LEKI WPŁYWAJĄCE NA MIĘŚNIE SZKIELETOWE I PRZEKAŹNICTWO NERWOWO – MIĘŚNIOWE:

Płytka ruchowa – miejsce, gdzie zakończenie nerwu ruchowego styka się z miocytem mięśni szkieletowych.

Płytka motoryczna – część złącza nerwowo-mięśniowego.

  1-mitochondrium

2-pęcherzyki presynaptyczne z neurotransmiterem (Ach)

3-autoreceptor

4-szczelina synaptyczna

 5-neuroreceptor

6-kanał wapniowy

  7-pęcherzyk uwalniający neurotransmitery

 8-receptor zwrotnego wychwytu mediatora

Depolaryzacja motoneuronu umożliwia napływ jonów wapniowych, uwalnianie z pęcherzyków synaptycznych acetylocholiny i jej dyfuzję przez szczelinę synaptyczną do receptorów N (receptory są w fałdach błony postsynaptycznej). Jednoczesne związanie 2 cząsteczek Ach z podjednostkami rec. α nikotynowego powoduje otwarcie kanału jonowego, zwiększenie przewodności dla Na⁺ i K⁺, depolaryzację błony i powstanie potencjału czynnościowego. Stopień depolaryzacji jest proporcjonalny do liczby powstałych kompleksów Ach-rec.Nm. po osiągnięciu potencjału progowego następuje rozprzestrzenienie potencjału czynnościowego wzdłuż miocytu i zapoczątkowanie reakcji skurczowej. Uwolniona Ach jest szybko usuwana z synapsy przez acetylocholinoesterazę (AchE), aby mogła nastąpić repolaryzacja. Naprzemienne procesy depolaryzacji i repolaryzacji umożliwiają normalną reaktywność mięśnia szkieletowego.

Pozostałe ruchy sterowane są przez drogi piramidowe.

Drogi piramidowe (inaczej drogi korowo-rdzeniowe i korowo-jądrowe), biegnące z kory ruchowej mózgu nieprzerwanie do rdzenia kręgowego, przewodzą impulsy dla ruchów dowolnych, czyli celowych, zamierzonych i w pełni świadomych.

Drogi pozapiramidowe, utworzone w głównej mierze z neurytów komórek znajdujących się w ośrodkach pnia mózgu. Przewodzą one impulsy dla ruchów zautomatyzowanych, nie w pełni świadomych.

Drogi te ulegają skrzyżowaniu (przechodzą na drugą stronę rdzenia) na wysokości ogonowej rdzenia przedłużonego i wnikają do rdzenia kręgowego. W rdzeniu kręgowym wypustki dróg łączą się z neuronami ruchowymi brzusznych rogów rdzenia kręgowego.

ŁUK ODRUCHOWY !!!
WŁÓKNA CZUCIOWE RÓG GRZBIETOWYRÓG BRZUSZNY (tu też interneurony wstawkowe wyhamowujące neurony) NEURONY RUCHOWE EFEKTOR (np. mięsień)

Leki, które wpływają na mięśnie szkieletowe należą do 2 grup terapeutycznych: stosowanych w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni oraz miorelaksujących, stosowanych w chorobach neurologicznych.

Leki zwiotczające = porażające płytkę mięśniowo-nerwową:

1. Porażające część presynaptyczną (MgSO₄, toksyna botulinowa)

TOKSYNA BOTULINOWA typu A

• Hamuje uwalnianie Ach z pęcherzyków synaptycznych

• Maksymalne działanie po 2 tyg. i utrzymuje się przez 2-4 miesiące

• Stosuje się w spastyczności u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (stopa końska), w połowicznym kurczu twarzy, powiek i kręczu szyi u dorosłych, kręcz szyi i twarzy

SIARCZAN MAGNEZU

• W dużych stężeniach (4-8 mg/l) bywa stosowany w celu zahamowania skurczów macicy np. w przebiegu rzucawki porodowej

• Większe stężenia prowadzą do zahamowania czynności serca i bloku przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego (w dużych dawkach można wywołać nim narkozę)

• Podawany dożylnie lub doustnie

1. Porażające część postsynaptyczną

1. Powodujące blok polaryzacyjny = konkurencyjni antagoniści rec. cholinergicznych (pochodne izochinoliny, pochodne steroidowe):

• Z powodu dużego powinowactwa do receptorów, leki te wypierają Ach z połączenia Ach- rec. dla Ach. Acetylocholina nie może dotrzeć do receptora i nie może wywołać depolaryzacji błony postsynaptycznej.

• Działanie tych leków można odwrócić stosując inhibitory AchE (np. neostygminę) !!!!!, które blokują rozkład i zwiększają jej stężenie w szczelinie synaptycznej. Stosuje się je aby skrócić czas działania leków niedepolaryzujących i przywrócić normalną czynność mięśni w okresie pooperacyjnym.

• Leki niżej wymienione stosowane są przy zbiegach chirurgicznych.

TUBOKURARYNA

• Alkaloid kurarynowy otrzymywany z roślin Strychnos i Chondodendron

• Antagonista receptorów Nn

• Działa po 3-5 min a efekt utrzymuje się około 45 min.

• Nie przenika do OUN, zatem chory będzie odczuwać fakt porażenia mięśni i niemożność oddychania pozostając w pełni przytomnym. Dlatego należy podawać ten lek pacjentowi po utracie przytomności.

• Uwalnia histaminę z komórek tucznych (wysypki, skurcz oskrzeli)

• Powoduje blokadę zwojów współczulnych wywołując przejściową hipotermię

• Działa na układ krzepnięcia przez uwalnianie heparyny

• Jej działanie jest STOPNIOWE - zaczyna się od porażenia mięśni twarzy, gardła, szyi, następnie kończyn, brzucha, mięśni międzyżebrowych i przepony – dlatego podaje się pacjentom zaintubowanym

• Jest co raz rzadziej stosowana

METYLOTUBOKURARYNA

• Działa 2-3 razy silniej od tubokuraryny

• słabiej uwalnia histaminę i słabiej blokuje przewodnictwo w zwojach

GALAMINA

• Działa i słabiej i krócej od tubokuraryny

• nie blokuje zwojów autonomicznych i nie uwalnia histaminy

PAKNURONIUM (Pavulon)

• Często używany

• Działa po 3-4 min. i działanie utrzymuje się przez 20-30min.

• Jest 5 razy silniejszy od tubokuraryny, nie działa na zwoje współczulne, praktycznie nie uwalnia histaminy

• Może podnosić ciśnienie i wywoływać tachykardię na skutek porażenia sercowych receptorów cholinergicznych.

WEKURONIUM

• Nowy lek, „spokrewniony” z pankuronium

• Prawe nie wpływa na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy, więc jest wskazany u osób z dużym ryzykiem

• zwiotczenie następuje po ok. 90 sek. a blok może trwać do 20 min.

ALKURONIUM

• Długo działa (około 40min)

• W małym stopniu uwalnia histaminę i nie poraża zwojów

ATRAKURIUM

• Najnowszy lek

• Działa 15-30 min

• W niewielkim stopniu uwalnia histaminę, nie działa na zwoje wegetatywne

• Ulega samoczynnemu nieenzymatycznemu rozkładowi w osoczu krwi do czwartorzędowego kwasu i laudanozyny, dlatego wskazany u chorych z niewydolnością nerek i wątroby

• stosunkowo bezpieczny, mało działań niepożądanych, nie działa na zwoje wegetatywne i nie blokuje receptorów M

ROKURONIUM

• charakterystyczny najszybszy czas działania

1. Powodujące blok depolaryzacyjny (suksametonium)

• Związki z tej grupy tak jak Ach depolaryzują błonę postsynaptyczną. Jest to jednak dłuższe działanie, bo nie są one tak szybko rozkładane.

• Nie dochodzi do repolaryzacji. Przedłużona depolaryzacja prowadzi do szybkiego zablokowania przekaźnictwa nerwowo – mięśniowego.

• Cechą charakterystyczną tych leków są początkowe drżenia mięśni, które przechodzą w zwiotczenie.

SUKSAMETONIUM (Sukcynylocholina)

• Jedyny lek o znaczeniu klinicznym

• Działa bardzo szybko (już po 30-60 sekundach), po podaniu można rozpocząć intubację

• Działanie trwa do rozkładu przez AchE osoczową (acetylocholinoesterazę) czyli około 10 min.

• Zwiotczenie ulega samoistnie

• Nie ma leków odwracających ten rodzaj bloku

• Podawany zazwyczaj w celu wykonania intubacji dotchawiczej po uprzednim wprowadzeniu chorego w znieczulenie ogólne tzw. wstępna kuraruzacja

• Stosowany gdy wskazane jest krótkotrwałe zwiotczenie mięśni

• Działania niepożądane:

- Wzrost ciśnienia śródgałkowego i śródczaszkowego

- przyspieszenie akcji serca

- przy przedawkowaniu wstrząs anafilaktyczny

- wszystkie związki z tej grupy po wielokrotnym stosowaniu wywołują tachyfilaksję (spadek wrażliwości receptorów na te leki i Ach)

- może dojść do przejścia bloku depolaryzacyjnego w niedepolaryzacyjny (który jest odwracalny przez inhibitory AchE) tzw. blok drugiej fazy

Leki miorelaksujące:

• zmniejszają napięcie mięśni nasilając aktywność rdzeniowych hamujących neuronów wstawkowych

• stosowane w leczeniu przykurczów mięśniowych, które często towarzyszą chorobom rdzenia kręgowego, stwardnieniu rozsianemu, udarom i porażeniom mózgowym.

BAKLOFEN

• agonista rec. metabotropowych GABA-B (pobudzenie tych receptorów w OUN wywołuje hyperpolaryzację ze zwiększeniem przewodności kanałów potasowych, zmniejszeniem napływu jonów wapnia i hamowaniem presynaptycznym)

• przypuszczalne działanie p/bólowe u chorych z bolesnymi przykurczami mięśni

• szybko się wchłania po podaniu dożylnym

• nie powinno się go stosować u chorych z padaczką, ponieważ potęguje wyładowania drgawkowe

DANTROLEN

• zwiotcza mięśnie szkieletowe na skutek hamowania uwalniania jonów wapnia z reticulum endoplazma tycznego, przez co osłabia skurcz mięśni szkieletowych.

• jest to działanie swoiste – nie działa na mięsień sercowy