GASTROENTEROLOGIA

Choroba refluxowa przełyku (ChRP)

Jest to zespół objawów lub powikłań wywołanych wstecznym przepływem treści żołądkowej do przełyku

• jest jednym z najczęstszych schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego - występuje u ok. 10% populacji ludzi dorosłych

• częstość zachorowań ok. 300 - 380 na 100 tys.

Patogeneza ChRP

1. Oporność nabłonka na uszkodzenia treścią zarzucaną z żołądka

• mechanizm przednabłonkowy

• mechanizm nabłonkowy

• mechanizm ponabłonkowy

1. Bariera antyrefluxowa

• dolny zwieracz przełyku

• kąt Hissa

• podprzeponowy odcinek przełyku

1. Czynniki żołądkowo-dwunastnicze

• wydzielanie żołądka

• skład soku żoładkowego

• objętość wewnątrzżoładkowa

• opróżnianie żołądka do dwunastnicy

• ciśnienie wewnątrzbrzuszne

1. Mechanizm oczyszczania przełyku

• motoryka przełyku

• wydzielanie śliny (enzymy trawienne)

Pierwsza linia obrony refluxowej

1. przepona

2. zwieracz dolny przełyku

3. podprzeponowy odcinek przełyku

• ciśnienie wew. Klatki -5 mmHg

ciśnienie w przełyku w dolnym zwieraczu +25 mmHg

ciśnienie wew. brzucha + 5 mmHg

Te ciśnienia zapobiegają zarzucaniu treści pokarmowej

• badanie przełyku

fale skurczowe

pH przełyku ciągłe

napięcie w dolnym zwieraczu przełyku

• Mechanizm GERD (choroba refluxowa przełyku)

1. refluxacja dolnego zwieracza przełyku

2. słaby przełyk

3. inne

• błędne koło spowodowane zmniejszonym napięciem przełyku

↓ napęcia w obrębie zwieracza dolnego przełyku → reflux → uszkodzenie błony śluzowej →

→esophagitis (zapalenie błony śluzowej przełyku) →dalsze obniżenie napięcia w obrębie zwieracza

• Leki obniżające napięcie w obrębie dolnego zwieracza przełyku

1. Parasympatykolityczne

2. Antagoniści rec. α-adren.

3. Antagoniści rec. β-Adren.

4. Dopamina

5. Prostaglandyny E₁, E₂, A₂

6. Glukagon

7. Blokery kanału Ca

8. Nitraty

9. Diazepam

• zmiany napięcia występują też po różnego rodzaju pokarmach:

- białka (↑ napięcia)

- cukry (mała zmiana)

- tłuszcze (↓ napięcia)

Choroba refluxowa przełyku dotyczy osób w starszym wieku. Przed snem należy ograniczyćtłuszcze, gdyż obniżają one napięcie dolnego zwieracza przełyku

Na napięcie zwieracza dolnego przełyku wpływa przepona poprzez ucisk

• Przepuklina rozworu przełyku - część śluzówki wchodzi powyżej przepony i tworzy bańkę i wzrasta możliwość powstania refluxu (↓ ucisku przepony na przełyk)

Mechanizm oczyszczania przełyku z HCL

1. gruczoły ślinowe

2. perysaltyka przełyku

3. wydzielanie śluzówki przełyku (wodorowęglany)

4. siła ciężkości opadania przełyku - dlatego do snu należy unieść tułów

Błędne koło

uszkodzony mechanizm przełykowy → esopharingis → ↓ perysaltyki przełyku

nasilenie i pogłębienie zjawiska

3 linie obrony oporności nabłonka przełyku na czynniki szkodliwe

1. śluz

2. stan komórek nabłonka

3. mechanizm obrony

• przednabłonkowy

• nabłonkowy

• podnabłonkowy

Czynniki żołądkowe w powstawaniu GORD

• objętość żołądka

• opróżnianie żołądka

• wydzielanie żołądka (HCL, pepsyna)

• reflux dwunastniczo-żołądkowy ( do żołądka dostaje się zawartośćdwunastnicy: żółć, trypsyna, lizolecytyna, chymotrypsyna

• skład treści żołądkowej

• ciśnienie między żołądkiem a przełykiem

Objawy

1. zgaga - najczęściej

2. odbijanie

3. zwracanie treści pokarmowej (nie wymioty)

4. dysfagia (zaburzenia w połykaniu)

1. bóle w klatce piersiowej o nieustalonej etiologii

2. bóle w nadbrzuszu

3. wymioty

4. mdłości

Rozmieszczenie bólu w ChRP

• mogąwystępować wszędzie: szczęka, gardło, szyja, nadbrzusze, plecy

• pozaprzełykowa lokalizacja dolegliwości

Powikłania w obrębie przełyku u chorych na ChRP

1. zwężenie przełyku (4 - 20%)

2. owrzodzenie przełyku (< 15%)

3. krwawienia (< 2%)

4. Przełyk Berretta (10 - 15%) - najczęstsze - nadmierny rozrost nabłonka, który po dłuższym czasie przekształca sięw nowotwór

Pozaprzełykowe objawy ChRP

1. Płucne: zapalenie oskrzeli, przewlekły kaszel, rozszerzenie oskrzeli, aspiracyjne zapalenie płuc, napady astmy, ropnie płuc, krwawienie, zwłóknienie płuc. Zwłaszcza u dzieci i niemowląt ulewanie treści pokarmowej → zachłyśnięcie → częste zapalenia płuc

2. Krtaniowe: przewlekłe zapalenie krtani, kontaktowe owrzodzenie strun głosowych

3. Ustno-gardłowe: suchośćw gardle, ślinienie, bóle szyi

Diagnostyka

1. Badania Rtg. z kontrastem

2. Endoskopia (biopsja błony śluzowej)

3. 24 h. Monitorowanie pH

4. Manometria przełykowa

5. Test Bernsteina

6. Badanie scyntygraficzne