Paulina Klonowska

Geografia Turystyczna

Rok akad. 2012/13

Walory klimatyczne wybranych stacji

meteorologicznych Ameryki Północnej i Południowej

Niniejsza analiza ma na celu zaprezentowanie walorów klimatycznych a także turystycznych wybranych stacji meteorologicznych obu Ameryk, Północnej i Południowej. Pierwszym omawianym kontynentem jest Ameryka Północna, o powierzchni 24 242 000 km² (co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położony na półkulach: północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy Ameryka Środkowa. Klimat Ameryki Północnej jest bardzo zróżnicowany. Występują tu wszystkie jego typy. Południowa część kontynentu znajduje się pod wpływem klimatu równikowego i podrównikowego, który przechodzi następnie w klimat zwrotnikowy i podzwrotnikowy. Następnie, w centralnej części Ameryki, rozciąga się strefa klimatów umiarkowanych - ciepłego i chodnego. Obszary północne obejmują masy powietrza subpolarnego i polarnego. Strefowy układ klimatu jest jednak zaburzany przez południkowy układ krain geograficznych, dużą rozciągłość kontynentu oraz prądy morskie opływające jego wybrzeża. W pozbawionym równoleżnikowych barier wnętrzu kontynentu następuje swobodny przepływ mas powietrza z północy na południe. Stąd, masy ciepłego powietrza zwrotnikowego docierają daleko na północ, a masy powietrza zimnego polarnego sięgają niekiedy daleko na południe. Ponadto, wnętrze kontynentu ograniczone jest od obydwu oceanów pasmami górskimi, dlatego też masy wilgotnego powietrza morskiego nie mają możliwości do niego dotrzeć. Z tego względu równinne obszary centralnej części Ameryki Północnej są bardzo suche.

Średnie temperatury powietrza kontynentu amerykańskiego są bardzo zróżnicowane. Najniższe wartości uzyskują w styczniu w Grenlandii, gdzie spadają do -49 °C, z kolei najwyższymi wartościami charakteryzuje się wybrzeże Zatoki Kalifornijskiej, gdzie w lipcu notuje się +33 °C. Jednak najgorętszym obszarem w Ameryce Północnej, a zarazem na świecie jest Dolina Śmierci, w której latem temperatury dochodzą do +57 °C.

Mapa 1. Ameryka Północna wraz z zaznaczonymi omawianymi stacjami meteorologicznymi

Szata roślinna Ameryki Północnej układa się w zależności od warunków klimatycznych. Północne krańce kontynentu, zwłaszcza wyspy Archipelagu Arktycznego, pozbawione są roślinności. Występują tam lodowce oraz pustynie lodowe. Znaczny obszar Kanady obejmuje tundra, przechodząca ku południowi w lasy szpilkowe tajgi. Następnie, w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, występują lasy liściaste i mieszane. Wnętrze Ameryki Północnej stanowią z kolei rozległe obszary prerii i stepów z ubogą roślinnością trawiastą, przechodzące na południu, w strefie zwrotnikowej, w pustynie i półpustynie. Na krańcach południowych kontynentu występują z kolei wiecznie zielone lasy podzwrotnikowe i okołorównikowe, a w Kalifornii roślinność typu śródziemnomorskiego.

Pierwszym omawianym miastem Ameryki Północnej jest La Paz, położone w Kalifornii Dolnej Południowej. Liczy około 163 tys. mieszkańców. Miasto jest także siedzibą gminy o tej samej nazwie, które pod względem powierzchni jest czwartą gminą spośród ponad 2,4 tys. gmin w Meksyku. Klimat tego miejsca jest łagodny, średnie dobowe temperatury w styczniu sięgają od 17 °C . W lipcu temperatura wynosi od 28 °C. Opady są skąpe, średnia opadów wynosi 172 mm rocznie. Krajobraz jest w większości górzysty, występują suche lasy tropikalne. La Paz jest głównym ośrodkiem gospodarczym w regionie . Uprawia się tu głównie: pszenicę, kukurydzę i fasolę. W przemyśle zatrudniona jest około jedna piąta ludności. Główne branże przemysłu obejmują: włókiennictwo, przemysł spożywczy (przeróbka ryb i konfekcjonowanie soli). Na terenach leżących w dużej odległości od miasta hoduje się bydło. Ważnym źródłem utrzymania mieszkańców jest turystyka. Miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów jest Zatoka Sebastián Vizcaíno, można tu spotkać wieloryby, foki, lwy i słonie morskie. Atrakcjami turystycznymi pozostają również długie plaże i rejsy dla wędkarzy. Jedną z wartych odwiedzenia plaż jest z pewnością plaża Playa Balandra.

Hawana to miasto nad Zatoką Meksykańską, stolica Kuby i największe miasto oraz port na wyspie i w całych Karaibach. Jest głównym ośrodkiem przemysłowym w kraju. Dominuje tu głównie przemysł tytoniowy, petrochemiczny, włókienniczy, elektromaszynowy. Hawana znajduje się pod wpływem klimatu zwrotnikowego. Klimat, który tutaj panuje jest gorący i wilgotny. Temperatury są wysokie, w okresie zimowym, w styczniu, średnie wartości wynoszą 22 °C, a latem, w lipcu, niemal 28 °C. Średnie wartości opadowe wynoszą 1150 mm w ciągu roku i można wydzielić porę suchą i deszczową. Kuba leży także na trasie cyklonów tropikalnych, które występują późnym latem i jesienią. Hawana to przede wszystkim liczne zabytki architektury kolonialnej, a szczególnie jej stare miasto La Habana Vieja, które wpisane jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Miłośnicy kubańskich cygar z pewnością powinni udać się do jej fabryki "Fabrica de Tabacos Partagás", gdzie można zaobserwować jak wygląda produkcja tego sławnego produktu Kuby. Dużą atrakcją turystyczną Hawany są także jej stylowe ulice, po których poruszają się z zupełnie innej epoki piękne stare samochody, często fotografowane przez przybywających do niej turystów.

Kolejną omawianą stacją meteorologiczną w Ameryce Północnej jest Veracruz, główny port i jedno z najważniejszych miast stanu Veracruz, położona nad meksykańskim wybrzeżem Zatoki Meksykańskiej . Klimat ze względu na ciepłe wody Zatoki Meksykańskiej jest gorący i wilgotny. Średnia roczna temperatura wynosi 25,1 °C. Najwyższe opady występują od lipca do września. Średnia roczna opadów w mieście Veracruz wynosi 1517 mm. W lasach rosną mahonie, cedry i puchowce. Na wybrzeżu spotyka się palmy i roślinność namorzynową. Na faunę zwierzęcą składają się m.in. dziki, kojoty, małpy, pumy i aligatory. Występują tu również: tukany, sowy i dzięcioły. W związku z tym w Veracruz panują doskonałe warunki dla rozwoju turystyki. Miasto jest także dużym węzłem komunikacyjnym regionu. Znajduje się tu jeden z głównych portów handlowych kraju o przeładunkach 5,2 milionów ton. Wywozi się stąd głównie kawę, skóry, mleczko kauczukowe i chicle, z których wytwarza się między innymi gumy do żucia. W okolicach miasta ulokowano również międzynarodowy port lotniczy. Veracruz to doskonałe miejsce do uprawiania sportów wodnych, takich jak nurkowanie wzdłuż rafy koralowej czy jazda na nartach wodnych. Również miłośnicy plażowania znajdą w Veracruz coś dla siebie. Oprócz tego Veracruz słynie z muzyki i tańca oraz corocznego karnawału, który obchodzony jest tam bardzo hucznie.

Czwartą stacją jest Port au Prince na Haiti. Jest to stolica i główny port Haiti, funkcjonuje jako ośrodek administracyjny departamentu Ouest, położony nad zatoką Gonâve (Morze Karaibskie). Ludność to ok. 1 mln mieszkańców. Jest największym miastem Haiti. To centrum polityczno-gospodarcze i kulturalne kraju. Rozwinął się tu przemysł włókienniczy (bawełna), spożywczy (cukierniczy, destylarnie rumu, fabryki papierosów), metalowy, chemiczny, obuwniczy. Duży węzeł komunikacyjny kraju. Znajduje się tu międzynarodowy i lokalny port lotniczy mający połączenie z wyspami karaibskimi. Jest dużym ośrodkiem turystycznym z kąpieliskiem nadmorskim. Haiti leży w strefie klimatu równikowego wilgotnego, który lokalnie jest zróżnicowany. Charakterystyczne dla tego regionu jest występowanie dwóch pór deszczowych, trwających wiosną i jesienią. Średnia roczna temperatura wynosi ponad 27 °C. Wpływ na klimat ma północno-wschodni pasat. Port Au Prince odnosi wrażenie iż jest to niewielkie miasto, a mimo wszystko zamieszkuje je ponad milion mieszkańców. Ze względu na dużą ilość porwani, gwałtów i napadów połączonych z kradzieżami zaleca się nie wychodzenia nocą w niebezpieczne miejsca. Bezpieczna część miasta i najbardziej interesująca to okolice Petionville, która stanowi kontrast pomiędzy normalnością a biedą i chaosem otaczającym miasto. Hotel Oloffson to XIX ośrodek, w którym zatrzymuje się większość turystów i gdzie rozpoczynają oni zwiedzanie miasta. Główne atrakcje w Petionville to: Katedra Port-Au-Prince i Notre Dame, Muzeum d'Art Haitien du College St. Pierre i Muzeum Narodowe, Archiwa oraz Biblioteka. Niewątpliwie dużą atrakcją miasta są kolorowe autobusy, gdzie każdy z nich pomalowany jest inaczej i przejażdżka jednym z nich może dostarczyć dużo wrażeń.

Ostatnią omawianą stacją Ameryki Północnej jest Kingston, stolica Jamajki. Jako pierwszy z Europejczyków do wybrzeży Jamajki dotarł Krzysztof Kolumb. Położona jest w południowej części wyspy nad Morzem Karaibskim. To ważny port morski i międzynarodowy port lotniczy. Miasto zostało założone przez Anglików w 1693 roku w pobliżu zniszczonej przez trzęsienie ziemi z 1692 miejscowości Port Royal. Kingston stało się stolicą w 1872 roku (poprzednio było nią Spanish Town). Miasto jest też najważniejszym ośrodkiem przemysłowym wyspy (przemysł paliwowy, włókienniczy, chemiczny oraz spożywczy). W 2002 Kingston gościło lekkoatletyczne mistrzostwa świata juniorów. Jamajka mimo, że leży 1800 km od równika to znajduje się w strefie klimatu równikowego, gdzie występują duże ilości opadów. W ciągu roku sięgają 725 mm. Temperatury przez cały rok są prawie takie same, gdzie roczne amplitudy nie przekraczają 4 - 5 °C. Obszar Jamajki leży w strefie działań gorących prądów morskich i północno-wschodnich pasatów. Turyści mają okazję poczuć prawdziwe reggae w Muzeum Boba Marleya, oraz mogą podziwiać pomnik ku jego czci, a także poznać smak przepysznych lodów w rezydencji Devon House. Pobliskie Spanish Town, dawna stolica kraju umożliwia poznanie historii regionu. Wbrew panującym opiniom, Jamajka jest bezpiecznym i bardzo przyjaznym krajem dla turystów. Co chwila można się spotkać z uśmiechniętymi jamajczykami, którzy pozdrawiają słowami "Ya Man" czy zgoła "...want some ganja". Wszelkie informacje o niebezpieczeństwach są przesadzone. Tak naprawdę niebezpieczna jest tylko uboższa część stolicy, gdzie dochodzi do zabójstw, głownie w wyniku porachunków między kartelami narkotykowymi.

Ameryka Południowa to kontynent na półkuli zachodniej, z Ameryką Północną połączona Przesmykiem Panamskim, od Antarktydy oddzielona Cieśniną Drake'a. Kontynent ten jest czwartym pod względem zajmowanej powierzchni kontynentem na Ziemi (17,8 mln km², co stanowi 3,5% całej powierzchni Ziemi oraz 11,9% jej obszarów lądowych). Mieszka tam około 382 mln mieszkańców (5,8% globalnego zaludnienia świata). Najdłuższą rzeką kontynentu jest Amazonka (6400 km), następnie Parana, Juruá, Madeira, Purus, São Francisco, Tocantins, Japurá, Orinoko i wiele innych, krótszych rzek. Na kontynencie tym znajduje się wiele wodospadów a największe z nich to: Salto del Angel i Wodospad Iguaçu. Największym jeziorem jest Jezioro Maracaibo w Wenezueli, potem Patos, Titicaca, Poopó, Mirim. W Patagonii natomiast można podziwiać wiele lodowców, a najbardziej znany to lodowiec Moreno. Ameryka Południowa znajduje się we wszystkich strefach klimatycznych półkuli południowej. Głównymi masami kształtującymi klimat w Ameryce Południowej są masy powietrza równikowego i zwrotnikowego, na południu kontynentu wpływ mają masy powietrza polarnego i antarktycznego. Rozciągające się południkowo pasmo górskie Andy, stanowi barierę klimatyczną, uniemożliwiającą swobodny przepływ mas powietrza i zmniejszające wilgotność, szczególnie w północnej i południowej części kontynentu. W środkowej części kontynentu bariera powoduje wysuszenie napływających znad Oceanu Spokojnego mas powietrza. Klimat równikowy i podrównikowy występuje w północnej oraz częściowo w centralnej części kontynentu. Klimat zwrotnikowy jest charakterystyczny dla południowej części kontynentu. Średnia roczna suma opadów na wybrzeżu zachodnim, wynosi około 50 mm. Strefa podzwrotnikowa i umiarkowana obejmuje niewielkie rejony kontynentu, zwężającego się ku południowi. Południowa część kontynentu znajdująca się w bliskim sąsiedztwie Antarktydy objęta jest strefą klimatu subpolarnego (średnie miesięczne temperatury od 0 do 10 °C). Na obszarach górskich występuje zjawisko piętrowości klimatycznej. W części północnej kontynentu, na obszarze Niziny Amazonki, temperatury miesięczne wynoszą średnio 24-27°C, występują tu także Ameryka Południowa jest także aktywna sejsmicznie. Obszarem sejsmicznym są Andy i zachodnia część kontynentu (pacyficzny pierścień ognia) oraz jego północne krańce u styku płyt południowoamerykańskiej i karaibskiej. Ameryka Południowa, dzięki swojej niedostępności dla człowieka oraz dużej rozciągłości południkowej, jest jednym z najbardziej biologicznie zróżnicowanych kontynentów na Ziemi. Kontynent jest zamieszkiwany przez wiele interesujących i rzadkich zwierząt, takich jak lama, anakonda, pirania, jaguar, wigoń czy tapir. Również lasy Amazonii są niezwykle zróżnicowane biologicznie, można tam spotkać znaczną część gatunków występujących na Ziemi. Najczęściej spotykane rośliny użytkowe to: ziemniak, tytoń, kakaowiec oraz ananas.

Mapa 2. Ameryka Południowa wraz z zaznaczonymi stacjami meteorologicznymi

Pierwszą omawianą stacją Ameryki Południowej będzie miasto Antofagasta położone w północnym Chile nad Oceanem Spokojnym. To miasto wyrosło niemal w środku Pustyni Atakama. Obszar ten należy do najsuchszych na świecie, panuje tu klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy. Opady praktycznie nie występują. Jedną z głównych przyczyn tak suchego klimatu jest zimny Prąd Peruwiański. W mieście ostatni opad miał miejsce w pierwszych latach XX wieku. Nieliczne rzeki są tylko okresowe, występują solniska w bezodpływowych kotlinach oraz słone bagna. Średnia roczna temperatura tego regionu wynosi około 17 °C. Najcieplejszy okres to czas od listopada do marca, gdzie temperatury nie spadają poniżej 19 °C. Miasto oferuje szereg ciekawych rozrywek, od zwiedzania okolicy, gdzie można zobaczyć monumentalną rzeźbę dłoni na środku pustyni. Warto również wybrać się 25 km na północ od miasta w celu podziwiania aktywnej sejsmicznie, zbudowanej ze skał osadowych plaży. Zejście do niej jest zabronione, ale obowiązkiem jest podziwianie jej z pobliskich restauracji. Nigdzie indziej turysta nie doświadczy takiego widoku.

Drugim opisywanym miastem jest Salta. Położone w północno-zachodniej części Argentyny w prowincji o tej samej nazwie. Leży w Andach na wysokości około 1226 m n.p.m. Liczba ludności wynosi około 0,5 mln osób. Miasto posiaa głównie klimat umiarkowany ciepły z dość wysokimi opadami zimą. Wyraźnie widać porę suchą, zaznaczającą się między kwietniem a wrześniem, gdzie opady wynoszą około 60 mm w skali roku, oraz porę deszczową, przez pozostałą część roku gdzie opady przekraczają 650 mm. Średnia temperatura roczna wynosi 17,5 °C, co sprzyja rozwojowi ruchu turystycznego. W środku miasta Salta, wygenerowano "sztuczne oazy", ze względu na wyspy ciepła, wynikające z postępującego procesu urbanizacji. Jedną z atrakcji turystycznych miasta z pewnością jest kolejka górska ciągnąca się z pobliskiego wzgórza do miasta, z której można podziwiać całą panoramę.

Cordoba to także miasto położone w Argentynie. Położone u podnóża gór Sierra de Cordoba, nad rzeką Suquía (Río Primero), uchodzącą do jeziora Mar Chiquita. Miasto jest stolicą prowincji Cordoba. Turystyka tutaj jest rozwijającym się działem gospodarki. Prowincja oferuje łagodny klimat, niewielkie rzeki oraz niewysokie, zielone wzgórza. Odwiedza ją ok. 3 mln turystów rocznie, tak z innych części Argentyny, jak i zagranicznych. Baza prowincji to 500 tys. miejsc noclegowych w hotelach, motelach i gospodarstwach agroturystycznych. Ważniejsze imprezy to festiwale muzyki folk Cosquín i Jesús María oraz pokazy ujeżdżania Taming. Średnia temperatura w styczniu to około 24 °C,a w lipcu około 10 °C. Rok dzieli się wyraźnie na porę suchą i deszczową która trwa od października do marca. Opady w tym okresie wynoszą 566 mm, dla porównania przez cały rok jest ich około 714 mm. Cordoba jest też istotnym ośrodkiem rozwoju nowych technologii, funkcjonuje tutaj m.in. centrum technologii kosmicznych. W mieście znajdują się 3 uniwersytety, instytut rolniczy, obserwatorium astronomiczne, biblioteka założona w 1614 r., liczne muzea (botaniki założone w 1807 r., historii, sztuki religijnej i miejskie). Cordoba przyciąga turystów swoim położeniem. Piękne widoki wzgórza i malownicze uliczki są wielką atrakcja miasta. Nie jest tam zbyt tłoczno i ciasno jak w Buenos Aires, a jest wiele ciekawych miejsc, które można zobaczyć.

Kolejną stacją omawianą w niniejszym opisie są Wyspy Falklandzkie, inaczej Falklandy. Jest to brytyjskie terytorium zamorskie na południowym Atlantyku, około 480 km od wybrzeży Argentyny obejmujące wyspy o tej samej nazwie. Wyspy znajdują się pod administracją brytyjską, ale prawa do nich rości sobie także Argentyna, z tego powodu są czasem również nazywane Malwinami, od ich hiszpańskiej nazwy Islas Malvinas. Wyspy te cechują się surowym oceanicznym klimatem i ubogą roślinnością. Mimo iż Falklandy leżą na szerokości Mimo iż Falklandy leżą na szerokości geograficznej odpowiadającej położeniu Polski czy Wielkiej Brytanii, to klimat nie zalicza się do ciepłej odmiany. Archipelag leży w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego, blisko strefy około polarnej, w tzw. subantarktyce. Oznacza to, że na wpływ aury wysp ma oddziaływanie zimnych mas powietrza pochodzenia antarktycznego, których wpływ łagodzi obecność oceanu. Klimat wysp jest wybitnie oceaniczny, cechujący się m.in. niskimi amplitudami termicznymi. Temperatury Falklandów są niskie, średnia roczna wartość wynosi około 6 °C. Roczna amplituda jest niewielka i na wyspach praktycznie nie występują ekstrema termiczne. W najchłodniejszym okresie średnie wartości wynoszą 3-4 °C, a w najcieplejszym 7-10 °C. Różnice dobowe są niewielkie. Cechą falklandzkiej aury jest brak występowania mrozów, lata są chłodne, a zimy łagodne. Klimat wysp bardzo przypomina ten jaki występuje na Wyspach Owczych. Skrajności co prawda występują, ale należą do niezmiernej rzadkości. Cechą klimatu wysp jest stała duża wilgotność powietrza, która stwarza warunki do powstawania mgieł. Kolejną istotną cechą bezpośrednio związaną z prądami morskimi, jest częsta obecność silnych wiatrów, często sztormowych. Prąd Wiatrów Zachodnich sprawia, że średnia roczna prędkość wiatru wynosi ponad 30 km/h. Opady atmosferyczne są średnie, bardzo zbliżone do tych jakie występują w zachodniej czy środkowej części Europy. Średnia wartość opadowa wynosi 633 mm. Opady są równomiernie rozłożone w ciągu roku i zawsze mają postać długotrwałych mżawek, lub drobnego deszczu. Na Falklandach nie występują ulewy. Wybierając się w te rejony warto zaopatrzyć się w ciepłe ubranie przeciwdeszczowe. Na Falklandach nie ma ludności rdzennej; populacja wyspy jest w całości przyjezdna, głównie z Wielkiej Brytanii. Pomimo historycznych związków z Argentyną, większość mieszkańców identyfikuje się z Wielką Brytanią. Od czasu wojny w 1972 roku, rozwija się przyjaźń z Chile.

Ostatnie omawiane miasto to Rio de Janeiro w Brazylii. Malowniczo położone na równinie nad Oceanem Atlantyckim i częściowo na stokach kilku niewysokich pasm górskich, cieszy się opinią jednego z najpiękniejszych miast świata. Było stolicą przez dwieście lat (1763-1960), dziś jest metropolią liczącą 11-milionów osób. Średnia roczna temperatura tego miejsca to 22,5 °C, co sprzyja rozwojowi turystyki. Rok wyraźnie dzieli się na porę suchą i deszczową, lecz mimo to opady w ciągu roku nie przekraczają 1100 mm. Rio nigdy nie zasypia. Życie kipi tu dniem i nocą, a olśniewający luksus przeplata się z obrazami nędzy. Jest na tyle niebezpieczne, że najlepiej zwiedzać je w kilka osób, nie należy afiszować się z dobrym sprzętem fotograficznym. Paszporty i pieniądze lepiej zostawić w hotelowym sejfie, a przy sobie mieć tylko niewielką sumę pieniędzy. Na początek zdumiewają góry wyrastające niemal prosto z wód Atlantyku. Szerokie, piaszczyste plaże na czele ze słynną Copacabaną (ponad 4 km długości, szerokość od 300 do 500 m) przypominają tętniące życiem centra sportowo-rekreacyjne. Wzdłuż plaży biegnie wyłożona mozaiką ulica Avenida Atlantica, na której co krok znajdują się butiki i sklepiki pełne jedzenia, picia i najróżniejszych towarów. Zaraz za Copacabaną rozciąga się jeszcze bardziej eksluzywna a zarazem bezpieczniejsza i czystsza Ipanema, na której wypoczywają najbardziej zamożni plażowicze. Bujna roślinność wciskająca się w każdą szparę betonowej zabudowy przysłania wszystkie brzydsze miejsca w Rio. Luksusowe hotele wyrastają w bezpośrednim sąsiedztwie dzielnic nędzy - faveli, gdzie kanalizacja i bieżąca woda są nieznanym luksusem. Favele, wyglądające z daleka niezwykle malowniczo, jarzą się nocą tysiącami świateł i mieszczą miliony ludzi. Jednak wszystkie przewodniki przestrzegają turystów przed zbliżaniem się w ich okolice.