GLIKOZYDY FENOLOWE

Są połączeniami prostego fenolu, posiadającego do trzech grup fenolowych, z resztą cukrową.

Większość dobrze rozpuszcza się w wodzie i polarnych rozpuszczalnikach organicznych, np. mentol, aceton, etanol.

Związki te łatwo ulegają hydrolizie przy traktowaniu kwasem, zasadą lub enzymem.

Obecność reszt acylowych powoduje, że ich rozpuszczalność w wodzie maleje i nie ulegają one hydrolizie enzymatycznej.

DZIAŁANIE FARMAKOLOGICZNE

1. Przeciwbakteryjne- antiseptica, urodesinficienta

Np. arbutyna, metyloarbutyna, hydrochinon w liściach mącznicy i brusznicy

1. Przeciwzapalne (antiphlogistica), przeciwgorączkowe (antipyretica) i przeciwbólowe (analgetica)

Np. Pochodne kwasu salicylowego w korze wierzby, kwiatach wiązówki i pączkach topoli.

1. Immunostymulujące- immunostymulantia

Np. echinakozyd w korzeniach jeżówki.

SUROWCE

1. Cortex Salicis- kora wierzby

Salix purpurea- wierzba purpurowa

Salicaceae- wierzbowate

CHEMIZM

• Glikozydy fenolowe, np. sali kortyna, grandyoletatyna, salirepozyd

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE

Salicylina w kwaśnym środowisku żołądka ulega hydrolizie do alkoholu salicylowego, który utlenia się do kwasu salicylowego o działaniu przeciwzapalnym, przeciwreumatycznym, przeciwgorączkowym.

Garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.

Flawonoidy działają moczopędnie.

Stosuje się pomocniczo w chorobie reumatycznej i przeziębieniu.

1. Folium Uva Ursi- liść mącznicy

Arctostaphylos Uva Ursi- mącznica lekarska

Ericaceae- wrzosowate

CHEMIZM

• Arbutyna

• Hydrochinon

• Metyloarbutyna

• Pochodne kwasu galusowego i elagowego

• Flawonoidy: glikozydy kwercetyny

• Tri terpeny

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE

Glikozydy fenolowe pod wpływem enzymów obecnych w organizmie hydrolizują do aglikonów, które wiążą się następnie z kwasem glikuronowym i siarkowym. Połączenia te w alkalicznym środowisku patologicznego moczu – pH ok. 8, ulegają hydrolizie do aglikonów, które działają przeciwbakteryjnie w drogach moczowych.

Flawonoidy działają saluretycznie, gdyż zwiększają wydalanie jonów Na i Cl.

Odwary z surowca stosuje się pomocniczo w kamicy nerkowej z utrudnioną diurezą, zakażeniach dróg moczowych.

1. Folium Vitis ideae- liść borówki brusznicy

Vaccinium Vitis idea- borówka brusznica

Ericaceae- wrzosowate

CHEMIZM

• Glikozydy fenolowe- głównie arbutyna

• Garbniki katechinowe

• Flawonoidy

• Tri terpeny- kwas ursolowy

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE

Dezynfekująco na drogi moczowe

Wykazuje działanie ściągające.

Stosowane w postaci preparatów przeciwbiegunkowych.

1. Flos Ulmariae- kwiat wiązówki

Filipendula Ulmaria- wiązówka błotna

Rosaceae- różowate

CHEMIZM

• Glikozydy fenolowe: Pochodne kwasu salicylowego: spireozyd, izosalicyna

• Olejki eteryczne

• Garbniki

• Hyperozyd

• Awikularyna

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE

Obecność pochodnych kwasu salicylowego warunkuje działanie przeciwzapalne, przeciwreumatyczne, przeciwgorączkowe.

Flawonoidy zwiększają ilość wydalanego moczu, ułatwiają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii.

Stosowany jako środek napotny w chorobach przebiegających z podniesioną temperaturą ciała (antipyreticum).

Środek przeciwreumatyczny- antireumaticum, antineuralgicum.