1. Możliwości promowania aktywności fizycznej w środowisku szkolnym.
Działania nauczyciela powinny wszechstronnie pobudzać aktywność uczniów oraz tworzyć dogodne warunki dla rozwoju samodzielności, a także indywidualnych zamiłowań i uzdolnień każdego. Szkoła powinna podejmować współprace i współdziałać z placówkami kulturalnymi oraz organizacjami młodzieżowymi i społecznymi.
Promowanie aktywności fizycznej w szkole powinno opierać się na organizowaniu zajęć, zawodów, turniejów, które poprzez rywalizacje lub zabawę zachęcają młodzież do aktywności fizycznej.
Organizacja różnego rodzaju kół zainteresowań, w których uczniowie mogli by aktywnie uczestniczyć i rozwijać swoje pasje.
Szkoła powinna stwarzać warunki do pożytecznego spędzania czasu wolnego na terenie szkoły nie tylko dla uczniów ale również młodzieży pozaszkolnej i dorosłych.
2. Pożądane kompetencje współczesnego nauczyciela wychowania fizycznego.
a) kompetencje prakseologiczne, wyrażające się skutecznością nauczyciela w planowaniu, organizacji, kontroli i ocenie procesów edukacyjnych
b) kompetencje komunikacyjne, wyrażające się w skuteczności zachowań językowych w sytuacjach edukacyjnych
c) kompetencje współdziałania, skuteczność zachowań prospołecznych i sprawność działań integracyjnych
d) kompetencje kreatywne, innowacyjność i niestandardowe działania
e) kompetencje informatyczne, uwidaczniające się w sprawnym korzystaniu z nowoczesnych źródeł informacji
f) kompetencje moralne, wyrażające się w zdolności do pogłębionej refleksji moralnej przy ocenie dowolnego czynu etnicznego
Nauczyciel szkoły współczesnej ma być specjalista o gruntowej wiedzy i kulturze naukowe, umiejący nie tylko przekazywać wiedzę, ale budzić w uczniach zainteresowanie i kształcić umiejętności samodzielnego uczenia się, zdobywania wiedzy, doskonalenia własnej kultury intelektualnej.
Mówiąc o nauczycielu szkoły współczesnej- należy zadawać sobie sprawę z faktu, że w pojęciu tym zawiera się duża różnorodność. To zarówno nauczyciel, który zatrudniony jest w szkolnictwie podstawowym, gimnazjalnym, średnim, ogólnym lub zawodowym, publicznym, ale także nauczyciel, który pracuje w szkole prywatnej.
Nauczyciel przestaje powoli pełnić główną rolę w zakresie przekazywania wiedzy. Staje się najbardziej diagnostą, specjalista w zakresie pomocy naukowych, konsultantem.
3. Omów współczesne cele szkolnego wychowania fizycznego w świetle poglądów teoretycznych i regulacji programowych
1. Wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów
2. Rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej i tężyzny fizycznej uczniów
3. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych
Głównymi celami WF w świetle poglądów teoretycznych jest dbałość o zdrowie.
ćwiczenia kształtujące postawę ciała oraz stymulujące rozwój układów: nerwowego, oddechowego, krążenia, ruchowego
formy ruchu stwarzające możliwości doskonalenia koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz wzmocnienia kondycji fizycznej
propozycje spędzania czasu wolnego z wykorzystaniem gier, zabaw, form turystycznych i sportowych.
Na dalszy plan schodzi umiejętność techniki i taktyki w poszczególnych grach sportowych.
W współczesnym świecie WF pełni rolę dualistyczną- jednej strony stanowi istotny składnik procesu ogólnego wychowania fizycznego- z drugiej strony jest elementem, czynnikiem kształtującym.
4. Pożądane efekty współczesnego kształcenia i wychowania fizycznego ich doraźne i prospektywne znaczenie.
Celem współczesnego kształcenia i WF jest wspomaganie rozwoju fizycznego, motorycznego, ogólnej sprawności fizycznej (znaczenie doraźne)
Wychowanie fizyczne winno nas także wyposażyć w wiedzę o tym jak dbać o zdrowie naszego organizmu, jakie znaczenie ma dla nas higiena, uczyć odpowiedniego stosunku do własnego ciała, a także wdrażać do aktywnego, zdrowego sposobu spędzania wolnego czasu. O naszej kulturze fizycznej decydować może to, w jaki sposób żyjemy, jaki prowadzimy tryb życia, jakimi cechujemy się nawykami, jakie mamy upodobania, aż w końcu jakie mamy umiejętności- przygotowanie do podtrzymania i pomnożenia tych właściwości w życiu późniejszym. (znaczenie prospektywne)
5. Stosowanie zasad racjonalnego (prakseologicznego) działania w praktyce wychowania fizycznego.
Prakseologia – nauka o normach i zasadach skutecznego działania.
1. Diagnoza- stanowi przygotowanie do działania.
Osobnicza (stan zdrowia, postawa ciała, uzdolnienia ruchowe itp.)
Grupowa (zwartość grupy, interakcje między członkami itp.)
Środowiskowa (nastawienie do KF, możliwość współpracy z dyrektorem, rodzicami, osobliwość terenu, warunków klimatycznych itp.)
2. Prognoza- przewidywanie co może się wydawać w określonym wycinku czasu w wyniku określonych działań, a także naturalnych procesów rozwojowych, tj. wzrastane, przyrost sprawności fizycznej itp. Trafna prognoza rozwoju uczniów jest połową sukcesu w pracy dydaktyczno –wychowawczej i zależy nie tylko od intuicji ile od wiedzy o człowieku i prawach jego rozwoju oraz możliwościach jego kształcenia i wychowania.
3. Planowanie- cel działania i środki do osiągnięcia założonego celu. Dobry plan powinien być celowy, wykonalny, plastyczny, szczegółowy, terminowy, komunikatywny.
Kompetencje prakseologiczne nauczyciela wyrażają się w trafnym diagnozowaniu, umiejętnym i skutecznym programowaniu, planowaniu i organizowaniu działań pedagogicznych- lekcyjnych i pozalekcyjnych, kontrolowaniu i ocenianiu efektów pracy ucznia w procesie wychowania, są one związane z procesem dydaktycznym.
6. Diagnoza i prognoza pedagogiczna w pracy nauczyciela rozpoczynającego i kontynuującego proces pedagogiczny?
Diagnoza pedagogiczna ma na celu rozpoznanie stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów i oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości. Stanowi przygotowanie do działania
Sposób przeprowadzania diagnozy indywidualnej przez nauczyciela rozpoczynającego pracę z uczniami:
1. Z zakresu wychowania:
Wywiad, ankieta
Jakie dyscypliny sportu lubisz?
Jakie dyscypliny opanowałeś najlepiej?
Dlaczego ćwiczysz na lekcjach WF?
Czy lubisz lekcje WF?
2. Z zakresu kształcenia:
Jaka jest sprawność fizyczna (test)
Postawa ciała (test)
Jaki jest stan opanowania umiejętności? Czego uczyli cię na lekcjach?
Zdrowie- informacje od higienistki szkolnej i rodziców
Sposób przeprowadzania diagnozy indywidualnej przez N kontynuującego pracę z U:
1. Z zakresu wychowania:
Liczba U niećwiczących
Znajomość zainteresowań i oczekiwań U w wyniku systematycznej obserwacji, rozmów, ankiet
2. Z zakresu kształcenia:
Wyniki prób sprawności fizycznej
Obserwacja zachowań uczniów
Opanowanie zadań kontrolnych dotyczących umiejętności ruchowych, wiadomości
Diagnozę stanowią efekty wcześniejszej pracy odnotowane przez N w dokumentacji.
7. Omów zasady planowania pracy lekcyjnej z wychowania fizycznego z klasą uwzględniając pracę w roku szkolnym i pracę w cyklu tematycznym.
Obmyślenie doboru i kolejności przewidywanych działań, cel działania, dobór odpowiednich środków do osiągnięcia tego celu.
W planowaniu pracy lekcyjnej uwzględniamy:
Stwierdzenie celu działania
Organizowanie toku działania (diagnoza pedagogiczna, projekty programu i plany działania wychowawczego, określenie stosunku pomiędzy elementami danymi)
Uwzględnienie prognozy dotyczącej okoliczności i środków działania
Rokowanie pedagogiczne (prognoza pedagogiczna) dotyczące przedmiotu działań wychowawczych, ustalenie granic realnego przewidywania zmian wychowanka
Zapewnienie środków działania
Uwzględnienie przyszłej kontroli wykonania zadań i oceny osiągniętej przez uczniów
Roczny plan szkolny:
Opracowanie wytycznych do pracy lekcyjnej, organizacyjne zaplanowanie pracy
Opracowanie wspólnie z nauczycielami innych przedmiotów planu realizacji „ścieżek międzyprzedmiotowych” (przydział tematów)
Określenie rodzajów zajęć śródlekcyjnych i pozalekcyjnych
Udział w zawodach międzyszkolnych
Opracowanie systemu przekazywania wiadomości poza lekcja (tablice, radio)
Opracowanie systemu imprez szkolnych
8. Jakie działania powinien podejmować nauczyciel aby kształtować zainteresowania i pozytywną postawę ucznia wobec aktywności fizycznej?
Nauczyciel w procesie edukacji powinien uświadamiać swoich uczniów, że aktywność ruchowa to nie tylko potrzeba biologiczna ale również czynnik zapobiegający i leczący choroby cywilizacyjne.
Nauczyciel powinien przede wszystkim uczyć uczniów: jak ma poznawać samego siebie, swoje możliwości fizyczne, jak ma dbać o swój rozwój i sprawność fizyczną, jak sobie organizować zdrową i godziwą rozgrzewkę.
Powinniśmy wyposażyć dziecko w kompetencje aksjologiczne czyli zdolności do poruszania się w świecie wartości, aby w przyszłości dziecko mogło wybrać te wartości, które są dla niego ważne, do których posiadania powinno dążyć. Jeżeli mamy pozytywną postawę dbałości o siebie czyli postawę prosomatyczną to kierunek naszych działań nastawiony jest na reakcje- jak tylko mamy czas wolny- wyciągnięcie sprzętu sportowego i kierunek boisko, basen, hala sportowa czyli mamy wdrożoną dbałość o swoje ciało.
9. Charakterystyka poprawnej lekcji wychowania fizycznego.
Poprawna lekcja wychowania fizycznego powinna być zgodna z tokiem lekcyjnym:
1. Część wstępna (do 15 minut)
Sprawdzenie gotowości do zajęć
Motywacja do zajęć w lekcji
Rozgrzewka – psychomotoryka, profilaktyka
2. Część główna (20-25minut)
Kształtowanie umiejętności, doskonalenie sprawności, rozwijanie zdolności twórczych
3. Część końcowa (około 5 minut)
Uspokojenie organizmu
Czynności organizacyjne i dydaktyczne związane z zakończeniem lekcji
Nastawienie do samodzielnej pracy w czasie wolnym
Poprawna lekcja wychowania fizycznego powinna uwzględniać zasady takie jak:
1) Zasada wszechstronności:
rozgrzewka musi być wszechstronna – 10 ćwiczeń kształtujących obejmujących różne partie mięśniowe,
ćwiczenia umożliwiające harmonijny rozwój ucznia (rzuty prawą i lewą ręką)
wykorzystanie sprzętu, przyborów typowych i nietypowych
Elementy kształtujące zdolności twórcze uczniów
2) Zasada zmienności pracy:
przeplatanie ćwiczeń statycznych ćwiczeniami dynamicznymi,
angażowanie w każdym ćw. Innej partii mięśniowej,
zmienność miejsca zajęć (boisko, park, sala gimnastyczna)
przeplatanie ćwiczeń trudnych z łatwymi,
3) Zasada stopniowania natężenia wysiłku:
przechodzimy od ruchów na wybrane partie mięśniowe do ruchów globalnych
ćw. Z obciążeniem poprzedzane ćw. Bez obciążenia
najbardziej atrakcyjne zadania dawać na koniec zajęć
największa intensywność przypada na ¾ lekcji.
10. Uzasadnij potrzebę i wskaż przykład podmiotowego traktowania ucznia w procesie wychowania fizycznego na różnych etapach edukacji.
Podmiotowe traktowanie uczniów oznacza humanistyczne podejście, czyli zapewnienie im prawa do bycia w miarę samodzielnymi i niezależnymi, podnoszenia odpowiedzialności za swoje postępowanie i kierowanie własnym rozwojem, poszanowanie godności osobistej uczniów, czyli umacnianie u nich poczucia własnej wartości.
WSKAZANIA:
zapewnić warunki programowe i organizacyjne do świadomego, aktywnego współuczestnictwa w procesie edukacji szkolnej- znajomość celów i zadań lekcji
Przekaz treści umożliwiających poznanie nie tylko rzeczywistości zewnętrznej, lecz także samopoznanie – przez przekazywanie wiedzy o człowieku, o prawidłowościach rozwojowych, zasadach właściwej regulacji, stosunku z otoczeniem.
Stosowanie metod aktywizujących ucznia (praca samodzielna)
Stosowanie motywacji wewnętrznej i zewnętrznej
Uwzględnianie potrzeb i prawidłowości rozwojowych uczniów.
Życzliwa atmosfera pracy i zabawy
wykonywana praca powinna budzić ciekawość, aktywność, pomysłowość,
wykonywana praca ma stwarza perspektywy sukcesu za działania, które zostaną sprawdzone i solidnie ocenione.
Indywidualizacja na lekcji (dostosowanie stopnia trudności do potrzeb i umiejętności dzieci)
Różnicowanie metod, form organizowanych, środków dydaktycznych w celu uatrakcyjnienia procesu dydaktyczno-wychowawczego.
Przykład:
Gimnazjum- uczeń jako współpartner nauczyciela- pomaga w przygotowaniu stanowiska pracy, prowadzi rozgrzewkę, sędziuje- budzi to w nim potrzebę do działania bo jest on potrzebny, opowiada za coś, czuje się ważny.
11. Jakie rozwiązania (formy) organizacyjne wykorzystać w zajęciach ruchowych aby uwzględnić indywidualne potrzeby ucznia? Uzasadnij.
Forma frontalna – wszyscy uczniowie w tym samym czasie wykonują to samo ćwiczenie, nauczyciel ma wszystkich w polu widzenia, kieruje nimi stosując środki metodyczne i zabiegi organizacyjne, Zastosowanie -> Ćw. Łatwe pod względem obciążenia i techniki, ćw. Kształtujące, ćw. Przygotowujące do ćw. Trudniejszych, nauka techniki. Umożliwia korekcję na bieżąco oraz pozwala na dostrzeganie stopnia trudności względem indywidualnych jednostek.
Forma pracy w zespołach- każdy wykonuje zadania na swoim stanowisku:
Tryb równoległy- wszystkie zespoły wykonują te same ćwiczenia (te same tory) lecz o różnym stopniu trudności
Tryb zmienny- każdy zespół wykonuje inne zadanie a po upływie określonego czasu- zmiana.
12. Które metody i w jaki sposób wykorzystać w zajęciach ruchowych aby uwzględnić indywidualne potrzeby uczniów?
1. Metoda ruchowej ekspresji twórczej
2. Metoda problemowa
3. Metoda programowanego usprawniania się
(opisane w pyt. 36)
13. Jakie czynniki przesądzają o racjonalnym doborze metod nauczania i metod realizacji zadań ruchowych (wg klasyfikacji Strzyżewskiego)?
Metody realizacji zadań ruchowych:
1) metody reproduktywne (odtwórcze) zadania ściśle określone:
Naśladowcza ścisła
Zadaniowa ścisła
Programowanego usprawniania się
2) metody proaktywne- częściowo określone
Zabawowo-naśladowcza
Zabawowo-klasyczna
Bezpośredniej celowości ruchu
Programowanego usprawniania się
3) metody kreatywne (twórcze)- zadania problemowe
Ruchowej ekspresji twórczej
Problemowa
Dobór metod zależy od:
wieku ćwiczących
treści nauczania
celów i zadań pracy dydaktyczno-wychowawczej
organizacji i środków, których zamierza użyć nauczyciel
14. Dlaczego problemowe, w tym zwłaszcza aktywizujące metody nauczania są we współczesnej dydaktyce uznawane za bardziej adekwatne wobec wyzwań edukacyjnych niż metody podające? Proszę podać przykład metod należących do każdej z grup oraz omówić ich istotę i możliwości wykorzystania w procesie wychowania fizycznego.
Metoda wychowania fizycznego- to sposób stawiana uczniów w sytuacji zadaniowej, w której uczeń pod kierunkiem nauczyciela dokonują zmian w strukturze własnego ciała i jego funkcjach, zdobywa umiejętności i wiadomości, rozwija sprawność fizyczną oraz pozytywnie nastawia się do KF (wg. Strzyżewskiego)
Głównym zadaniem szkoły jest przygotowanie uczniów do życia. Szkoła najlepiej spełni to zadania, gdy nauczy młodych ludzi rozwiązywać samodzielnie problemy. Aktywizacja uczniów w procesie wychowania fizycznego wymaga stawiania uczniów w takich sytuacjach zadaniowych, które będą dla nich atrakcyjne i zgodne z potrzebami rozwojowymi. Uczniowie powinni wykonywać zadania w miarę możliwości samodzielnie by uczyć się samokontroli i samooceny własnego działania. Metody podające nie umożliwiają twórczego myślenia i działania a jedynie pozwalają wyrobić nawyki ruchowe i sprawność bieżącą, w przeciwieństwie do metod aktywizujących i to właśnie te ostatnie pozwalają na właściwe ukształtowanie działań ucznia, kiedy już opuści szkołę.
Metoda podająca:
Opis/pokaz- opisanie danego elementu techniki/ pokazanie go.
Metoda aktywizująca:
Problemowa- Nauczyciel stawia uczniów wobec problemu do rozwiązania. Np. Przeniesienie materacu nie używając rąk
15. Podaj uwarunkowania skutecznego nauczania technik i taktyk sportowych na lekcji wychowania fizycznego.
Dostosowanie stopnia trudności ćwiczeń do możliwości uczniów i potrzeb WF
Odpowiedni dobór proporcji pomiędzy formą ścisłą, zabawową, fragmentów gry oraz gry związanej z atrakcyjnością zajęć
Wykorzystanie metody syntetycznej w nauczaniu elementów techniki a metodę analityczną w korygowaniu błędów, celem przyśpieszenia procesu nauczania
Potrzebę wprowadzenia gier uproszczonych umożliwiających rywalizację o punkty
Dostosowanie taktyki zespołowej do umiejętności uczniów
Organizacja lekcji umożliwiająca utrzymanie odpowiedniej intensywności zajęć i rywalizację grupową już w części wstępnej
16. Zakres kontroli i oceny w procesie wychowania fizycznego. Charakterystyka poprawnej lekcji kontrolnej.
Cele i zadania kontroli, oceny w procesie wychowania fizycznego:
wzmożenie zainteresowania uczniów aktywnością ruchową, osobistą sprawnością, kształtowaniu trwałych nawyków dbałości o zdrowie i prawidłowy rozwój fizyczny
wdrażanie uczniów do permanentnej samokontroli i samooceny w procesie WF, jest to swoisty sprawdzian dojrzałości ucznia jako współpartnera w procesie nauczania i wychowania do KF
Zobiektywizowanie oceny jako osiągnięć uczniów i podstawy do rzeczowego podsumowania efektów pracy nauczyciela. Pozyskiwanie przez nauczyciela największej informacji o stanie procesu nauczania, efektywności stosowanych środków i metod oraz weryfikacji założeń programowych
Ocena tylko wtedy może pełnić swoje funkcje: dydaktyczną i wychowawczą, jeżeli zakres kontroli i oceny będzie znany każdemu uczniowi, przedmiot i kryteria z góry wiadome, a uczeń będzie w tym procesie uczestniczył świadomie i aktywnie.
System kontroli i oceny ukierunkowany jest na ucznia, na stwarzanie zachęt i wdrażanie do rzetelnej samokontroli i samooceny, najlepiej przez prowadzenie zeszytów (dzienniczków) z zapisywaniem danych, dotyczących rozwoju fizycznego, sprawności i umiejętności a także wiadomości oraz zachowań i postaw ucznia.
17. Metody stosowane w nauczaniu techniki ruchu.
1. Metoda analityczna polega na podziale nauczanego ruchu na części składowe. Metodę stosuję głównie, gdy rozpoczynam nauczanie trudnych elementów ruchu z zakresu techniki. Niezbędne jest rozdzielenie poszczególnych elementów, z uwagi na duży stopień złożoności ruchu oraz trudności wykonania (rzut na bramkę z padem, „siłówka”)
2. Metoda syntetyczna polega na nauczaniu całości danego ruchu. Stosuję ją podczas nauczania prostych elementów technicznych, jest ona bowiem najbardziej naturalną formą nauczania (rzut do kosza, dwutakt, kozłowanie, salto).
3. Metoda kombinowana jest połączeniem metody analitycznej i syntetycznej (nauczanie rzutu po dwutakcie)
18. Forma fragmentów gry i forma nauczania przez grę, jej zastosowanie w lekcji wychowania fizycznego z zakresu gier zespołowych.
Forma fragmentów gry to ćwiczenia techniki i taktyki z dodaniem przeciwnika, przez co tworzymy warunki zbliżone do gry. W formie fragmentów gry nauczamy i doskonalimy elementy techniki i taktyki (zarówno indywidualnej jak i zespołowej). Na początku przeciwnik jest bierny, podczas ćwiczeń staje się coraz bardziej aktywny, pod koniec realizuje w pełni swoje funkcje starając się uniemożliwić poczynania zawodników atakujących (np. 1x1, 2x1, 2x2)
Forma gry jest najatrakcyjniejszą dla uczniów, jednak często zbyt trudna dla początkujących. Pojawiają się trudności wynikające przede wszystkim z rygorów narzucanych przez przepisy gry. Stopień trudności powinien być dostosowany do aktualnego poziomu techniki uczących się, co można uzyskać poprzez odpowiednie modyfikacje.
Formy gry:
Mini gra- niepełna liczba zawodników, niewymiarowe boisko, ale stawiamy dodatkowe warunki, np. wykonanie jakiegoś elementu (np. po zwodzie- bramka liczona podwójnie)
Gra uproszczona- przy nauczaniu początkowym- celem jest doskonalenie techniki w warunkach walki sportowej, przy dużym uproszczeniu przepisów (np. spalony)
Gra szkolna- nauczyciel może przerywać grę w celu zwrócenia uwagi na błędy.
Gra właściwa- prowadzona zgodnie zobowiązującymi przepisami .
19. Rola gier i zabaw w różnych typach lekcji wychowania fizycznego.
Forma zabawowa, czyli forma gier i zabaw jest jedną z metod doskonalenia sprawności ogólnej i specjalnej. Odpowiednio dobrane zabawy i gry przyspieszają opanowanie podstawowych elementów techniki i taktyki. Pełnią także rolę środka ogólnego przygotowania fizycznego.
Charakteryzuje się występowaniem współzawodnictwa indywidualnego i zespołowego. Ćwiczący wykonują zadania w miarę dokładnie i szybko. Nauczyciel może pozwolić sobie na pełną swobodę w nauczaniu najprostszych form kontaktu ćwiczących z piłkami. Obowiązujące przepisy gry i zabawy są na tyle proste, że nie przeszkadzają ćwiczącym rywalizować z przeciwnikiem i współdziałać z partnerem życiowo i emocjonalnie.
Gry i zabawy mogą być wykorzystywane do wprowadzenia odpowiedniego nastroju w części głównej lekcji, ożywiać ją i urozmaicać. Podstawowym zadaniem jest oswajanie z piłkami, poznawanie podstawowych form ruchu z piłką, stanowią doskonały środek do kształtowania fizycznych i psychicznych właściwości ćwiczących. Przyczyniają się do rozwijania samodzielności, zdyscyplinowania, koleżeńskości, spostrzegawczości, odwagi, zręczności, sprytu itp.
20. Systemy współzawodnictwa w grach zespołowych i ich zastosowanie w pracy nauczyciela wychowania fizycznego.
1. System pucharowy- w przypadku zgłoszenia dużej ilości drużyn, a ograniczony jest czas przeprowadzenia rozgrywek. Istotą tego systemu jest to, iż w dalszych uczestniczą tylko zwycięzcy a przegrani odpadają. Niedoskonałością jest mała obiektywność- może się okazać że w pierwszych rundach odpadną najsilniejsze drużyny.
2. Pucharowy- „do dwóch przegranych”- istotą jest to, iż pomimo jednej porażki zespół lub zawodnik nie odpada z rozgrywek i w dalszym ciągu może zając wysokie miejsce.
3. „Każdy z każdym”- istotą tego systemu jest to, iż zawodnik bądź drużyna ma za przeciwnika w określonej kolejności innego zawodnika lub zespół.
4. System mieszany- Jest połączeniem w jednych rozgrywkach obu poprzednich systemów, np. w pierwszym etapie rozgrywek (aby wyeliminować zespoły najsłabsze) stosujemy system pucharowy, następnie możemy połączyć zespoły w grupy (grupę) i w dalszym ciągu rozgrywek prowadzić je systemem „każdy z każdym”.
21. Możliwości kształtowania osobowości człowieka poprzez wychowanie fizyczne i sport.
Kształtowanie osobowości to ważny element wychowania. Podstawowym zadaniem zajęć wychowania fizycznego jest dwutorowość:
oddziaływanie na ciało czyli rozwój zdolności ruchowych
oddziaływanie na osobowość czyli wychowanie do troski o ciało.
Dobrze przygotowane i właściwie przeprowadzone przez nauczyciela wychowania fizycznego gry, zabawy, trening czy zawody, stwarzają wiele możliwości do rozwijania różnych cech osobowości. Zajęcia te są doskonałą okazją do pogłębiania zainteresowań nie tylko związanych ze sportem, ale także z biologią, geografią, historią czy turystyką. Są one także możliwością do kształtowania pozytywnych cech charakteru takich jak: pracowitość, sumienność, koleżeńskość, poczucie silnej woli i odpowiedzialności. Osobowość człowieka kształtuje się w działaniu i ulega doskonaleniu dzięki niemu, dlatego też należy podporządkować tej zasadzie również działalność ruchową.
Każda lekcja wychowania fizycznego jak i trening sportowy dzięki specyfice metod i form nauczania mogą służyć kształtowaniu procesu samooceny i samoanalizy stanowiących podstawę samowychowania i samodoskonalenia tych istotnych determinantów w rozwoju osobowości człowieka. Sukcesy i satysfakcja z działalności ruchowej są motywacją do systematycznego podejmowania nowych wysiłków nad doskonaleniem swych zdolności ruchowych, pogłębianiem zainteresowań.
22. Wykorzystanie idei „ fair play” w realizacji celów wychowania poprzez sport.
„Fair play „- w sporcie szkolnym to nie tylko wyeliminowanie przemocy ale również:
Posiadanie równych szans
Współzawodnictwo z innymi
Równe zaangażowanie wszystkich zawodników
Indywidualne znaczenia zasady „fair play” związane jest głównie z osobistą odpowiedzialnością uczestników i dotyczy:
Fizycznego i psychicznego kontaktu z przeciwnikami
Troski o dobre samopoczucie swoje i innych
Starania w osiąganiu sukcesu na możliwie najwyższym poziomie
Akceptacja decyzji sędziego
Samokontrola w przypadku zwycięstw i porażek
W sporcie szkolnym nauczyciele i trenerzy ponoszą odpowiedzialność, z jednej strony muszą chronić zawodników przed zbytnim ryzykiem kontuzji, z drugiej musza stymulować ich aktywność. Większość młodych ludzi wybiera uczestnictwa w sporcie dla celów edukacyjnych, robią to dla przyjemności i zadowolenia z uprawiania sporu. Sport zapewnia im bogate możliwości edukacyjne, związan z promocją zasad „fair play”.
23. Zachowanie zasad bezpieczeństwa w nauczaniu pływania i na wodach otwartych.
1. Pływanie tylko w miejscach wyznaczonych i strzeżonych przez ratowników- pływalnie kryte, kąpieliska ograniczone bojami. Pływać można w wydzielonych strefach w zależności od posiadanych umiejętności pływackich.
2. Nie wchodzić do wody oznakowanej zakazem kąpieli- kąpieliska te nie są sprawdzone, mogą posiadać silny nurt lub być zanieczyszczone- co może prowadzić do wielu chorób
3. Pływanie tylko przy dobrym stanie zdrowia- osoby osłabione i chore oraz osoby które są dopiero co po spożytym posiłku nie mogą pływać.
4. Nie wolno wchodzić do wody osobom zażywającym leki psychotropowe, antybiotyki oraz po spożyciu alkoholu- u każdej osoby, zażywającej używki może dojść do szybkiej utraty ciepła, dreszczy a co za tym idzie przykurcze mięśni, zaburzeń oddychania itp.
5. Unikać wchodzenia do wody po zapadnięciu wzroku lb podczas ograniczonej widoczności- uniemożliwia to dokonanie oceny oddalania się od brzegu.
6. Nie wskakiwać do wody nieznanej- wykonywanie skoków do wody nieznanej oraz płytkiej może spowodować utratę zdrowia a nawet życia.
7. Zwracać uwagę na zachowanie się innych osób- nie dopuszczać do wszczynania fałszywych alarmów, wpychania do wody, wrzucania osób opalających się (szok termiczny).
8. Nie dopuszczać do opalania się na wodzie- opalanie i zasypianie na materacach łączy się ze zbyt dużym oddaleniem od brzegu, ponadto sprzęt może utracić powietrze.
9. Umiejętnie i właściwie korzystać ze sprzętu- sprawdzić dokładnie sprzęt (kajak, wiosła, kamizelki ratunowe)j przed jego zastosowaniem.
10. Należy nauczać pływania oraz podstawowych zasad zachowania się w sytuacjach niebezpiecznych- aby potrafiły podejmować decyzje i/lub akcje ratownicze w warunkach utonięć, wywrócenia łodzi- aby potrafiły opanować emocje
11.Nad wodą dzieci powinny przebywać pod opieką dorosłych, rodziców lub opiekunów
24. Zastosowanie pływania oraz ćwiczeń w wodzie w profilaktyce wad postawy ciała.
Poprzez pływanie możemy zapobiegać wadom postawy a dodatkowo łączyć przyjemności dziecka, jakimi mogą być przebywanie w wodzie i doskonalenie umiejętności pływackich z oddziaływaniem terapeutycznym.=, którego dziecko- może nawet nie zauważać W skład ćwiczeń stosowanych w wodzie powinny znajdować się ćwiczenia elongacyjne (jeżeli wada tego nie wyklucza), rozciągające mięśnie przykurczone, wzmacniające mięśnie osłabione, koordynacyjne oraz oddechowe.
Pływanie ma na celu:
Korygowanie nieprawidłowości w warunkach odciążenia
Wzmocnienie odpowiednich grup mięśniowych
Rozciągnięcie przykurczonych mięśni
Doskonalenie koordynacji ruchów i panowania nad ciałem
Wyrabianie silnego gorsetu mięśniowego
Poprawę funkcji oddechowych, poprzez zwiększenie ruchomości klatki piersiowej,
Poprawę funkcji hemodynamicznych
Zwiększenie ogólnej wydolności organizmu
25. Walory rekreacyjne indywidualnych dyscyplin sportu.
Kształtowanie postaw społecznych- nawyk aktywnego spędzania czasu. Zapewnienie funkcji wypoczynkowej, zdrowotnej, korekcyjno-kompensacyjnej, socjalizacyjnej, zabawowej itp.
Dyscypliny indywidualne prowadzone w formie rekreacji ruchowej powinny mieć pozytywny wpływ na psychikę, zrelaksować, poprawić samopoczucie.
Jego zadaniem jest m.in. odprężenie po pracy, regeneracja sił, utrzymanie sprawności fizycznej oraz dobrego stanu zdrowia. Powoduje m.in. wzrost tolerancji wysiłku fizycznego oraz zwiększenie siły mięśniowej stabilizującej stawy. Jest jednym z czynników przyczyniających się do zapobiegania chorobom cywilizacyjnym.
Przykłady rekreacyjnych indywidualnych sportów:
pływanie (m.in. nurkowanie rekreacyjne);
bieg i chód kondycyjny;
sporty indywidualne: tenis stołowy, softball, korfball, ringo, frisbee, badminton, golf, kręgle, unihokej, wspinaczka sportowa
sporty wodne (m.in. żeglarstwo, sporty motorowodne, kajakarstwo, surfing, windsurfing)
sporty zimowe (m.in. narciarstwo zjazdowe i biegowe, saneczkarstwo, łyżwiarstwo, curling);
lekkoatletyka
26. Przedstaw wszechstronną lekcję lekkiej atletyki na sali gimnastycznej.
Wszechstronna lekcja powinna zawierać:
Biegi
Rzuty
Skoki
1. Zadania biegowe- różnego rodzaju testy biegowe, biegi po kopercie, test coopera (bieg ciągły 12 minut), bieg ciągły na określony czas lub odległość (np. 20 okrążeń), bieg wahadłowy (bip-test na 20 metrów)
2. Zadania rzutne- rzuty piłką lekarską- np. za siebie oburącz poprzedzone zamachem albo oburącz przed siebie. Dla młodszych klas mogą być rzuty piłeczką palantową. Dla klas starszych przygotowujące do pchnięcia kulą, ale doskonalące technikę- zamiast kuli lżejszy przedmiot. Łącząc zadania rzutne z biegowymi można organizować różnego rodzaju zabawy, typu – „bieg po prostokącie”
3. Zadania skoczne- skoki w dal z miejsca- uczące techniki- z konkretnej linii skok w dal poprzez zamach rękami. Można odległość mierzyć metrem lub tip-topami można wykonywać skoki dosiężne w górę- narysowany metr na ścianie.
U młodszych dzieci można stosować wyścigi rzędów pamiętając by były w nich biegi, rzuty, skoki. Stosowanie formy strumieniowej- gdzie można rozłożyć wiele zadań typowo lekkoatletycznych, jak np. przeskoki przez płotki lub np. obwód ćwiczebny.
27. Kształtowanie szybkości środkami lekkoatletycznymi.
Środki lekkoatletyczne kształtujące szybkość:
Starty z różnych pozycji
Starty wysokie i niskie
Odcinki lotne
Bieg z maksymalną i submaksymalną prędkością
Biegi sztafetowe (nabiegi i ucieczki)
Bieg z góry, z wiatrem, z szybszym partnerem
Do kształtowania szybkości stosuje się w głównej mierze metody powtórzeniowe z wykorzystaniem powyższych środków.
28. Lekkoatletyczne formy kształtowania wytrzymałości.
Wytrzymałość to zdolność do wykonywania długotrwałego wysiłku o wymaganej intensywności.
Wytrzymałość możemy kształtować stosując różne formy i metody, np. ciągłe- przygotowujące do biegów długotrwałych lub przerywane- do sprintów.
Formy:
Marszobieg- rozpoczynać od kilkuminutowego marszu przeplatanego odcinkami spokojnego biegu. Stopniowo zwiększać czas trwania całego obciążenia i długości odcinków pokonywanych biegiem.
Trucht lekkoatletyczny- polega on na pokonywaniu przestrzeni w swobodnym, luźnym biegu. Trucht jest bardzo łagodną formą biegu, pozwalającą na stopniowe przygotowanie organizmu do coraz większej pracy wytrzymałościowej
Bieg ciągły-podczas całego obciążenia występuje równomierne tempo biegu. Intensywność mała lub średnia jest uzależniona od stanu wytrenowania uczniów i czasu trwania całego obciążenia. Rozpoczynać od niewielkich obciążeń i stopniowo wydłużać czas trwania wysiłku.
Bieg zmienny- w czasie wysiłku jego intensywność ulega planowym, określonym zmianom. Przykładem biegu zmiennego może być 20-minutowy bieg, w którym każde 4-minutowe odcinki przebiegane są z prędkością 3 m/sek., a następujące po tym odcinki 1-minutowe z szybkością 4 m/sek. Możliwość różnorodnych kombinacji jest tutaj bardzo duża.
Biegi interwałowe- polegają na planowym następowaniu po sobie obciążeń i niepełnego odpoczynku, przy czym zarówno intensywność i czas trwania obciążenia jak i długość przerw odpoczynkowych są ściśle określone. Liczba powtórzeń uzależniona jest od czasu trwania i intensywności pojedynczych obciążeń. Biegi interwałowe należą do bardzo efektywnych, ale równocześnie bardzo ostrych form kształtowania wytrzymałości. Dlatego też powinny być organizowane wyłącznie dla uczniów klas starszych, odznaczających się dużą wydolnością fizyczną i po dłuższym czasie systematycznego przygotowania wytrzymałościowego
Zabawy biegowe (fartlek). Forma ćwiczeń polegająca na nie planowanych zmianach szybkości w czasie dłuższego biegu. Intensywność wysiłku dostosowana jest do stanu przygotowania fizycznego i wieku ćwiczących, a zmiany szybkości i formy wysiłku zależą od ukształtowania terenu i samopoczucia ćwiczących. Czas trwania zabawy jest różny w zależności od grupy wiekowej i wynosi przeważnie 5-25 min
Biegi na orientację- czeń pokonuje określony dystans w terenie orientuje się według mapy lub dokładnego' szkicu. Bieg ten, to doskonała forma treningu terenowego, kształcąca jednocześnie orientację w terenie i pomysłowość przy pokonywaniu przeszkód.
29. Specyfika zajęć wychowania fizycznego w szkole zawodowej z punktu widzenia celów edukacyjnych i stosowanych środków metodycznych.
Głównym celem edukacji w szkole zawodowej jest przygotowanie uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych, pracy i życia w warunkach współczesnego świata:
Cele edukacyjne:
Utrwalenie i pogłębienie znajomości zasad racjonalnej troski o zdrowie i sprawność fizyczną, uwarunkowanych systematycznym uprawianiem różnych form aktywności sportowej, rekreacyjnej, turystycznej.
Kształtowanie postaw moralnych i społecznych w oparciu o tkwiące w sporcie m.in. wytrwałość, systematyczność, odpowiedzialność, samodyscyplina, szacunek dla zawodnika, zasady „fair-play”, równość szans, umiejętność właściwego zachowania się w sytuacjach zwycięstw i porażek
Rozwijanie motywacji do podejmowania samodzielnych działań na rzecz harmonijnego rozwoju fizycznego, z uwzględnieniem indywidualnych właściwości morfologicznych i funkcjonalnych
W szkołach zawodowych możemy stosować różnorodne środki i formy organizacyjne tj: obwód ćwiczebny, tor przeszkód, zajęcia w zespołach.
Metody prowadzenia zajęć są różne, np. reproduktywne (ścisle określone), proaktywne (częściowo określone- swoboda w działaniu), kreatywne- twórcze (zadania otwarte, zupełnie nieznane)/
30. Specyfika zajęć wychowania fizycznego w klasach I - III z punktu widzenia celów edukacyjnych i stosowanych środków metodycznych.
Celem kształcenia i wychowania na etapie nauczania początkowego jest wspomaganie wszechechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, a WF zwłaszcza:
Kształtowanie aktywności ruchowej- niezbędnej w różnych działalnościach człowieka: utylitarnej, rekreacyjnej, zdrowotnej, sportowej, obronnej
Kształtowanie psychomotoryki- eksponowanie indywidualnych możliwości, upodobań, zainteresowań, umiejętności ruchowych ucznia poprzez naturalne formy ruchu: pełzanie, czworakowanie, wspinanie, dźwiganie, skok, bieg.
Wyposażenie uczniów w zasób wiedzy o kulturze fizycznej
Kształtowanie potrzeby wszechstronnej aktywności ruchowej, dział ten obejmuje higienę, bezpieczeństwo, zasady zachowania się w różnych warunkach i sytuacjach, samosterowanie rozwojem psychofizycznym, organizowanie miejsca do zajęć, wypoczynek czynny i bierny.
W doborze treści, form i metod należy przyjąć następujące postępowania:
Stosowanie formy zabawowej i zadaniowej
Wykorzystywanie przyborów, przyrządów, akompaniamentu muzycznego dla uatrakcyjnienia lekcji,
Prowadzenie zajęć na świeżym powietrzu
Zajęcia z przewagą gier i zabaw ruchowych, stwarzają one możliwości do uzewnętrzniania emocji i zainteresować, są źródłem dobrego nastroju, samopoczucia, sprawdzianem własnej wartości
Kształtowanie umiejętności tj: skok, bieg, rzut, wspinanie- przygotowują uczniów do samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego
31. Wyjaśnij, w jaki sposób na lekcji wychowania fizycznego należy przekazywać uczniom wiadomości z kultury fizycznej i jaki wpływ ma przekazywanie wiadomości na efekty edukacyjne z wychowania fizycznego.
Informacja powinna być jasna, szczegółowa, krótka i zrozumiała dla ucznia, mówiona prostym językiem, nieskomplikowanym słownictwem, terminologią, głośno i wyraźnie. N powinien zorientować się co do poziomu wiedzy ucznia na dany temat, podawać nowe informacje i kontrolować stopień zrozumienia przez ucznia. Wiadomości są podstawą do praktycznego działania ucznia, niezbędne do ukształtowania poglądów i przekonań na dany temat, a także pozwalają uczniowi zrozumieć sens wykonywanych przez niego ćwiczeń, a nauczycielowi pozwalają wyegzekwować pewne zachowanie.
32. Tradycje olimpizmu antycznego i nowożytnego w procesie wychowania fizycznego.
Miejscem, w którym narodziła się rywalizacja sportowa była starożytna Grecja. Tam też kolejno powstawały konkurencje, które po zmianach przetrwały do dnia dzisiejszego.
Wykorzystanie konkurencji które powstały w antycznej Grecji we współczesnym WF:
1. Bieg prosty- bieg po linii prostej na dystansie 600 stóp olimpijskich (ok.197 m)- był to bieg analogiczny do współczesnych biegów na 200m,
2. Bieg podwójny- dystans wynosił 2 stadiony (ok. 380m) – odpowiednik do dzisiejszego 400m
3. Bieg długodystansowy- dystans 7-24 stadionów (1300-4600m)- we współczesnym WF uczeń rozwija się wszechstronnie- podnosi poziom sprawności fizycznej, wytrzymałości biegowej, siły, szybkości i ogólnej sprawności fizycznej
4. Pięciobój:
Skok w dal- z miejsca lub z rozbiegu
Rzut oszczepem
Rzut dyskiem
Zapasy
Bieg prosty
Wszystkie wymienione elementy są wykorzystywane we współczesnym wychowaniu fizycznym, ale ich sposób wykonania różni się od antycznego, jest ulepszony. Często uczniowie nie wiedzą jakie jest pochodzenie poszczególnych konkurencji, dlatego nauczyciel powinien nie tylko uczyć techniki ale także historii kultury fizycznej i zachęcać do wspomagania zdrowia, sprawności i pomnażania tych wartości w późniejszym życiu.
33. W jaki sposób nauczyciel wychowania fizycznego przygotowuje ucznia do pracy samodzielnej na rzecz sprawności fizycznej i zdrowia?
Aby osiągnąć programowe cele kształcenia i wychowania nauczyciel powinien stworzyć takie warunki edukacyjne, aby uczeń nie tylko umiał, wiedział ale również chciał, aby myślał nie tylko o sobie ale także o najbliższych oraz już dziś układała jutro realizował swój plan zdrowej przyszłości.
Zapewnienie uczestnikom zajęć odpowiedniej dawki ruchu, przyjaznej atmosfery i możliwości swobody twórczej oraz pozytywne motywowanie do podejmowania wysiłków
umożliwienie uczniom prezentację poziomu swych umiejętności, zdolności i wiadomości w zadaniach kontrolnych, formach rywalizacji podczas lekcji i zajęć pozalekcyjnych, formach współzawodnictwa na poziomie szkolnym i międzyszkolnym;
systematyczne zadaniowanie i angażowanie uczniów w organizację procesu kształcenia;
stwarzanie uczniom możliwości dokonywania samokontroli i samooceny w sferach diagnozy poziomu sprawności, efektów kształcenia dokonanego postępu oraz postaw;
stosowanie motywującego systemu oceniania
eksponowanie indywidualnych możliwości i upodobań;
wyzwalanie i rozwijanie inwencji twórczej
34. Omów postępowanie nauczyciela mające na celu zapewnienie uczniom bezpieczeństwa na zajęciach wychowania fizycznego.
Nauczyciel powinien:
Przestrzegać podstawowych zasad pedagogicznych
Uczyć bezpiecznego wykonywania ćwiczeń, stale wdrażać warunki bezpieczeństwa
Bezustannie doskonalić swój warsztat
Nie zezwalać na ćwiczenia bez nadzoru prowadzącego
Nie zezwalać na użytkowanie zniszczonego lub niesprawnego urządzenia, przyboru, przyrządu
Stwarzać warunki do utrzymania higieny osobistej
Współpracować z lekarzem, pielęgniarką szkolną
Kontrolować stan urządzeń
Opracować niezbędne regulaminy korzystania z Sali sportowej, boiska, pływalni itp. Oraz
wymagać ich przestrzegania
Zapewnić właściwą dyscyplinę i pogodną atmosferę sprzyjającą odprężeniu psychicznemu
Nie dopuszczać do zajęć uczniów chorych, niezdolnych do ćwiczeń
dostosować stopień trudności i intensywności ćwiczeń do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących
35. Wypadek na zajęciach wychowania fizycznego. Obowiązki nauczyciela i konsekwencje prawne.
O każdym wypadku zawiadamia się:
Rodziców/opiekunów poszkodowanego,
Organ prowadzący szkołę lub placówkę
Radę rodziców
Pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy
Inspektora pracy
O wypadku śmiertelnym zawiadamia się prokuratora i kuratora oświaty
O wypadku w wyniku zatrucia- inspektora sanitarnego
Nauczyciel ma obowiązek:
obowiązek rzetelnego realizowania zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych
niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby;
przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela;
w czasie zawodów sportowych organizowanych przez szkołę lub placówkę uczniowie nie mogą pozostawać bez opieki osób do tego upoważnionych.
dostosować stopień trudności i intensywności ćwiczeń do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących;
uczestnika zajęć uskarżający się na dolegliwości zdrowotne zwolnić w danym dniu z wykonywania planowanych ćwiczeń (przy czym należy poinformować o tym jego rodziców lub opiekunów);
ćwiczenia prowadzić z zastosowaniem metod i urządzeń zapewniających pełne bezpieczeństwo ćwiczących;
sprawdzić stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego przed każdymi zajęciami;
zapoznać osoby biorące w nich udział w ćwiczeniach z zasadami bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach i zabawach.
Naruszenie wskazanego obowiązku przez nauczyciela może skutkować pociągnięciem nauczyciela do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Karami dyscyplinarnymi są: nagana z ostrzeżeniem, zwolnienie z pracy, zwolnienie z pracy zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania, wydalenie z zawodu nauczycielskiego.
36. Podaj przykłady praktyczne z lekcji wychowania fizycznego ilustrujące pojęcie aktywnej roli ucznia we własnym rozwoju lub dwukierunkowości oddziaływać socjalizacyjnych.
Dwukierunkowość oddziaływań zakłada aktywne uczestnictwo wychowanka, który jest podmiotem wychowania. Funkcje wychowania:
Socjalizacja- wiąże się z przygotowaniem ucznia do podejmowania różnych zadań w społeczeństwie na jego rzecz
W działaniu wychowawczym- korzysta się zazwyczaj z aktywności wychowanka stwarzając określone sytuacje dzięki którym samodzielnie dochodzi on do zamierzonych celów
Aktywna rola ucznia we własny rozwój na lekcji WF:
Metoda programowanego uczenia się- nauczyciel przygotowuje plansze (obraz ruchu, fazy ruchu) wg których uczeń postępuje.
Metoda programowanego usprawniania się- przygotowanie instrukcji, z których można wiedzieć jaki jest cel ćwiczeń, ilość powtórzeń, bez udziału osób drugich
Metoda bezpośredniej celowości ruchu- cel zna tylko N i stawia zadania uczniowi- np. „Kto potrafi…..?”
Metoda ekspresji twórczej- uczniowie w sytuacji zadaniowej muszą samodzielnie, twórczo rozwiązań zadanie, np. ułożenie swoich ciał w litery
Metoda problemowa- uczniowie są w sytuacji po raz pierwszy i nie znają sposobu rozwiązania.
Praca na lekcji powinna być zadaniem dla ucznia, aktywizować go, uczyć samodzielności, budzić ciekawość uczniów i zmuszać do myślenia.
37. Jak należy rozumieć pojęcie kary i nagrody w wychowaniu oraz właściwe ich stosowanie przez nauczyciela wychowania fizycznego?
Nagroda jest czynnikiem pobudzającym do pozytywnego działania, jeśli występuje przed czynem, a utwierdzającym pozytywne działanie jeśli występuje po nim. Może też być traktowana jako zachęta dla innych do naśladowania lub jako środek doskonalenia jednostki. Wychowawca chcąc nakłonić dziecko do właściwego postępowania powinien stosować zachęty- aprobatę, pochwałę, nagrodę. Nagroda jako zmaterializowana pochwała może być stosowana do wyrażenia jednostce lub zespołowi uznania za wyniki, zachęcenie do wytrwałości w dążeniu do postawionych sobie celów.
Kara- w oczach wychowanka może być rodzajem przemocy, aktem złego humory nauczyciela lub zemsty z jego strony. Kara sprawiedliwa powinna być proporcjonalna do przewinienia. Za większe wykroczenia- surowsza. Powinna być dostosowana do właściwości psychofizycznych dziecka oraz wymierzana we właściwym czasie. Dobrze przemyślana ara powinna być zniechęcająca do popełniania czynów, za które została wymierzona, ale również odstraszyć inne osoby, które były jej świadkami.
Nauczyciel WF powinien stosować te środki w zależności od rodzaju zachowania ale i w zależności od tego co daje lepsze rezultaty danemu wychowankowi - środki zachęty czy różne rodzaje kary. Zarówno bowiem pochwała jak i kara mogą mobilizować ucznia do pracy, ale i demobilizować. Nauczyciel powinien pamiętać że kary i nagrody nie są celami samymi w sobie, ale tylko środkami do ukształtowania postawy wychowanka.
38. Przedstaw znaczenie, rodzaje i możliwości prawne pracy pozalekcyjnej i pozaszkolnej nauczyciela wychowania fizycznego
Ustawa:
Zajęcia pozalekcyjne prowadzą szkoły
Wychowanie pozaszkolne prowadzą młodzieżowe domy kultury, domy kultury dzieci i młodzieży, ośrodki i kluby sportowe, świetlice itp.
Zajęcia pozalekcyjne: SKS, UKS
Zajęcia pozaszkolne: TKKF (Towarzystwo krzepienia kultury fizycznej)
Głównym celem organizacji zajęć pozalekcyjnych jest:
rozwijanie zainteresowań i uzdolnień młodzieży.
Stwarzanie sprzyjających warunków dla społecznej działalności,
organizowanie kulturalnego wypoczynku, rozrywki i wychowania fizycznego
wspieranie szkół w realizacji ich programów wychowawczych i profilaktycznych
wspomaganie rodziców w opiece nad dziećmi
otoczenie w godzinach popołudniowych opieką dydaktyczno-wychowawczą jak największej ilości dzieci poprzez dostosowanie oferty do zainteresowań uczniów
umożliwienie wszechstronnego rozwoju uczniom wykazującym zainteresowanie w danej dziedzinie
pomoc uczniom zagrożonym niepowodzeniami w szkole
przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym
Każda szkoła zobowiązana jest do opracowania szkolnego planu zajęć pozalekcyjnych. Plan powinien zapewnić realizację założonych celów i obejmować wszystkie zajęcia pozalekcyjne odbywające się na terenie szkoły.
39. Scharakteryzuj sytuacje trudne i stresowe mające wpływ na funkcjonowanie ucznia.
Życie bez doświadczenia stresu nie jest możliwe. Są to sytuacje przykre ale i radosne, dlatego psychologowie wyróżniają:
eustres- dostarczający energii do działania, zwiększający efektywność
dystres- dezorganizujący, niepozwalający myśleć, paraliżujący
Na organizm ucznia źle wpływają szczególnie negatywne sytuacje, np.:
zagrożenie (charakter fizyczny lub społeczny)
przeciążenie- wykonywanie czynności na granicy swoich możliwości
zakłócenie- brak informacji lub nieporozumienie
deprywacja- brak, strata o charakterze fizycznym lub psychicznym
Wielkość i rodzaj stresu mają charakter indywidualny, zależą od cech ucznia, wieku oraz płci. Inaczej reagują w wieku przedszkolnym a inaczej- w wieku dojrzewania.
Stresorami mogą być również:
konflikty z rodzicami
silny nacisk grup rówieśniczych
pragnienie niezależności
zainteresowanie płcią przeciwną
sięganie po używki
Stres szkolny można określić jako reakcje organizmu na wszelkiego rodzaju obciążenia zakłócające proces regulacji psychicznej. Jest to więc stan napięcia emocjonalnego przeżywanego w sytuacji trudnej- szkolnej. Stanowi on jeden z czynników wpływających na wyniki pracy ucznia.