Organizacja czasu wolnego osobie chorej i niesamodzielnej

Starsze, nierzadko przy tym schorowane osoby, niezwykle często wpadają w przygnębienie i apatię. Przyczyną tego stanu zwykle bywają trudy życia codziennego, które wraz z upływającym czasem staje się coraz większym wyzwaniem, przede wszystkim jednak uczucie pustki, samotność, a przy tym brak przyjemnych wrażeń. Opiekując się seniorem należy więc zadbać nie tylko o zaspokojenie jego podstawowych potrzeb, ale także o stan psychiki, który ma ogromne znaczenie zarówno dla samopoczucia człowieka, jak i jego ogólnego zdrowia.

Musimy pamiętać, że naszemu podopiecznemu bardzo potrzebna jest aktywność, coś, co pozwoli mu choć na chwilę oderwać się od monotonii i rutyny dnia codziennego, a przy tym dostarczy przyjemności i przyniesie szczerą radość - mowa oczywiście o rozrywce. Rodzaj tej aktywności należy przede wszystkim dostosować do fizycznej i psychicznej sprawności seniora, niemniej nigdy nie należy z niej zupełnie rezygnować. Wbrew pozorom i pomimo szeregu ograniczeń, które nakłada na siebie sędziwy wiek, mamy tutaj całkiem szeroką gamę możliwości.   

Rozrywka intelektualna

Wydaje się, że najbardziej dostępne, a równocześnie przyjemne, zajmujące myśli i ćwiczące sprawność umysłową, jest czytanie książek. Senior, który w końcu ma naprawdę dużo wolnego czasu, może w pełni oddać się lekturze i bez poczucia, że z czymś nie zdąży chłonąć kolejne tomy literatury. Obok niej mamy do dyspozycji szeroki wybór prasy, w tym tytuły przeznaczone wprost dla tej grupy wiekowej, hobbystyczne czy choćby popularnonaukowe. Warto oczywiście zadbać, aby wybrane pozycje dostosowane były do zainteresowań i potrzeb podopiecznego, zwłaszcza że dzięki temu będzie mógł nie tylko zgłębiać temat, ale także rozwijać dawne pasje. Jeśli jednak nasz senior z powodów zdrowotnych nie może czytać samodzielnie, to róbmy to my. Warto na przykład urządzić wieczorek literacki – usiąść wspólnie, zaparzyć dzbanek dobrej herbaty, zagłębić się w jakiejś interesującej pozycji, a potem o niej podyskutować.

W dobie elektroniki i komputerów pomocą służą nam również e-booki czy innego rodzaju nagrania audio, w tym płyty z ulubioną muzyką. Słuchanie muzyki, zwłaszcza relaksacyjnej, nie tylko sprawia dużą przyjemność, ale też działa relaksująco i uspokajająco. Dobrym i prostym pomysłem jest też rozwiązywanie krzyżówek, rebusów, zabawa w kalambury, gra w scrabble, szachy, a nawet w karty czy kości. Warto przy tym zwrócić uwagę, że wszystkie ćwiczenia wymagające logicznego myślenia doskonale poprawiają pamięć i koncentrację, co  w tym wieku jest niezwykle ważne. 

Aktywność czynna
   
Jeśli nasz podopieczny  jest sprawny fizycznie, to zachęcajmy go do wszelkiej aktywności wymagającej większego, czynnego zaangażowania. Spróbujmy więc namówić go na spacer, na wspólne wyjście do kina lub teatru, do muzeum, na koncert czy inne ciekawe wydarzenie artystyczne. Możemy też zabrać go ze sobą na przestawienie do przedszkola lub zaprosić do kawiarni na ulubioną szarlotkę – ważne, żeby było miło, a senior się przy tym dobrze bawił.

W miarę możliwości niech jak najwięcej rusza się na świeżym powietrzu, wykonuje lekkie i łatwe ćwiczenia gimnastyczne - skłony, wymachy, przysiady, chwilę spokojnie pobiegnie. Przy czym skoro mówimy tu o rozrywce, to ważne jest, aby ta aktywność dawała poczucie robienia czegoś wyłącznie dla siebie, dla własnej przyjemności i satysfakcji. Ruch i wysiłek fizyczny mają jeszcze tę zaletę, że uwalniają w organizmie wydzielanie endorfin, nazywanych popularnie hormonem szczęścia, a te z kolei, zgodnie zresztą ze swoją nazwą, realnie wpływają na poprawę nastroju. 

W grupie zawsze raźniej

Świetnym pomysłem na spędzanie wolnego czasu będzie robienie czegoś w grupie. Może to być na przykład śpiewanie w chórze lub udzielanie się w kółku szachowym (czy jakimkolwiek innym). Poza tym warto rozejrzeć się za okolicznym klubem dla seniorów, w którym nasz podopieczny nie tylko znajdzie rozrywkę, ale też pobędzie wśród osób w podobnym wieku oraz z podobnymi problemami. To może być zresztą wspaniałe lekarstwo zarówno na samotność, jak i na odnalezienie sensu w codzienności, zwłaszcza, że w takim miejscu mogą zawiązać się nowe przyjaźnie, a seniorzy chętnie organizują liczne spotkania, taneczne wieczorki czy nawet krótkie wycieczki.

Od czasu do czasu możemy też zaproponować wspólne upieczenie ciasta lub przyrządzenie jakiejś ulubionej potrawy, a potem zaprosić dwie, trzy osoby na maleńkie przyjęcie w domu. Takie drobiazgi sprawiają seniorom szczerą radość, a ponadto mogą stać się początkiem miłego zwyczaju – raz nasz podopieczny będzie znajomych gościł u siebie, natomiast kolejnym razem to on wyjdzie z domu. Przy okazji można zorganizować wieczór wspomnień – wyjąć stare albumy z fotografiami lub po prostu poprosić o opowiedzenie o czasach młodości, pierwszych miłości, pierwszej pracy i samodzielności. Starsi ludzie bardzo lubią wracać do przeszłości i dzielić się opowieściami z minionych czasów.

Można pokusić się też o różnego rodzaju gry słowne. Przykładem niech będzie zabawa, w której jedna osoba podaje hasło typu ,,moje najmilsze wspomnienie”, ,,ulubione zajęcie z dzieciństwa”, ,,najpiękniejsze miejsce”, a druga odpowiada. Pamiętajmy jednak, aby nie zahaczyć o żadne przygnębiające tematy, to ma być przecież miła rozrywka. Kolejną propozycją może być zabawa domowymi kartami (tę można wykorzystać podczas wizyty dzieci) – rozkładamy na stole plik kartek, rysujemy na każdej z nich prosty rysunek przedstawiający przedmiot, osobę lub miejsce. Następnie każda z zebranych osób losuje jedną kartę i dodaje od siebie kilka słów związanych z tym, co na niej widzi, przy czym każda wypowiedź powinna być ciągiem dalszym opowieści - w ten sposób powstanie wspólnie opowiedziana historia. Te same karty można zresztą wykorzystywać wielokrotnie, wówczas za każdym razem powstanie zupełnie nowa bajka.   

Komputer dla seniora? Dlaczego nie!

W dobie komputeryzacji pomyślano również o rozrywce dla najstarszej grupy wiekowej naszego społeczeństwa. Tak, tak, mowa oczywiście o grach komputerowych dla seniorów. Dziś już nikogo nie dziwi, że starsi ludzie coraz lepiej odnajdują się w wirtualnym świecie, zwłaszcza, że przeważnie mają mnóstwo wolnego czasu do zagospodarowania. Oczywiście oprócz typowych gier oferuje im się także szereg innych, ciekawych miejsc w sieci, które ci coraz chętniej odwiedzają. Jeżeli nasz senior nie ma problemów ze wzrokiem i jest chętny na nowinki możemy pokazać mu  portale i serwisu dla osób starszych w których seniorzy stanowią już całkiem sporą grupę aktywnych osób, zwłaszcza, że mogą tam wymieniać się uwagami, własnymi przemyśleniami czy też doświadczeniami. Ponadto mogą znaleźć szereg istotnych dla siebie informacji, być na bieżąco z aktualnościami i nowinkami, co z kolei wpływa na poszerzanie wiedzy i ogólną orientację w świecie. Jeżeli nasz senior jest już jednak podeszły w latach - komputer także się przyda - możemy puszczać mu stare , ulubione szlagiery czy fragmenty starych filmów z czasów jego młodości.

Pies czy kot - najwierniejszy przyjaciel starszej osoby

Wydawałoby się jakże banalną, ale naprawdę wyjątkową rozrywkę stanowi posiadanie w domu żywego zwierzątka –  pies, kot czy choćby mała papużka może stać się dla starszego człowieka prawdziwym, wiernym przyjacielem i towarzyszem codzienności, a przy tym stanowić doskonały obiekt do obserwacji. Seniorzy wyjątkowo szybko przywiązują się do swoich pupili, nierzadko obdarzają ich prawdziwą miłością, chętnie obserwują,  poznają zwyczaje, cieszą się z na każdą oznakę oswojenia. Podejmując decyzję o posiadaniu w domu czworonoga należy oczywiście wziąć pod uwagę nasze i podopiecznego możliwości, jeśli jednak nic nie stoi na przeszkodzie, naprawdę warto ten pomysł wcielić w życie. 

O czym warto pamiętać?

Powinniśmy pamiętać, że nasz starszy podopieczny zwykle nie tęskni już do wspaniałych podróży i realizacji niespełnionych marzeń z czasów młodości, nie dla niego są też wystawne przyjęcia i huczne bale, on potrafi cieszyć się prawdziwymi drobiazgami, a te z kolei wpływają na poprawę jakości jego życia. Możemy tutaj wykazać się ogromną inwencją, zawsze jednak pamiętajmy, aby brać pod uwagę jego własne upodobania, możliwości i preferencje, jednym słowem – w myśl powiedzenia, że dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane – nigdy nie uszczęśliwiajmy go na siłę.