tematy do napisania:
1. NAJWIEKSZE OSIAGNIECIA ODONA BUJWIDA W BAKTERIOLOGII
Odon Bujwid (Polak) 1857-1942. Uczeń Roberta Kocha, tworca polskiej mikrobiologii. W 1885 Zalozyl on druga w europie pracownie bakteriologiczna. W 1897 Wydal „5 odczytow o bakteriach oraz rys zasad ogolnych bakteriologii”, do których sam robil rysunki. Otrzymal przesacz z hodowli pratkow gruźlicy (tuberkulina). Objal katedre higieny UJ. Otrzymal pierwsza surowice p/o blonicy w 1894. Miał jeszcze inne osiągnięcia i zasługi ale nie w dziedzinie bakteriologii.
2. ROZWOJ WALKI Z BOLEM W CHIRURGII W XIX WIEKU.
Do XIX wieku rozwoj chirurgii był organiczony z powodu braku możliwości pozbycia się bolu, walki z zakazeniem, czy uzupełniania ubytku krwi. W kwestii walki z bolem zaszlo wiele zmian. W 1844 roku Horace Wells zastosowal gaz rozweselajacy do zabiegu (usuwanie zeba), uznaje się go dzieki temu za ojca anestezjologii. Niestety pokaz publiczny się nie udal i Wells popadl w narkomanie i zmarl. Nastepnie w 1846 William Morton zastosowal eter. Pokaz usuniecia guza z szyi się udal, zrobil on kariere. Eter zaczeto stosowac ale nie znano potrzebnych dawek. Trzeba było podawac go pacjentowi caly czas, w związku z tym szukano lepszego srodka. Pierwszy raz w Polsce eteru uzyl Ludwik Bierkowski w 1847 w Krakowie (był to wierny kibic przyszlej Wisly). W tym samym roku Young Simpson uzyl chloroformu. Uzywano go np. do porodu, czemu sprzeciwial się Kosciol (pierdoły ze kobita cierpi za grzechy na co on ze Bog uspil Adama jak mu zabieral zebro itp. Itd.) W 1884 Freud powiedział swojemu przyjacielowi Carlowi Kollerowi o kokainie jako srodka do znieczulenia miejscowego. Uzywano jej 2% r-u np. do operacji zacmy. Niestety koks okazal się bardzo uzależniający, trzeba było szukac czegos rownie mocnego ale nie uzależniającego. Taka była nowokaina w 1899 roku wynaleziona przez Alfreda Einhorna. Halsted wprowadzil znieczulenie miejscowe poprzez wprowadzenie srodka znieczulającego w sąsiedztwo neuronow unerwiających zadany obszar ciala.
test
3. - kto jest ojcem wspolczesnej chirurgii AMBROŻY PARE
4. - kto wynalazl stetoskop RENE TEOPHILLE LAENNEC
5. - kto obalij poglady Galena co do anatomii WESALIUSZ
6. - co to jest Museion NAUKOWY INSTYTUT BADAWCZY W ALEKSANDRII
7. - kto byl nazywany "arabskim Galenem" RAZES
uzupelnianie
7. - tworca chemioterapi i jaki lek wymyslij w 1909 i co on leczyl (ten lek) TWORCA – PAUL ELWLICH, LEK SALWARSAN, LECZYL KIŁE
8. - co to aseptyka i antyseptyka ODPOWIEDNIO ZAPOBIEGANIE I LECZENIE ZAKAŻEŃ
9. - data i nazwisko chodzilo o dziela z 1543 roku KOPERNIK „O OBROTACH SFER NIEBIESKICH” I „O BUDOWIE CIALA LUDZKIEGO” VESALIUS
10. - wydzialy na uniwersytetach sredniowiecznych TEOLOGIA PRAWO MEDYCYNA FILOZOFIA (CHYBA)
11. - morbus co to i wyjasnic WG RZYMIAN DEMON KTÓRY PRZYNOSIL ZARAZE
12. - zrodla wiedzy historycznej z Egiptu OPISY PODROZY HERODOTA, POZOSTALOSCI W PIRAMIDACH, PAPIRUSY (EDWINA SMITHA, PAPIRUS Z KAHUN, PAPIRUS EBERSA)
13. - grupy krwi kto + kto nazewnictwo KTO: KARL LANDSTEINER (1901, CZYNNIK RH 1940), NAZWAL HIRSZFELD (1910)
14. - asklepiejony i jatrejony ASKLEPIEJON – MIEJSCE KULTU, PROTOTYP LECZNICY, JATREJONY – MIEJSCA UPRAWIANIA PRAKTYKI LEKARSKIEJ PRZEZ LEKARZY SWIECKICH
15. - o Vesaliuszu i Galenie (chodzi o obalenie Galenowskiej anatomi "zwierzat") VESALIUS OBALIL ANATOMIE GALENA – 200 BLEDOW, UDOWODNIL ZE TO ANATOMIA POROWNAWCZA ZWIERZAT
16. - poglady Paracelsusa PRZECIWNIK SCHOLASTYKI, MEDYCYNA OPARTA NA DOSWIADCZENIACH, OREDOWNIK POLACZENIA CHIRURGII I MEDYCYNY, PIERWIASTKI PRINCIPIA I ICH ROWNOWAGA WARUNKIEM ZDROWIA, BOG PRZYCZYNA WSZYSTKIEGO, KAŻDY LEK ZNAJDUJE SIĘ W PRZYRODZIE, TRZEBA GO TYLKO ZNALEZC
17. - trojnog Glaukiasa AUTOPSJA, HISTORIA, ANALOGIA (ANALIZA)
18. - w ktorym wieku urodzil sie Hipokrates i na jakiej wyspie 470 P.N.E. WYSPA KOS
19. - czym sie zajmowal Galen STWORZYL SYSTEM EKLEKTYCZNY W ANATOMII I FIZJOLOGII, ANATOMIA POROWNAWCZA, LEKARZ GLADIATOROW, REFORMATOR LECZNICTWA (DUALIZM LEKARSKO-FARMACEUTYCZNY)
20. - jak sie nazywaly szpitale w sredniowieczu i jaka pelnily role DOMUS HOSPITALIS – PRZYTULKI DLA PODROZNYCH, SIEROT, CHORYCH, KALEK I ZEBRAKOW.
21. - kto musial wyrazic zgode na zalozenie uniwersytetu PAPIEZ
22. - kto i rok odkryl promieniowanie 1895 ROENTGEN (PROMIENIE X)
23. - kto odkryl pierwiastki (trzeba bylo tez je podac) PARACELSUS, Hg, NaCl, S (CHYBA ZLE)
24. - kto i kiedy użył po raz pierwszy eteru WILLIAM MORTON 1846
25. - jak nazywaja sie zebrane dziela Hipokratesa CORPUS HIPOCRATICUM
26. - dokonczyc przyslowie i napisac po polsku SALUS AEGROTIS SUPREMA LEX – ZDROWIE (DOBRO) CHOREGO NAJWYZSZYM PRAWEM
27. - jaki polski lekarz po raz pierwszy uzyl eteru LUDWIK BIERKOWSKI 1847 KRAKOW