ONZ:

• Geneza i rozwój :

  • Utworzenie Ligi Narodów w 1920r. oraz jej upadek w 1946r.

  • Chęć utworzenia nowej organizacji międzynarodowej w celach obrony.

  • Podpisanie Karty Atlantyckiej w sierpniu 1941r. przez W. Churchil'a i F. Roosevelt'a.

  • Podpisanie Karty przez ZSRR.

  • 1 stycznia 1942r. - podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych.

  • Konferencja założycielska w San Francisco dnia 25 kwietnia 1945r.

• Zasady działania ONZ

  • Suwerenna równość wszystkich członków.

  • Wykonywanie zobowiązań zgodnie z Kartą ONZ.

  • Rozstrzyganie sporów drogą pokojową.

  • Powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób niezgodny z celami ONZ.

  • Okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie z Kartą ONZ, jako środka zapobiegawczego lub przymusu.

  • Nieingerowanie ONZ w sprawy należące do kompetencji wewnętrznej państw.

• Pierwsze kroki ONZ

  • Pomoc Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy i Odbudowy (UNRRA) dla Europy i Azji po II wojnie światowej.

  • I sesja Zgromadzenia Ogólnego - 11 stycznia 1946 r. w Londynie w sali Albert Hall.

  • Sekretarzem Generalnym ONZ został Trygve Lie.

  • Ukonstytuowanie Rady Bezpieczeństwa, Rady Gospodarczo – Społecznej, Rady Powierniczej, Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

  • Rozstrzygnięcie sprawy miejsca stałej siedziby ONZ.

  • Pozycja prawna ONZ i jej urzędników w państwach członkowskich.

  • Powstanie przewidzianych Kartą NZ tzw. Organizacji Wyspecjalizowanych.

Członkami - założycielami ONZ było 51 państw, których przedstawiciele podpisali w październiku 1945 r. Kartę Narodów Zjednoczonych w San Francisco.

• Cele ONZ

  • Utrzymywanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

  • Tłumienie aktów agresji i innych naruszeń pokoju.

  • Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami.

  • Rozwiązywanie zagadnień miedzynarodowych.

  • Popieranie i promocja praw człowieka.

  • Odgrywanie roli ośrodka uzgadniania działalności międzynarodowej.

• Funkcje ONZ

  • Operacyjne

  • Regulacyjne

  • Kontrolne

• Organy ONZ

  • Zgromadzenie Ogólne

  • Rada Bezpieczeństwa

  • Rada Gospodarczo – Społeczna

  • Rada Powiernicza

  • Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

  • Sekretariat ONZ

• Finansowanie działalność ONZ

  • Z budżetu zwyczajnego Organizacji

  • Z funduszów specjalnych

• Wyspecjalizowane organizacje ONZ

• Fundusz NZ na rzecz dzieci (UNICEF)

  • Pomoc dzieciom w zakresie: wyżywienia, zdrowia i dostępu do oświaty

  • Zapobieganie i ochrona przed przemocą

  • Przestrzeganie praw zapisanych w Konwencji o Prawach Dziecka

• Organizacja NZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)

  • Podnoszenie wydajności w produkcji rolniczej i hodowli

  • Współpraca międzynarodowa na polu rozwoju w dziedzinie rolnictwa

  • Walka z głodem

• Międzynarodowa organizacja pracy

  • Problemy pracownicze

  • Ochrona praw pracowniczych

  • Ograniczanie pracy dzieci

  • Polepszanie warunków pracy

  • Tworzenie miejsc pracy

  • Organizowanie szkoleń pracowniczych

• Międzynarodowa agencja energii atomowej (MAEA)

  • Działania na rzecz bezpieczeństwa i pokojowego wykorzystania energii atomowej

• Międzynarodowy fundusz walutowy

  • Stabilizacja ekonomiczna na świecie

  • Organizowanie i dostarczanie pomocy finansowej państwom członkowskim

• Organizacja NZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO)

  • Wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, nauki i szkolnictwa

  • Propagowanie i upowszechnianie tolerancji, szacunku i przestrzegania praw człowieka

  • Wspieranie techniczne i materialne w organizacji oświaty

  • Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego

• Światowa organizacja zdrowia

  • Współpraca międzynarodowa w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych

  • Ustalanie norm odnośnie składów leków i jakości żywności

  • Zapobieganie śmiertelności wśród niemowląt

• Polska w ONZ

  • Obecna w organizacji od momentu jej powstania.

  • Należy do grona założycieli ONZ.

  • Aby Polska mogła wejść do grona założycieli ONZ zmieniona została treść artykułu 3 Karty Narodów Zjednoczonych.

  • 1941r. - podpisanie przez Polskę dwóch głównych dokumentów międzynarodowych.

  • W ONZ zatrudnionych jest kilkunastu Polaków (liczba ta jest zależna od budżetu regularnych).

  • Od 1973r. Polska aktywnie uczestniczy w operacjach pokojowych ONZ.

  • Najważniejsze inicjatywy Polski z lat 1945 – 2000 dotyczyły rozbrojenia, problematyki społecznej, ekonomicznej i prawnej.

NATO:

• Geneza i rozwój

  • NATO- North Atlantic Treaty Organization.

  • Rozszerzenie na świat Europejskiego Traktatu Brukselskiego z marca 1948 roku

  • Podpisanie 4 kwietnia 1949 roku ustanawiającego NATO Traktatu Waszyngtońskiego. (12 państw)

  • Próba zabezpieczenia państw przed kolejną wojną światową (strach przed ZSRR)

  • Siedzibą władz NATO były kolejno Londyn (do 1952) i Paryż (do 1966), obecnie Bruksela.

• Zadanie i cele NATO

  • ochrona i bezpieczeństwo państw członkowskich

  • zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego NATO

  • rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa

  • wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu

  • propaguje idee demokratyczne w państwach dawnych reżimów totalitarnych i autorytarnych

• Państwa Członkowskie

  • 4 kwietnia 1949

    • Belgia

    • Dania

    • Francja

    • Holandia

    • Islandia

    • Kanada

    • Luksemburg

    • Norwegia

    • Portugalia

    • Stany Zjednoczone

    • Wielka Brytania

    • Włochy

  • 18 luty 1952

    • Grecja

    • Turcja

  • RFN 1955; NRD 1990

    • Niemcy

  • 30 maja 1982

    • Hiszpania

  • 12 marca 1999

    • Czechy

    • Węgry

    • Polska

  • 29 marca 2004

    • Bułgaria

    • Estonia

    • Łotwa

    • Litwa

    • Rumunia

    • Słowacja

    • Słowenia

  • 1 kwietnia 2009

    • Albania

    • Chorwacja

• Kwatera Główna NATO

• Stali przedstawiciele i delegacje narodowe

  • Sekretarz Generalny

  • Sekretariat Międzynarodowy

  • Gabinet Sekretarza Generalnego

  • Urząd Sekretarza Generalnego

  • Sekretariat Wykonawczy

  • Biuro Informacji i Prasy

  • Biuro Bezpieczeństwa NATO

  • Departament Polityczny

  • Departament Planowania Obrony i Operacyjny

  • Departament Wsparcia Obrony

  • Sztab do Spraw Konsultacji, Dowodzenia i Kontroli Kwatery Głównej NATO

  • Departament Infrastruktury, Logistyki i Planowania Działań Cywilnych w Sytuacjach Wyjątkowych

  • Departament Spraw Naukowych i Ochrony Środowiska

  • Biuro Administracyjne

  • Biuro Kontroli Finansowej

  • Biuro Przewodniczącego Wysokiego Urzędu do Spraw Zasobów

  • Biuro Przewodniczącego Komitetów Budżetowych

  • Międzynarodowa Komisja Rewidentów

  • Organizacje NATO do Spraw Produkcji i Logistyki

• Organizacja i struktury wojskowe NATO

  • Komitet Wojskowy

  • Przewodniczący Komitetu Wojskowego

  • Głównodowodzący NATO

  • Międzynarodowy Sztab Wojskowy

• Organizacja i struktura

  • Rada Północnoatlantycka (NACC)

  • Sekretarz Generalny

  • Komitet Planowania Obrony

  • Grupa Planowania Nuklearnego

  • Komitet Wojskowy

  • Zintegrowana Struktura Dowodzenia

• NATO jako organizacja nie posiada swoich sił zbrojnych. Na siły zbrojne NATO składają się armie poszczególnych państw członkowskich.

• Wybrane operacje NATO

  • INFOR – Bośnia i Hercegowina

  • SFOR – Bośnia i Hercegowina

  • KFOR - Kosowo

  • Kampania lotnicza przeciw Jugosławii

  • ISAF - Afganistan

  • NTM-I - Irak

  • OAE - Morze Śródziemne

  • OAP - u wybrzeży Somalii

• Droga Polski do NATO

  • 1989r.- dążenie Polski do NATO

  • -lipiec 1990 r. -Deklaracja Londyńska, NATO zaproponowało państwom

  • rozpadającego się Układu Warszawskiego „budowanie partnerskich stosunków”,

  • - 21 marca 1990 r. nawiązanie stosunków dyplomatycznych

  • z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego,

  • - 3 lipca 1991 r. prezydent Wałęsa złożył wizytę w Kwaterze Głównej w NATO

  • - 12 I 1994 r. Polska zaakceptowała program Partnerstwa dla Pokoju,

  • - 7 V 1996 roku rozpoczął się pierwszy oficjalny dialog Polska- NATO w Brukseli,

  • - 8 VII 1997 podjęto decyzje o zaproszeniu Polski, Czech i Węgier

  • do rozmów w sprawie członkostwa w Sojuszu,

  • - 29 I 1999 wystosowanie do Polski formalnego zaproszenia

  • do przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego.

  • -17 II 1999 –przyjęcie ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego

  • -12 marca 1999 r. – wstąpienie Polski do NATO.

• Przeciw rozszerzeniu sojuszu

  • Brak realnego zagrożenia dla demokracji,

  • NATO nie stać na rozciąganie gwarancji bezpieczeństwa,

  • “rozszerzenie” będzie końcem NATO,

  • w ostateczności włączy Rosję do Sojuszu lub inne państwo odgrywające rolę “Konia Trojańskiego” w jej imieniu,

  • Idea „rozszerzenia” podzieli dotychczasowych „16.członków”,

  • Brak zainteresowania USA

• Za rozszerzeniem sojuszu

  • jest koniecznością, aby uniknąć “próżni” po dezintegracji Bloku Wschodniego, zapobiegając potencjalnym konfliktom regionalnym,

  • ekspansja NATO umocniłaby stan bezpieczeństwa “nowych demokracji”, zagrożonych niestabilnością,

  • byłaby gwarancją demokratycznych reform i integracji “nowych demokracji” z Zachodem; 

  • “rozszerzenie” ma rację bytu teraz i już, zanim rozwój sytuacji w Rosji pogrzebie ostatnią na nie szansę; 

  • jest umocnieniem i uzasadnieniem obecności USA w Europie; 

  • Demonstracja przeciw Rosyjskiemu stawianiu tu weta.

Geneza Unii Europejskiej

Historia UE rozpoczyna się od Traktu Paryskiego ustanawiającego Europejska Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Został on podpisany 18 kwietnia 1951 roku podpisany był przez 6 państw później nazywanych „szóstką”, czyli: Francje, Niemcy, Belgię, Holandię, Luksemburg i Włochy.

Zadania EWWiS:

• Ciągłość zaopatrzenia w węgiel i stal oraz równość konsumentów w dostępie do produktów

• Zniesienie barier i ceł

• Nakierowanie na rozwój przemysłu ciężkiego

EWWiS stała się jądrem integracji europejskiej.

Europejska Wspólnota Obronna miała być organizacja powołana przez „szóstkę” w celu stworzenia ponadnarodowych sił zbrojnych z własnym budżetem oraz władzą. Została jednak odrzucona przez parlament Francuski.

Z organizacją EWO ściśle łączy się organizacja Europejskiej Wspólnoty Politycznej, która miała mieć także charakter ponadnarodowy jednak odrzucenie przez Francję koncepcji EWO także i ta koncepcja nie została wprowadzona w życie.

Traktaty rzymskie podpisane 25 marca 1957 roku przez „szóstkę” powołały do życia Europejska Wspólnotę Gospodarczą(EWG) oraz Europejska Wspólnotę Energii Atomowej.

Druga z instytucji miała na celu rozwój pokojowego użycia energii atomowej. Spowodowane to było przewidywaną potrzebą uzyskiwania większej energii niż czerpana z węgla. Europejska wspólnota energii atomowej miała na celu wykorzystywania energii atomowej w celach pokojowych, współpracę naukową, współpracę wynikającą z transportu materiałów radioaktywnych.

Europejska Wspólnota Gospodarcza powstała w celu harmonijnego rozwoju życia, wzrostu poziomu życia oraz w celu rozwoju ścisłych związków między państwami. A ponad to EWG miała pozwolić na:

• Utworzenie unii celnej

• Zniesienie ograniczeń w przepływie dóbr i usług, kapitału

• Zapewnienie wolnej konkurencji na wspólnym rynku

• Koordynacja polityk gospodarczych państw członkowskich

Do pierwszego rozszerzenia EWG doszło 1 stycznia 1973 roku. Do EWG przystąpiły WLK. Brytania, Dania oraz Irlandia.

W 1979 r. został utworzony Europejski System Walutowy, wiążący waluty europejskie i zapobiegający dużym fluktuacjom ich wartości

Z punktu widzenia demokracji ważnym punktem w historii EWG stały się wybory do Europarlamentu w 1979 roku. Mieszkańcy 9 państw wybierali 410 posłów.

Drugie rozszerzenie nastąpiło w 1981 roku a do EWG przystąpiła Grecja. Trzecie rozszerzenie przypada na rok 1986 a nowymi członkami została Hiszpania oraz Portugalia.

Jednolity Akt Europejski nowelizował traktaty rzymskie. Nadał nowy kształt integracji europejskiej oraz stał się droga do powstania Unii Europejskiej. Stworzył podstawy jednolitego rynku oraz rozszerzył swobodę przepływu osób, towarów, usług i kapitału. Podsumował dotychczasowy rozwój instytucjonalny integracji europejskiej. Wszedł on w życie 1 lipca 1987roku.

Traktat z Maastricht, czyli Traktat o Unii Europejskiej (TUE). Treść jego została ustalona przez Radę Europejską na spotkaniu w holenderskim miasteczku Maastricht 11 grudnia 1991 roku. Traktat wszedł w życie 1 listopada 1993 r. po ratyfikacji, która nastąpiła 7 lutego 1992r. Na mocy traktatu z Maastricht Unia Europejska została zbudowana na trzech filarach:

• 1 filar:. Ma on charakter gospodarczy i opiera się na Wspólnotach Europejskich. Obejmuje on unię gospodarczą i walutową, unię celną, rynek wewnętrzny, wspólną politykę rolną i politykę strukturalną. Główny cel pierwszego filaru to "promowanie harmonijnego rozwoju działań gospodarczych", który jest osiągany poprzez jednolity rynek, efektywną politykę strukturalną, społeczną i pieniężną.

• Drugi filar dotyczy wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Celem jest "strzeżenie wspólnych wartości, fundamentalnych interesów i niezawisłości Unii". W ramach tego filaru Rada Europejska oraz Rada Unii Europejskiej kładą nacisk na podniesienie bezpieczeństwa Unii i jej członków, a także o utrzymanie pokoju na świecie..

• Trzeci filar dotyczy wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Celem tego filaru jest zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa i sprawiedliwości poprzez wspólne działania państw członkowskich, dotyczących zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu, przemytu narkotyków, handlu ludźmi, przeciwdziałaniu przejawom rasizmu. W ramach trzeciego filaru bardzo ważna jest współpraca sądowa między członkami UE, która polega na współdziałaniu w procesach karnych, wykonywaniu orzeczeń oraz kwestiach ekstradycyjnych.

W 1995 roku dochodzi do 4 rozszerzenia o Austrię i Finlandię i Szwecję

Kolejnym Traktatem jest traktat amsterdamski, który wzmocnił Parlament Europejski, Trybunał sprawiedliwości. Miał na celu pomoc UE w sprostaniu z nowymi wyzwaniami. Nakierowany był na człowieka wzmocniono jego prawa.

Po traktacie amsterdamskim podpisano traktat nicejski podpisano go 26 luty 2001. Traktat nicejski był pomyślany przede wszystkim, jako mający zreformować Unię Europejską, by mogła sprawnie działać po przyjęciu 10 nowych krajów z Europy Środkowej i Południowej. Z tego powodu w pracach, nad TN aktywnie uczestniczyły delegacje rządowe krajów kandydackich, choć formalnie rzecz biorąc traktat podpisało tylko 15 państw członkowskich.

W historii UE mówi się o pięciu rozszerzeniach, z których największe miało miejsce 1 maja 2004, gdy do wspólnoty dołączyło dziesięć państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry.

13 grudnia 2007 r. podpisano w Lizbonie Traktat lizboński, który ustanawia nowe ramy prawne i sposób zorganizowania Unii Europejskiej. Traktat został opracowany po to, aby Unia Europejska w XXI wieku lepiej odpowiadała na stojące przed nią wyzwania. Dzięki wprowadzanym w Traktacie zmianom Unia będzie bardziej demokratyczna, przejrzysta i skuteczna w działaniu. Traktat wzmacnia rolę Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych, gwarantując obywatelom większą możliwość uczestnictwa w procesie decyzyjnym UE. Uproszczeniu i usprawnieniu ulegną metody pracy i zasady podejmowania decyzji w UE. Instytucje europejskie w istotnym zakresie zostaną zreformowane. Zwiększą się możliwości działania w dziedzinach o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii takich jak bezpieczeństwo energetyczne czy walka z terroryzmem. Traktat wprowadza ponadto istotne zmiany w tak ważnej sferze działalności, jak polityka zagraniczna, m.in. poprzez ustanowienie funkcji Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych oraz powołanie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Zmiany te przyczynią się do lepszego promowania interesów i wartości europejskich w świecie oraz umocnienia pozycji międzynarodowej UE.

Po kolejnym rozszerzeniu w roku 2007, liczba członków Unii Europejskiej wzrosła do 27 – do wspólnoty dołączyły Rumunia i Bułgaria

Zasady działania UE

Zasada pomocniczości: sprowadza się do osiągania celów w sposób najbardziej efektywny z możliwych. Treścią zasady jest ograniczenie działań organów wspólnotowych do tych zagadnień, których nie mogą wykonać państwa członkowskie. Organy UE włączają się do pomocy tylko wtedy, gdy instytucje państwowe nie spostaja powierzonemu zadaniu.

Zasada jednolitych ram instytucjonalnych: dzięki tej zasadzie po powstaniu UE nie trzeba było tworzyć unijnych odpowiedników Parlamentu Europejskiego, Rady, czy Trybunału sprawiedliwości

Zasada oparcia UE na zasadach wolności, równości, demokracji i poszanowaniu praw człowieka oraz rządów prawa: ww. wartości stanowią podstawę działania UE

Zasada poszanowania tożsamości narodowej państw członkowskich: kultura, historia, tradycja danego państwa są określane, jako cechy tożsamości narodowej i powinny zostać chronione

Zasada równowagi instytucjonalnej: zasada ta nakazuje wykonywanie zadań poszczególnych instytucji UE w poszanowaniu do innych.

Zasada autonomii instytucjonalnej: każda z instytucji UE posiada zakres autonomii, który nie może zostać naruszony przez inna instytucję

Zasada lojalnej współpracy między instytucjami: instytucje UE SA zobowiązane do współpracy w przypadkach przewidzianych w traktatach

Zasada proporcjonalności – UE działa tylko w takim zakresie, jaki jest niezbędny. Dotyczy przede wszystkim środka – metody stosowanej przez UE; środek zastosowany ma być proporcjonalny do potrzeby tj. nie może nakładać zbędnych ciężarów

Główne Organy UE :

- Rada Europejska

- Rada Unii Europejskiej

- Komisja Europejska

- Parlament Europejski

- Trybunał Sprawiedliwości

- Sąd Pierwszej Instancji

- Trybunał Rewidentów Księgowych

Rada Europejska są to regularne (dwa razy do roku) spotkania szefów państw i rządów krajów członkowskich Wspólnoty. Rada Europejska istnieje od 1974 roku, ale jej obecność w instytucjach Wspólnoty potwierdził dopiero Jednolity Akt Europejski wyznaczając jej rolę nadrzędną wobec Rady Ministrów . Zadania Rady :

 wytycza główne kierunki polityki UE

 ustala priorytety polityki

 rozwiązuje problemy sporne, którym nie podołała Rada Ministrów

 rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Rada Unii Europejskiej jest głównym organem politycznym i ustawodawczym Unii Europejskiej. Wraz z Parlamentem Europejskim zatwierdza akty prawne i budżet UE. W jej obradach uczestniczą ministrowie poszczególnych resortów wszystkich państw członkowskich, a decyzje są podejmowane w drodze głosowania – zazwyczaj większością kwalifikowaną. W niektórych sprawach wymagana jest jednomyślność. Liczba głosów, którą dysponuje każdy kraj, zależy od jego liczby ludności i pozycji gospodarczej. Rada miedzy innymi :

 tworzy prawodawstwo dla Unii (niektóre decyzje podejmuje wspólnie z Parlamentem Europejskim )

 ustala cele polityczne

 koordynuje politykę gospodarczą państw członkowskich

 zawiera porozumienia międzynarodowe w imieniu UE

 podejmuje decyzje w kwestiach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.

Radzie Unii Europejskiej przewodniczą kolejno wszystkie państwa członkowskie, każde przez pół roku. Na czele Rady UE stoi minister spraw zagranicznych kraju sprawującego przewodnictwo.

Komisja Europejska jest głównym organem wykonawczym reprezentującym interesy całej UE, a więc odpowiednikiem rządu w państwie. Tworzą ją tzw. Komisarze, powoływani co 5 lat przez Radę UE. Są oni odpowiednikami ministrów w rządach państw. Przedstawiają Parlamentowi i Radzie UE projekty aktów prawnych, kontrolują prawo wspólnotowe, zarządzają funduszami i kontrolują politykę budżetową UE. Komisja Europejska bierze udział także w negocjacjach umów zawieranych przez UE z innymi krajami. Cotygodniowe posiedzenia komisji są tajne, a decyzje podejmowane są większością głosów ( każdy komisarz ma jeden głos). Siedzibą Komisji jest Bruksela.

Parlament Europejski, dawne europejskie zgromadzenie parlamentarne trzech wspólnot, jest odpowiednikiem parlamentów narodowych. Deputowani wybierani są na 5 lat przez wszystkich obywateli UE w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim. Po rozszerzeniu Unii w 2004r. Parlament europejski składa się z 732 posłów. Liczba miejsc dla każdego kraju jest proporcjonalna do jego liczby ludności. W ławach posłowie reprezentują nie na przynależność narodową, lecz ogólnoeuropejską frakcję polityczną najbliższą ich orientacji. Parlament obraduje na dorocznych sesjach, a jego sesje plenarne odbywają się raz w miesiącu w głównej siedzibie - Strasburgu. Jest organem ustawodawczym, jednak o mniejszych kompetencjach niż parlament narodowy. Traktaty założycielskie początkowo ograniczały uprawnienia Parlamentu do doradztwa na rzecz rady unii europejskiej i do kontroli komisji europejskiej, lecz później rozszerzono je w kilku etapach. Najważniejszym uprawnieniem jest udział we wszystkich czterech procedurach prawnych : konsultacji, współpracy instytucjonalnej, zgodności i współdecydowaniu. Spośród wszystkich instytucji unijnych Parlament Europejski jest uważany za organ, który od pierwszych wyborów w 1979r. ma pełne demokratyczne upoważnienia do pełnienia swych zadań, a jego kompetencje od tamtego momenty uległy największemu rozszerzeniu. Jako jedyna instytucja UE obraduje na forum publicznym, a relacje z obrad i uchwały można przeczytać w „dzienniku urzędowym UE”.

Trybunał sprawiedliwości kontroluje zgodność postanowień i aktów prawnych traktatami. Rozstrzyga także spory między instytucjami a członkami Unii, między państwami członkowskimi, oraz między obywatelami i osobami prawnymi z poszczególnych państw. W skład Trybunału wchodzą sędziowie (po jednym z każdego kraju członkowskiego) i adwokaci – byli członkowie najwyższych sądów krajowych. Ich kadencja w Trybunale trwa 6 lat (po 3 latach skład może być częściowo wymieniany). Skargi do osób fizycznych i prawnych przyjmuje Sąd Pierwszej instancji. Zarówno jemu, jak i trybunałowi przewodniczy sędzia wybierany przez pozostałych na 3 lata.

Trybunał Rewidentów księgowych (trybunał obrachunkowy) to instytucja nadzorująca działalność finansową UE i wspierająca parlament Europejski w sprawowaniu kontroli nad budżetem. Jej członkowie ( po jednym z każdego państwa Unii) są mianowani na okres 6 lat. Obowiązkiem Trybunału jest przedstawienie instytucjom UE corocznego sprawozdania, na podstawie którego Parlament udziela Komisji Europejskiej absolutorium za realizację budżetu.

Pozostałe instytucje to między innymi : komitet społeczno-ekonomiczny, komitet regionów, europejski bank inwestycyjny.

Polska w Unii Europejskiej :

Przełom polityczny u progu lat dziewięćdziesiątych otworzył Polsce drogę do ustrojowej transformacji oraz podjęcia fundamentalnych zmian systemu gospodarczego i społecznego. Wiodącym wyznacznikiem dokonywanych przemian i przekształceń stała się integracja europejska i perspektywa członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Przyjęcie zasad gospodarki rynkowej i włączenie kraju do zachodnich struktur gospodarczych uznane zostało za najskuteczniejszą drogę do nadrobienia zapóźnień rozwojowych i technologicznych oraz jedną z najistotniejszych przesłanek trwałego wzrostu gospodarczego. Widząc w integracji narzędzie realizacji długookresowych celów rozwoju kraju, Polska złożyła wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej w kwietniu 1994 roku. W lipcu 1997 r. Komisja Europejska przedstawiła Opinie o wnioskach krajów stowarzyszonych z UE - w tym Polski - w sprawie członkostwa. Komisja najwyżej oceniła w postępach na drodze reform i wypełnianiu kryteriów członkostwa w UE przedstawionych przez Radę Europejską w Kopenhadze w 1993 r. Polskę i Węgry oraz zarekomendowała Radzie Europejskiej rozpoczęcie negocjacji w sprawie akcesji do UE z Cyprem, Estonią, Polską, Słowenią oraz Węgrami. Polska rozpoczęła negocjacje akcesyjne 31 marca 1998 r. wraz z czterema innymi krajami z Europy Środkowej i Wschodniej. W grudniu 1999 r. zakończona została procedura składania stanowisk negocjacyjnych. Traktat Akcesyjny, określający warunki przystąpienia Polski (i pozostałych krajów przystępujących do UE) został podpisany 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. Zgodnie z decyzjami Rady Europejskiej w Brukseli (24-25 października 2002 r.), potwierdzonymi zapisami Traktatu Akcesyjnego, przystąpienie Polski i 10 innych państw do UE nastąpiło 1 maja 2004r. Polska prezydencja w radzie Unii Europejskiej trwa o 1 lipca 2011r. do 31 grudnia 2011r. Jest to pierwsza polska prezydencja.

FINANSE:

Na budżet składają się, między innymi, nakładane na państwa członkowskie cła, podatki, jak i również wpłaty własne tychże państw. Wydatki budżetowe przedstawiają się w sposób następujący: [slajd] Widzimy więc, że lwią część zajmuje tutaj wspólna polityka rolna, fundusz strukturalny, a na trzecim miejscu – notując przy tym gigantyczny spadek w stosunku do już wymienionych – plasuje się polityka wewnętrzna. Przedstawione dane pochodzą z roku 2004, jednakże opisywana tendencja utrzymuje się po dzień dzisiejszy. Na chwilę obecną największymi płatnikami netto są Niemcy i Wielka Brytania. Oznacza to nic innego, jak fakt, że do Wspólnoty przychodzi im wpłacić zdecydowanie więcej gotówki, aniżeli z niej otrzymują.

Roczne budżety Unii Europejskiej uchwalane są w perspektywie długoterminowej. Zazwyczaj są to okresy 5-7 letnie. W chwili obecnej obowiązuje budżet uchwalony dnia 17 maja 2006 roku. Obowiązywać będzie on do roku 2013, a wszedł w życie 4 lata temu, to jest w roku 2007. Nad budżetem prace prowadzę trzy najważniejsze instytucje unijne, tj. Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski.

Konstruowanie budżetu wspólnoty oparte jest na kilku podstawowych zasadach:

• zasadzie jedności, mówiącej, że wszystkie dochody i wydatki Wspólnoty powinny być ujęte w budżecie ogólnym, stanowiącym jednolity dokument,

• zasadzie uniwersalizmu, oznaczającej, że dochody budżetowe nie powinny być przypisywane do konkretnych wydatków,

• zasadzie równowagi budżetowej, wykluczającej założenie z góry istnienia deficytu budżetowego - jeśli takowy w ciągu roku budżetowego się zdarzy, uchwalany jest budżet uzupełniający lub korygujący,

• zasadzie sporządzania budżetu na okres roku; przestrzeganie tej zasady Wspólnota musi godzić z potrzebą planowania wieloletniego,

• zasadzie specjalizacji wydatków, głoszącej, że każdy wydatek musi mieć swoje określone przeznaczenie.

Ponadto warto podkreślić fakt, że budżet Unii musi być w całości finansowany ze środków własnych. Niemożliwe jest więc zaciągnięcie jakichkolwiek pożyczek, zobowiązań, wobec innych podmiotów.

Polska w misjach i operacjach pokojowych:

• Misja – ważne zadania dla spełnienia posłannictwa, delegacja wysłana do innego kraju w jakimś specjalnym celu.

• Misje specjalne – reprezentacja państwa wysłana na określony czas przez jedno państwo do drugiego państwa, za jego zgodą, celem przeprowadzania rokowań na temat określonych spraw lub wykonania zadań wynikłych z umów między obu państwami.

• Misje wojskowe – jednostki wojskowe kierowane na zaproszenie drugiego państwa dla wypełnienia ściśle określonych celów: doradczych, pomocniczych, lub na zlecenie międzyrządowych postanowień dla wypełnienia celów kontrolnych czy rozjemczych.

• Operacje pokojowe ONZ – wszelkie działania na rzecz pokoju siłami zbrojnymi ONZ lub za pośrednictwem misji obserwatorów ONZ.

• Funkcje przedsięwzięć pokojowych

  • Utrzymanie zawieszenia broni

  • Rozbrojenie walczących stron

  • Demobilizacja i reintegracja

  • Usuwanie min

  • Pomoc humanitarna

  • Pomoc przy organizacji wyborów

  • Promocja praw człowieka

  • Pomoc policyjna

  • Współpraca z regionalnymi organizacjami

Rodzaj misji	Charakterystyka misji	Cele misji
Polski Kontyngent Wojskowy EUFOR (European Union Force in Bosnia and Herzegovina) Siły stabilizacyjne Unii Europejskiej w Bośni i Hercegowinie	Polscy żołnierze obecni są na tym obszarze od 1996 r. Od 1 grudnia 2004 r. Polski Kontyngent Wojskowy rozpoczął działalność w Wielonarodowych Siłach Zadaniowych (Północ). W związku z podpisaniem przez Bośnię i Hercegowinę akcesu do UE (2008 r.) kontyngent zaczyna być stopniowo zmniejszany. W 2008 r. liczył on 2500 żołnierzy w tym 210 Polaków	1. Pomoc związana z utrzymaniem pokoju i bezpieczeństwa na obszarze Bośni i Hercegowiny. 2. Pomoc w reformowaniu obrony, a także w działaniach antyterrorystycznych i wywiadowczych. 3. Zapewnienie bezpieczeństwa sił rozjemczych.
Polski Kontyngent Wojskowy w Kosowie UNMIK (United Nations Interim Administration Mission in Kosovo) Misja Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (w Serbii, Czarnogórze, byłej Jugosławiańskiej Republice Macedonii i Republice Albanii)	W 1999 r. doszło do interwencji NATO mającej na celu przerwanie konfliktu w prowincji Nowej Jugosławii – Kosowie. Liczba żołnierzy w kontyngencie wynosi obecnie (2008 r.) 320 osób.	1. Sprawowanie podstawowych funkcji administracyjnych w celu ustanowienia trwałej autonomii i samorządności w Kosowie 2. Koordynacja pomocy humanitarnej wszystkich międzynarodowych agencji 3. Pomoc w odbudowie infrastruktury 4. Utrzymanie porządku i bezpieczeństwa oraz stworzenie możliwości powrotu wszystkich uchodźców do ich domów w Kosowie.
Polski Kontyngent Wojskowy w Afganistanie („ENDURING FREEDOM”)	Początek misji: sierpień 2003 r. W 2006 r. stacjonowało tutaj 120 żołnierzy.	1. Zwalczanie terroryzmu. 2. Utrzymywanie pokoju i bezpieczeństwa w Kabulu. 3. Pomoc humanitarna.

• Użycie sił zbrojnych

  • konfliktu zbrojnego

  • w celu wzmocnienie państwa sojuszniczego

  • misji pokojowej

  • akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom

  • udziału w ćwiczeniach, szkoleniach

  • udziału w akcjach ratowniczych, poszukiwawczych lub humanitarnych

  • udziału w przedsięwzięciach reprezentacyjnych

• zalety uczestnictwa w organizacjach

  • Prestiż na arenie międzynarodowej

  • Korzyści obronne

  • Uruchomienie oraz stymulowanie procesów innowacyjnych

  • Łatwiejszy eksport towarów polskich

  • Możliwość skorzystania z programów i funduszy pomocy.

  • Napływ kapitałów zagranicznych

  • Powstawanie nowych miejsc pracy

  • Przyspieszone rozwijanie się regionów oraz miast

  • Aktywniejszy międzynarodowy ruch turystyczny

• Wady uczestnictwa w organizacjach

  • Straty ekonomiczne

  • Zagrożenie atakami terrorystycznymi

  • Straty w sferze militarnej

  • Zależność od innych podmiotów stosunków międzynarodowych

  • „Drenaż mózgów” (ang. brain drain)

  • Rozpowszechnienie przemytu w związku z likwidacją kontroli granicznych na terenie UE

Operacje pokojowe

• Korzenie operacji pokojowych

  • Myśliciele starożytni

  • Epoka renesansu

  • Jacques Rousseau oraz Imannuel Kant

  • XIX wiek

  • początek XX wieku

• Liga narodów

  • Pakt podpisany 28 czerwca 1919 roku

  • Integralny element wszystkich traktatów pokojowych kończących I wojnę światową

  • Główne cele: zapewnienie pokoju, bezpieczeństwa, współpraca między narodami oraz

  • pokojowe rozstrzyganie

  • sporów

  • Podejmowała próby

  • tworzenia międzynarodowych

  • sił zbrojnych

  • Ostatecznie organizacja

  • mało skuteczna

• Idee powołania organizacji o charakterze pokojowym

  • Podpisanie przez Winstona Churchilla w sierpniu 1941 roku Karty Atlantyckiej

  • Deklaracja Narodów Zjednoczonych z 1 stycznia 1942 roku

  • Konferencja w Jałcie w lutym 1945 roku

  • 26 czerwca 1945 rok- podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych na mocy której powołano Organizację Narodów Zjednoczonych

• Pierwsze operacje pokojowe

  • Początkowo operacje nie rozwiązywały sporów, miały za zadanie jedynie hamować konflikt oraz nie dopuścić do jego dalszej eskalacji

  • Pierwsza misja w Palestynie i na Wzgórzach Golan w 1948 roku mająca na celu obserwację przestrzegania porozumień między stronami konfliktu

  • Użycie sankcji wobec polityki apartheidu w RPA pod koniec lat 60.

  • Zastosowanie przymusu z użyciem sił zbrojnych ONZ w Korei w 1950 roku

  • Operacja lekko uzbrojonych sił międzynarodowych w Egipcie

• Obecny charakter misji pokojowych

  • Zapewnienie warunków do przerwania walk między stronami konfliktu

  • Prowadzenie akcji humanitarnych

  • Pełna lub częściowa demobilizacja walczących sił

  • Pomoc w przeprowadzeniu wolnych wyborów oraz tworzeniu tymczasowej administracji

  • Zapewnienie warunków do odbudowy gospodarczej i politycznej państwa

  • Coraz liczniejszy udział w operacjach pokojowych personelu cywilnego

  • Operacje pokojowe „trzeciej generacji” czyli użycie sił w celu zmuszenia stron konfliktu do przestrzegania postanowień Rady bezpieczeństwa

  • Wzrastająca wciąż kompleksowość prowadzonych działań

  • Podnoszenie się kosztów przeprowadzanych misji

  • Duże zainteresowanie operacjami przez nowe państwa