniej czułe niż pręciki, pozwalają na tworzenie ostrych obrazów. Różnią się od siebie wrażliwością na fale o różnej długości, dlatego umożliwiają widzenie barwne.

Rodopsyna – w zewnętrznych częściach komórek wrażliwych na światło znajduje się purpura wzrokowa. Pod wpływem światła białko to rozpada się na część białkową – opłynę i niebiałkowy retinen.

Tworzenie obrazu w mózgowiu – Impulsy biegnące z przyśrodkowej części siatkówki każdego oka przechodzą w skrzyżowaniu wzrokowym na drugą stronę. Nie dotyczy to informacji zbieranych z bocznych części siatkówki każdego oka. Docierające z oczu impulsy są analizowane i scalane w ośrodku wzrokowym płata potylicznego kresomózgowia. Powstający w mózgowiu obraz jest trójwymiarowy.

Wady wzroku:

Krótkowzroczność – siła refrakcyjna oka jest zbyt duża i promienie skupione są przed siatkówką – powstaje obraz rozmazany. Korekta polega na dobraniu odpowiednich soczewek rozpraszających albo na laserowym zmodyfikowaniu krzywizny rogówki.

Dalekowzroczność – siła refrakcyjna oka jest zbyt mała i promienie świetlne skupiane są za siatkówką. Korekta polega na dobraniu odpowiednich soczewek skupiających.

Astygmatyzm – polega na tym, że siła łamiąca oka nie jest równomierna. Powstające na siatkówce obrazy będą rozmazane ze względu na nierównomierność skupiania fal świetlnych biegnących z różnych kierunków. Wadę tę koryguje się soczewkami cylindrycznymi lub torycznymi.

Zaćma (katarakta) – polega na zmętnieniu soczewki oka. Przyczyną tej choroby może być starzenie się narządu wzroku lub infekcja. Niekiedy katarakta powoduje konieczność operacyjnej wymiany soczewki.

Jaskra – to zespół chorób oka występujących zwykle u osób starszych lub na skutek stanów zapalnych narządu wzroku. Objawami jaskry są m. In. Wzrost ciśnienia płynu w gałce ocznej i zaburzenia krążenia krwi w oku. Leczenia polega na podawaniu środków farmakologicznych obniżających ciśnienie płynów w oku.

Ucho człowieka składa się z 3 części:

a). Ucho zewnętrzne (małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, błona bębenkowa)

b). Ucho środkowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko, trąbka słuchowa)

c). Ucho wewnętrzne (błędnik – narząd równowagi, ślimak – narząd słuchu). W skład błędnika wchodzą przedsionek i trzy kanały półkoliste.

Odbiór wrażeń akustycznych:

Fale akustyczne kierowane są przez małżowinę uszną do przewodu słuchowego zewnętrznego i wprawiają w drgania błonę bębenkową, do której przylega młoteczek. Jego drgania są przenoszone przez kowadełko na strzemiączko przylegające do okienka owalnego. Wzmocnione przez rezonans kosteczek słuchowych drgania błony okienka owalnego wprawiają w drgania śródchłonkę wypełniającą ucho wewnętrzne. W zależności od wysokości i natężenia dźwięków drgania te pobudzają różne komórki urzęsionego nabłonka znajdującego się w ślimaku.

Teoria membranowa przewodzenia impulsów nerwowych – w niepobudzonym neuronie błona komórkowa wykazuje polaryzacje spoczynkową którą można określić jako wstępny stan gotowości neuronu do reagowania.

Zasada ,, Wszystko albo nic ‘’ – oznacza, że włókno nerwowe przewodzi impulsy nerwowe albo nie przewodzi i na pobudzenia odpowiada zawsze taką samą falą depolaryzacyjną.

Układ nerwowy:

a). Części Mózgu:

Kresomózgowie (półkula mózgowa – prawa, spoidło wielkie - ciało modzelowate)

Międzymózgowie, Śródmózgowie

Tyłomózgowie wtórne (półkula móżdżku – prawa, most)

przysadka mózgowa, rdzeń przedłużony.

b). obwodowy układ nerwowy (nerwy czaszkowe, nerwy rdzeniowe)

Móżdżek – zbudowany jest z 2 pobrużdżonych półkul móżdżku, które pokryte są trójwarstwową korą móżdżku.

Zachowanie równowagi i wyprostowanej postawy – możliwe jest dzięki zachodzącej w korze integracji impulsów docierających między innymi z ucha wewnętrznego.

Tonus – wytwarzane przez móżdżek niewielkie impulsy odpowiedzialne za lekkie fizjologiczne napięcie mięśni szkieletowych.

Ataksja – zaburzenia koordynacji pracy mięśni szkieletowych.

Astenia – szybkie męczenie się mięśni.

W międzymózgowiu znajdują się ważne ośrodki motywacyjne układu nerwowego: pokarmowy (głodu i sytości) pragnienia, agresji i ucieczki oraz termoregulacyjny i rozrodczy

Funkcje rdzenia kręgowego
-przesyła bodźce do mięśni
-przewodzi impulsy z i do mózgu
-znajdują się w nim ośrodki ruchów bezwarunkowych
Płat czołowy:

Pola kojarzeniowe – umiejętność rozumienia, wyciągania wniosków (inteligencja)

Pola ruchowe – steruje ruchami dowolnymi, m.in. kończyn tułowia.

Ośrodek ruchów pisarskich ręki

Ośrodek ruchowy mowy

Płat ciemieniowy:

Pola czuciowe – dotyk, smak, ból, zmiany temp.

Ośrodek słuchowy mowy – Umożliwia rozumienie słyszanych słów.

Ośrodek wzrokowy mowy

Nadrzędny ośrodek mowy

Płat skroniowy:

Pole słuchowe – odpowiada za sprawność słuchową

Płat potyliczny:

Pole wzrokowe – odpowiada za wrażenia wzrokowe

Fobie – to przykre uporczywe i bezzasadne, silne i dezorganizujące osobowość człowieka lęki.

Stres – oznacza fizjologiczny stan podwyższonej gotowości bojowej organizmu do stawiania czoła wyzwaniom.

Silne stresory to: zagrożenie, przeciążenie, zakłócenie, deprywacja.

Fazy reakcji na stres:

mobilizacja – reakcja organizmu – odpoczynek – powrót organizmu do normy.

Krytyczna – gdy natężenie stresu osiąga próg odporności organizmu.

Destrukcja – obrona przed stresem, przybierająca często formę agresji (ataku). Celem agresji jest zniszczenie lub uszkodzenie przedmiotu bądź osoby będącej przyczyną stresu.

Elementy układu hormonalnego:
podwzgórze – część międzymózgowia. Zmniejsza ilość wody w moczu, pobudzanie skurczów mięśni gładkich macicy i wydzielanie mleka, regulacja wydzielania hormonów przysadki (wazopresyna, oksytocyna)
przysadka mózgowa-u podnóża mózgu (hormon wzrostu, hormony typowe)

szyszynka- wyspecjalizowana część mózgowia, regulacja dojrzewania biologicznego, sen (melatonina)
tarczyca- położona jest przed tchawicą – wzrost tempa metabolizmu, gospodarka wapniowa (tyroksyna, kalcytonina)

przytarczyce

trzustka (komórka alfa, kom. Beta) -obok dwunastnicy- podwyższanie i obniżanie poziomu cukru we krwi (glukagon, insulina).

nadnercza (kora, rdzeń), gruczoły płciowe, jadra, jajniki.