Czym jest Tarnopol?

Wikipedia mówi że jest to miasto i stolica obwodu tarnopolskiego Ukrainy, siedziba rejonu tarnopolskiego, w II Rzeczypospolitej (do 1945) stolica województwa tarnopolskiego, siedziba powiatu tarnopolskiego. Tarnopol został założony w 1540 w województwie ruskim Korony Królestwa Polskiego i do czasu I rozbioru Polski (1772) pozostawał w granicach Rzeczypospolitej. Można by długo wymieniać w granicach jakich krajów po I rozbiorze znajdowały się te ziemie. Między innymi w granicach państwa monarchii Habsburgów, Zachodnio-ukraińskiej Republiki Ludowej, III Rzeszy. W końcowej fazie II Wojny Światowej - od 16 sierpnia 1945 do 1991 w granicach ZSRR na terytorium Ukraińskiej SRR*. Od 1991 jest stolicą obwodu na Ukrainie.

*- Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka

Krótka Historia :

Tarnopol swoje powstanie i na­zwę zawdzięczał hetmanowi Janowi Tarnowskiemu (1488-1561). W swej 500-letniej historii miasto było we władaniu wielkich polskich rodów arystokratycznych: Ostrog­skich Zamoyskich, Koniecpolskich, Sobieskich i Potockich. Ostatnim jego właścicielem był Jerzy Michał Turkułł. W zamku tarnowskich więziony był Bohun w Sienkiewiczowskim "Ogniem i mieczem”. Tu też odbyło się huczne wesele Skrze­tuskiego, bohatera spod Zbaraża, z piękną Heleną Kurcewiczówną.

Tarnopol, położony w pięknej, żyznej okolicy nad rzeką Seret, zyskał miano stolicy Podola. Był ważnym węzłem komunikacyjnym. Był jednak miastem pechowym. Nie sprzyjało mu szczęście. Doznawał ciągle okaleczeń. Był celem różnych inwazji: płonął, mordowano jego ludność, wysadzano w powietrze jego piękne budowle, kościoły i zamek. A mimo to podnosił się i krzepł. Trwał i znów dostawał cios. Rodziły się tam i objawiały talenty. Ale aby przeżyć, musiały stamtąd uciekać. Rabowali i niszczyli go Tatarzy, Turcy, Kozacy, Moskale, Szwedzi, Niemcy, Austriacy, bolszewicy, banderowcy.

Kresy Wschodnie:

Czym były kresy ? Kresy Wschodnie lub po prostu Kresy – w okresie II RP z Kresami Wschodnimi utożsamiano tereny na wschód od linii Curzona, podobnie jak obecnie. Początkowo pod tym pojęciem rozumiano Dzikie Pola - obszar graniczny między Rzeczpospolitą a Chanatem Krymskim nad dolnym Dnieprem. Następnie, wschodnie rubieże Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Teraz:

Dziś Tarnopol jest miastem ukraińskim. Liczy około 240 tys. mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, komunikacyjnym (ma lotnisko). Jest centrum naukowym i kulturalnym, z uniwersytetem i politechniką. 1,5 tys. jego mieszkańców uważa się za Polaków. Tarnopol ma trwałe, choć dziś zapomniane miejsce w kulturze polskiej. W krótkich okresach, gdy ludność polska zaznawała dobrodziejstwa pokoju, tworzono tam dzieła piękne, mądre, szlachetne - budowano świątynie, których żal, że nie przetrwały do naszych czasów, jak choćby strzelisty, neogotycki kościół z lat 1904-1906, w którym po wojnie zrobiono stołówkę robotniczą, a w 1952 r. wysadzono w powietrze. Zniszczono też XVII-wieczną synagogę, jedną z najokazalszych na Podolu.

Sławni :

Warto pamiętać, że to z Tarnopola wyszli w świat poeta Wincenty Pol, światowej sławy archeolog i historyk sztuki, odkrywca fresków w Farras Kazimierz Michałowski, światowej sławy śpiewaczka i skrzypaczka (grała i śpiewała w Metropolitan Opera) Marcelina Sembrich Kochańska, gen. Franciszek Kleeberg - dowódca samodzielnej grupy operacyjnej Polesie, wybitni uczeni: pedagog Stefan Baley, filozof i logik Kazimierz Ajdukiewicz, historycy literatury - Aleksander Brückner, Józef Kallenbach, ostatni metropolita lwowski Eugeniusz Baziak i przywódca PPS Kazimierz Pużak, skazany w sławetnym "procesie szesnastu”.

Tarnopol, kościół dominikanów, obecnie cerkiew, widok z pocz.XX w.

Tarnopol, Rynek, widok z pocz.XX w.

Tarnopol, kościół parafialny p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy

Tarnopol, Pomnik Józefa Piłsudskiego i kościół dominikanów

na Placu Sobieskiego, widok z ok.1935 roku

Tarnopol, Panorama miasta od strony stawu, po prawej cerkiew unicka,

widok z pocz. XX wieku